به گزارش خبرگزاری تسنیم از رشت، گیلان نگین سبز شمال ایران خطهای سرشار از زیباییهای طبیعی خیرهکننده و آیینه تمامنمای فرهنگ اصیل و غنی این مرز و بوم است؛ در ذهن هر ایرانی، گیلان با جنگلهای سرسبز و انبوه، شالیزارهای طلایی، دریای خزر مواج و کوههای سر به فلک کشیده که در آغوش مه فرو میروند، تداعیگر بهشتی زمینی است.
اما گیلان فراتر از یک تابلوی نقاشی طبیعی است؛ این سرزمین گنجینهای از تاریخ مقاومت، هویت ریشهدار و فرهنگ پربار است؛ مردمان این دیار که به صفا، مهماننوازی و سختکوشی شهرت دارند، در طول تاریخ پر فراز و نشیب خود همواره در حفظ کرامت، عفت و ریشههای هویتی خود پایدار و ثابتقدم بودهاند و زبان شیرین گیلکی، آداب و رسوم دیرین، لباسهای محلی بلند و رنگارنگ، موسیقی روحنواز و غذاهای لذیذ و متنوع همگی گواه بر عمق غنای فرهنگی این خطه است.
زنان گیلان؛ ستونهای استواری که تاریخ بر دوششان شکل گرفت
زنان این دیار همپای مردان در شالیزارها و باغها کار میکردند و در روزهای سخت همچون سرو استوار، مدافعان خانه و سرزمین خود بودند؛ در روزگاری که تزار روس و بیگانگان پا به خاک گیلان میگذاشتند، زنان گیلانی با عفت، حیا، شجاعت و وقار مثالزدنی در برابر تجاوز بیگانگان ایستادند. آنان با دستان پینهبسته اما دلهای استوار، امنیت و حرمت خانواده و سرزمین خود را پاس داشتند و نامشان در حافظه تاریخی این خطه به عنوان نماد ایمان و غیرت ثبت شد؛ این زنان نه تنها حافظان خانه بلکه پرورشدهندگان اسطورهها، سرداران، عالمان و شهدایی بودند که نام گیلان را در پهنه ایران جاودانه کردند.
نقش زن گیلانی در تربیت نسلهای مؤمن و مقاوم، درخشانتر از هر برگ تاریخ است. در دوران دفاع مقدس، گیلان بیش از 8 هزار شهید تقدیم میهن عزیزمان کرد؛ فرزندانی که تربیتشان مرهون دستان پُرمحبت، قلبهای مؤمن و روحهای استوار مادرانشان بود؛ این مادران با عشق به خدا، وطن و ارزشهای انسانی، فرزندانی را پرورش دادند که برای پاسداری از خاک ایران جان خویش را نثار کردند.
چالشهای فرهنگی امروز گیلان؛ فاصله میان اصالت و تصاویر رسانهای
با وجود پیشینهای درخشان از فرهنگ و هویت ایرانی‑اسلامی، تصویری که امروز از این خطه در برخی رسانهها و شبکههای اجتماعی منتشر میشود فاصلهای محسوس از واقعیت اصیل این سرزمین دارد. گیلان که روزگاری در حافظه جمعی ایرانیان نماد پاکی، ادب، حیا و اصالت بود امروزه با جلوههایی از سبکهای زندگی ناسازگار با هویت فرهنگی خود روبهرو است.
در شهر رشت بهویژه در میدانهایی همچون میدان شهدای ذهاب و دیگر خیابانها، گاه پوششهای نامناسب و رفتارهایی مشاهده میشود که از سوی فعالان فرهنگی و دغدغهمند و مردم بومی مورد انتقاد فراوان قرار میگیرد.
بخشی از این ناهنجاریها بهدلیل حضور مسافران و گردشگرانی است که بدون توجه به فرهنگ اصیل این خطه، با نوع پوشش و رفتار نامتناسب به مردم این استان دهنکجی میکنند از سوی دیگر، ناآگاهی برخی خانوادهها، خلأهای آموزشی، ضعف نظارت فرهنگی و بیبرنامگی در حوزه سبک زندگی نیز این وضعیت را تشدید کرده است.
این تغییرات فرهنگی بر برخی شاخصهای حیاتی جامعه گیلان نیز تأثیر مستقیم گذاشته است؛ از افزایش آمار طلاق گرفته تا کاهش نرخ ازدواج و زاد و ولد تا گسترش آسیبهای اجتماعی. مسائلی که گیلان در برخی موارد متاسفانه در صدر آمارهای کشوری قرار دارد.
پوشش؛ از انتخاب فردی تا مسئولیت اجتماعی
یکی از چالشهای اصلی، نوع نگاه بخشی از جامعه به مقوله پوشش است. عدهای با این تصور که نوع پوشش امری شخصی و فردی است، بدون توجه به پیامدهای اجتماعی و روانی آن، به الگوهایی روی میآورند که با عرف، قانون و فرهنگ اصیل ایرانی‑اسلامی همخوانی ندارد حال آنکه پوشش صرفاً یک انتخاب فردی نیست و میتواند بر امنیت، آرامش و سلامت فرهنگی جامعه تاثیر بگذارد.
جامعه همچون یک موجود زنده است؛ رفتار هر عضو، خواه آگاهانه یا ناآگاهانه بر کالبد کلی آن اثر میگذارد؛ هنگامی که پوشش و ظاهر فرد در تضاد آشکار با ارزشهای عمومی و قوانین کشور باشد، این ناهماهنگی نهتنها آرامش روانی فضای اجتماعی را متزلزل میسازد بلکه به خودِ فرد هم ضربه میزند در نهایت به زیان خود او و جامعهای است که در آن زندگی میکند.
بنابراین رعایت حجاب مناسب صرفاً یک تکلیف مذهبی نیست بلکه یک اصل فرهنگی و قانونی است که بر پایه فلسفه حفظ کرامت انسانی و صیانت اجتماعی بنا شده است. همانگونه که قوانین راهنمایی و رانندگی برای حفظ جان افراد در مسیرهای عمومی وضع میشود، قانون پوشش نیز برای صیانت روحی و اخلاقی جامعه الزامآور است.
از این منظر، رعایت حجاب و پوشش مناسب، نه محدودیت بلکه نشانه بلوغ اجتماعی و احترام به حقوق دیگران است؛ جامعهای که در آن ارزشهای اسلامی و فرهنگی پاس داشته شود، از درون استوار میماند و در برابر امواج هویتزدایی و خودباختگی فرهنگی مقاومتر خواهد بود.
بازار پوشاک؛ جایی که قانون و فرهنگ اصیل زمین میخورد
امروز در بسیاری از فروشگاههای مد و پوشاک گیلان، لباسهایی عرضه میشود که هیچ نسبتی با فرهنگ ایرانی و عرف جامعه ندارند؛ لباسهایی با الگوهای غربی، نماهای مبتذل و طراحیهای دور از حیا که ریشه در تهاجم فرهنگی و مدهای پرشتاب جهانی دارد.
این مسئله در کنار عدم حمایتِ مناسب از تولیدکنندگان پوشاک ایرانی-اسلامی و سودجویی برخی فروشگاهداران زمینهای ایجاد کرده که در سطح شهر پوشش اصیل، زیبا و باوقار کمتر دیده شود و جوانان نیز با کمبود گزینههای مناسب مواجه شوند.
روایت میدانی از دغدغههای دو بانوی فعال حوزه پوشاک ایرانی
خانم یوسفی یکی از بانوان فعال در حوزه طراحی و تولید پوشاک برازنده ایرانی از دغدغهها، تجربهها و مسیر پرچالشی که برای احیای پوشش برازنده سبک ایرانی-اسلامی پشت سر گذاشته است میگوید: دلیل اصلی ورود ما به این عرصه این بود که میدیدیم پوششهایی که امروز بهعنوان عرف جا افتاده، با شخصیت، مذهب و حتی فرهنگ دیرینه استان سازگار نیست؛ بانوانِ گیلانی در بسیاری از مناطق استان با پوشش بلند، باوقار، اصیل و ریشهدار پای در باغ، شالیزار و کوچه و خیابانها میگذاشتند اما پوششهای نامناسبی که امروز در جامعه میبینیم برگرفته از فرهنگ غرب است؛ فرهنگی که امروز دیگر از مرز تهاجم گذشته و به نوعی سونامی فرهنگی تبدیل شده است.
وی سپس از چالشهای تولیدکنندگان پوشش از جمله نبود حمایت تا سختی تأمین پارچه اینگونه گفت: پوششهای ما باید بهلحاظ کیفیت پارچه باب میل بانوان باشد و دوم اینکه بتوانیم تولیدکنندگانی وارد بازار کنیم که پوشش اصیل، برازنده و سازگار با فرهنگ ایرانی را عرضه کنند اما این مسیر بدون همکاری مسئولان، دشوار است چراکه تولیدکننده نیازمند حمایت مالی، مکانی و جایگاهی است تا بتواند پوشش شایسته بانوی ایرانی را وارد بازار کند.
این بانوی تولیدکننده در ادامه گفت: ما خودمان بدون هیچ حمایتی شروع کردیم و امرور یک تولیدی کوچک داریم؛ من سالها مبلغ بودم و در گفتوگو با مردم، این درد را از نزدیک احساس کردم و برای درمان همین درد، از راحتیهای زندگیمان زدیم، توکل کردیم و وارد عرصه تولید پوشاک شدیم. خوشبختانه مردم از هر قشر و سلیقهای استقبال فوقالعادهای از طرحهای ما داشتند.
یوسفی با ذکر خاطرهای از یکی از خریداران ادامه میدهد: چند وقتپیش بانویی بدون حجاب وارد فروشگاهمان شد، اما در ادامه هم مانتوهای بلند و هم چادر را انتخاب کرد. وقتی علت را پرسیدیم، گفت: "من حجاب را دوست دارم و چون طرحها و مدلهای خوبی در بازار نبود، انتخابم سخت میشد."
چالش قیمت چادر؛ مسئلهای که انتخاب را سخت میکند
وی یکی از معضلات را قیمت بالای چادر عنوان میکند: متأسفانه برخی فروشگاهها سود غیرمنطقی میگیرند؛ چادر را چهار یا پنج میلیون عرضه میکنند و همین باعث میشود خیلی از خانمها از خرید منصرف شوند؛ ما در فروشگاه خودمان دو نوع چادر ارائه کردیم؛ چادرهای اقتصادی با تولید ایران و قیمت مناسب و چادرهای فاخر برای مجالس و مراسم. تلاش ما این است که چادر نه یک کالای لوکس بلکه قابل تهیه برای همه باشد.
یوسفی از حضورشان در نمایشگاه «حریم یاس» در دانشگاه آزاد اسلامی پلتالشان نیز میگوید: استقبال دانشجویان، اساتید و کارکنان از مانتوهای بلند، چادر و پوششهای اصیل بسیار دلگرمکننده بود؛ این استقبال ثابت کرد که جوان ایرانی ذاتاً به فرهنگ اصیل و پوشش مناسب علاقه دارد و اگر خلأها جبران شود و این فرهنگ درست ارائه شود، جوان با دل و جان آن را میپذیرد. مسئله فقط این است که ما چطور زمینهسازی کنیم.
وی حتی از اشتیاق نوجوانان نیز با شگفتی یاد میکند: روزی که دانشآموزان مدارس سما برای بازدید از نمایشگاه «حریم یاس» آمدند، با اینکه سنشان کم بود اما نسبت به پوششهای مناسب و گفتوگوهای فرهنگی نمایشگاه، شور و ذوق عجیبی نشان دادند. این رفتار نشان میدهد که فطرت و ذات پاک آنها پذیرای این نوع پوشش است.
پوششهای نامناسب و بیعفتی زیبنده گیلانِ 8 هزار شهید نیست
این بانوی تولیدکننده در بخش پایانی صحبتهایش با نگاهی عاطفی و نوستالژیک از گذشته شهر سخن میگوید: وقتی بچه بودیم، اگر وقتی میخواستیم به مسافران آدرس بدهیم، چهره شهرمان را با میدان شهدای ذهاب و مجسمه میرزا کوچکخان معرفی میکردیم که نماد غیرت و رشادت بود اما امروز چهره میدان تغییر کرده و توجهی به نماد میرزا نمیشود؛ بیعفتیها و ناهنجاریهایی که در این میدان و بعضی خیابانهای شهر میبینیم اصلاً برازنده گیلانِ هشت هزار شهید نیست.
حمایتهای بسیار محدود و گاهی با منت از تولیدکننده داخلی
آمنه رهبر نیز از بانوان خیاط یک مجموعه تولید پوشاک بانوی ایرانی است که از تلاشهای این گروه میگوید: ما یک مجموعه 13 نفره هستیم که مدیریت مجموعه بر عهده خانم فروتن است؛ یکی از دغدغههایمان در خصوص تولید پوشش مناسب خصوصاً مانتو این است که طراحیهایمان کاملاً در چارچوب عرف و متناسب باشد چون متأسفانه اغلب مانتوهایی که این روزها در بازار وجود دارد، بدون دکمه، کوتاه و نامناسب است و بانوانی که دنبال پوشش مطابق عرف و حیا هستند، واقعاً برای پیدا کردن لباس مناسب دچار مشکل میشوند.
رهبر با اشاره به توجه ویژه مدیریت مجموعه به سلیقه نسل جدید میگوید: خانم فروتن همیشه تلاششان بر متنوع بودن تولیدات است هم از نظر رنگبندی و هم از نظر مدل. سعی میکنند با سلایق مختلف هماهنگ شوند و تولید برای گروه سنی مختلف از جمله کودک و نوجوان را شروع کردند البته طراحیها بهگونهای است که وقار و زیبایی پوشش ایرانی را حفظ کند.
وی یکی از مهمترین چالشهای تولیدکنندگان پوشاک را نبود مکان و جایگاه مناسب برای عرضه میداند و ادامه میدهد: اگر نمایشگاهی هم برگزار شود، غرفه با قیمتهای بسیار بالا در اختیارمان قرار میدهند که اصلاً برای ما بهصرفه نیست یا توقع تخفیفهای زیاد دارند.
این بانوی خیاط با تاکید بر اینکه باید از تولیدکننده حمایت شود اما همکاریها بسیار محدود و گاهی با منت است افزود: آموزش و پرورش و بعضی مجموعهها بهویژه دانشگاه آزاد رشت همکاری بسیار خوبی داشتند و فضای نمایشگاهی در اختیار ما گذاشتند که تشکر میکنیم و امیدواریم سایر نهادها هم همکاری و حمایت بیشتری برای تولید پوشش مناسب بانوی ایرانی داشته باشند.
لباس بانوی ایرانی باید غیرجذب، راحت و باوقار باشد
رهبر با پرداختن به اهمیت پوشش مناسب بانوان و ریشههای فرهنگی پوشش گیلانی میگوید: اگر به پوشش قدیم بانوان گیلان دقت کنیم، میبینیم که لباسها بلند و متین بوده و جایی اگر چادر نمیپوشیدند، پوشششان نجیب، راحت و باحیا بود. زنانِ ما زنان شادی بودند و لباسشان وقار داشت.
به گفته وی؛ تولیدکنندگان امروز هم باید دقت داشته باشند و لباسی که پوشیدنش راحت باشد طراحی کنند لباس یک بانوی ایرانی باید آزاد، غیرجذب، راحت و برازنده باشد.
رهبر میافزاید: هدف ما این است که با طراحی و دوخت مناسب و قیمت منصفانه ترویجدهنده فرهنگ عفاف و حجاب باشیم؛ اگر لباس زیبا، راحت و مطابق سلیقه نسل امروز باشد، به جوانِ امروز در انتخابهایش کمک کردهایم.
به گزارش تسنیم، شواهد میدانی نشان میدهد که جوان و نوجوان ایرانی از زیبایی و اصالت نمیگریزد و اگر محصول مناسب با طراحی و قیمت مناسب جلوی چشمانش قرار بگیرد با اشتیاق آن را انتخاب میکند و لذا طراحی پوششهای ایرانی-اسلامی هم باید در عین توجه به وقار و حیای بانوی ایرانی، حرفهای، در دسترس، خوشدوخت، مقرون بهصرفه و مطابق ذائقه نسل جدید باشد.
در این مسیر، دیده شدن تولیدکنندگان خرد که بهصورت خودجوش و با دغدغه فرهنگی وارد میدان شدهاند نیز ضرورت دارد؛ کسانیکه با موانعی همچون هزینههای بالای غرفههای نمایشگاهی، عدم حمایت مالی و نبود جایگاه عرضه مستقیم مواجهاند؛ این مشکلات باعث میشود تولید اصیل ایرانی توان رقابت نداشته باشد و مصرفکننده نیز از دسترسی به کالای مناسب محروم شود.
پوشش زنان گیلان در گذشته با دامنهای بلند، رنگهای شاد اما وقار حفظشده نشان میدهد که پوشش ایرانی نه خشن بوده و نه محدودکننده بلکه پوششی راحت، آزاد، غیرجذب و در عین حال نجیب بوده است و لذا تبیین سبک زندگی ایرانی و اسلامی و معرفی شایسته الگوهای گذشته به نسل جدید میتواند به آنها در انتخابهای امروزشان کمک کند و به سمت اصالت و فرهنگ اصیلشان سوق دهد.
البته نباید از کنار رفتارهای نامناسب، بیعفتیها و جلوههای آشکار عدم رعایت هنجارها توسط برخی مسافران و گردشگران در قلب شهر بهویژه در میدان شهدای ذهاب و دیگر خیابانهای اصلی رشت، بهسادگی عبور کرد. این صحنهها، دردی عمیق بر قلب مردم بومی و خانوادههای معزز شهدا است لذا مسئولین امر وظیفهای خطیر بر دوش دارند؛ آنان موظفند به دغدغهها و نگرانیهای مشروع خانوادههای معظم شهدا و قاطبه مردم استان که از این بیعفتیها دلشکسته و نگران آینده فرزندانشان هستند پاسخ دهند و اقدامات عملی و مؤثر در این عرصه داشته باشند.
بیعملی در برابر این ناهنجاریها نهتنها به معنای نادیده گرفتن قانون است بلکه خیانت به آرمانها و فداکاریهای شهدایی است که خون خود را برای حفظ این شأن و هویت ریختند. اگر مسئولین ملی و استانی در ادامه راه، نتوانند با قاطعیت و برنامهریزی صحیح، از این مرزهای هویتی صیانت کنند، پایان مأموریت و مسئولیت آنان با شرمندگی در برابر خانوادههای شهدا و مردم شریف همراه خواهد بود.
گزارش از: زهرا رستگار
انتهای پیام/