گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم ـ دویست و یکمین شماره از پادکست «در عمق» که به بررسی مهمترین روندها، تحولات و همچنین شخصیتها در غرب آسیا میپردازد، روز چهارشنبه 26 آذر 1404 ضبط و منتشر شد. «محدثه رضایی»، کارشناس مسائل عراق، در این شماره به بررسی روند تعیین نخست وزیر عراق در یک ماه گذشته میپردازد.
در ترسیم صحنه امروز عراق، دیگر نمیتوان از چارچوبهای کلاسیک پارلمانی سخن گفت. آنچه اکنون در بغداد در جریان است، عملاً خروج تصمیمگیری از نهادهای رسمی و انتقال آن به یک فضای فشرده و چندلایهی بینالمللی است؛ زیرا معادلات، نه در صحن پارلمان، بلکه در تقاطع مداخلات خارجی شکل میگیرند. عراق وارد مرحلهای شده که میتوان آن را «فشردگی استراتژیک» نامید.
در این فضا، با یک مثلث مداخلهگر مواجه هستیم: ایالات متحده، برخی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس با محوریت قطر، و در پسزمینه، رژیم صهیونیستی. البته ضلع عربی این مثلث در روزهای اخیر تحرکات معناداری داشته است.
سفر همزمان محمد الحلبوسی و خمیس الخنجر، دو چهره اصلی جریان اهلسنت، به دوحه و دیدار با شیخ تمیم، امیر قطر، بههیچوجه یک دیدار تشریفاتی یا عادی دیپلماتیک نبود. در عرف سیاسی عراق، چنین سفرهایی در آستانه تشکیل دولت معمولاً نشانه تلاش برای بازتنظیم موازنه قدرت داخلی است.
جریان اهلسنت، در برابر اکثریت عددی و انسجام نسبی «چارچوب هماهنگی شیعیان»، احساس ضعف ساختاری میکند و به همین دلیل میکوشد با بهرهگیری از ظرفیت لابی قطر، سهم خود را در دولت آینده افزایش دهد.
واکنشها در فضای عمومی عراق به تصاویر منتشرشده از این دیدار، نکتهای مهم را برجسته کرد: استاندارد دوگانهای که در آن، تعامل شیعیان با تهران «دخالت خارجی» تلقی میشود، اما مراجعه رهبران سنی به دوحه، «دیپلماسی برای ثبات» نام میگیرد.
با این حال، بازیگر تعیینکننده همچنان ایالات متحده است. واشنگتن با مداخلهای مستقیم و غیرمنتظره به معادله بازگشته و در موضوع انتخاب نخستوزیر نقش ترمز را ایفا کرده است.
گزارشهای رسانهای از جمله پایگاه اینترنتی رادیو مونتکارلو و الشرق حاکی از آن است که آمریکا چراغ سبز روشنی برای ادامه نخستوزیری محمد شیاع السودانی نشان داده؛ نه از سر محبوبیت داخلی، بلکه به دلیل نیاز واشنگتن به یک بازیگر قابل پیشبینی در شرایط بحرانهای همزمان منطقهای. در نتیجه، آنچه امروز در بغداد جریان دارد، تقابل میان مهندسی خارجی و اراده بومی است.
انتهای پیام/