به گزارش خبرگزاری تسنیم از سنندج، برنج برای بخش بزرگی از خانوارهای ایرانی، بهویژه در استانهایی مانند کردستان، نه یک کالای مصرفی عادی، بلکه قوت غالب سفره است؛ کالایی که حذف آن بهسادگی ممکن نیست. تغییر و افزایش قیمت برنج، مستقیماً الگوی تغذیه خانوادهها را دگرگون میکند و کوچکترین نوسان آن، فشار معیشتی را بیواسطه به خانهها منتقل میکند.
در چنین شرایطی، هرگونه بیثباتی، کمیابی یا گرانی افسارگسیخته برنج، صرفاً یک مسئله بازاری نیست، بلکه نشانهای از تهدید امنیت غذایی و بیتوجهی به حداقلهای معیشت مردم است. وقتی برنج از دسترس اقشار ضعیف خارج میشود، سیاستگذاری و نظارت عملاً در برابر یکی از بنیادیترین نیازهای جامعه عقبنشینی کرده است.
بازار کالاهای اساسی در کردستان، پیشتر هم نشانههای هشداردهنده داشت؛ گزارشهای قبلی این رسانه از نابسامانی قیمتها، ضعف نظارت و رهاشدگی بازار حکایت میکرد؛ اما وضعیت امروز برنج، یک پله فراتر رفته است.
حذف ارز ترجیحی، اگرچه با وعده مدیریت و نظارت همراه بود، اما در عمل به فرصتی طلایی برای سوداگران تبدیل شد؛ جایی که هر کس، قیمت را «به سلیقه خود» تعیین میکند.
برنج که یکی از اصلیترین اقلام سفره مردم است، حالا یا کمیاب شده یا با قیمتهایی عرضه میشود که برای بخش بزرگی از خانوارهابه ویژه قشر مستضعف و نیازمند در استان کردستان، عملاً غیرقابل خرید است.
بررسیهای میدانی خبرنگار تسنیم در شهر سنندج نشان میدهد زنجیرهای از احتکار، فروش رانتی و قیمتگذاری افسارگسیخته شکل گرفته که هیچ نهاد ناظری آن را مهار نمیکند. در این میان، نقش دستگاههای مسئول از جمله تعزیرات حکومتی و سازمان صمت، نه کمرنگ، بلکه تقریباً نامرئی است. در این شرایط؛ نتیجه روشن است: فشار مستقیم بر مردم، کاهش قدرت خرید و خالیشدن سفرهها.
برنج هست، اما نه برای مردم
مشاهدات میدانی خبرنگار از فروشگاهها و مراکز عرضه سنندج نشان میدهد در بسیاری از مغازهها، جز برنج ایرانی چیزی پیدا نمیشود؛ برنجی که قیمت آن به حدی بالاست که خود فروشندگان هم میدانند مشتری توان خریدش را ندارد.
برنج هندی و پاکستانی که زمانی گزینه جایگزین خانوارها بود، یا کاملاً نایاب شده یا بهصورت محدود و با قیمتهایی بهمراتب بالاتر از نرخ منطقی عرضه میشود.
یکی از فروشندگان در گفتوگو با تسنیم میگوید: برنج ارزان به ما نمیدهند. یا باید گران بخریم یا اصلاً چیزی نمیدهند.
احتکار در بالا، گرانی در پایین
بررسیهای میدانی از بازار و فروشگاههای عرضه سنندج نشان میدهد قیمت برنجهای وارداتی طی فقط دو هفته اخیر جهشی کمسابقه داشته است. کیسههای برنج هندی که تا همین اواخر با قیمت حدود 800 هزار تومان عرضه میشدند، امروز در بازار سنندج با نرخهایی بین یک میلیون و 500 هزار تا یک میلیون و 600 هزار تومان فروخته میشوند.
این افزایش ناگهانی و بدون ضابطه، هیچ تناسبی با هزینه واردات یا توزیع ندارد و بیشتر به قیمتسازی در سایه بینظارتی شباهت دارد. برای بسیاری از خانوارهای کمدرآمد، همین برنجهای هندی آخرین گزینه قابل خرید بود؛ گزینهای که حالا عملاً از دسترس آنها خارج شده است.
صدای مردم؛ سفرهای که کوچکتر میشود
یکی از شهروندان سنندجی میگوید: برنج ایرانی که سالهاست نمیتوانیم بخریم؛ حالا هندی هم از سفرهمان حذف شده. دیگه چی مانده است؟
گزارشهای میدانی حاکی از آن است که برخی عرضهکنندگان عمده، برنج را یا احتکار میکنند یا فقط با قیمتهای بالا به خردهفروشان میفروشند. خردهفروش هم ناچار است همان قیمت را با سود بیشتر به مردم تحمیل کند.
یکی از کسبه بازار سنندج صریح میگوید: وقتی بالا نظارت نیست، پایین هم نمیشود ارزان فروخت. این یعنی زنجیره گرانی، از انبار تا سفره، بدون هیچ مانعی فعال است.
در گفتوگوهای میدانی، گلایه مردم تکراری اما تلخ است. یک شهروند میگوید: برنج ایرانی را فقط نگاه میکنیم. خریدنش دیگه برای ما رویاست.
شهروند دیگری میافزاید: قبلاً حداقل هندی یا پاکستانی میگرفتیم. الان یا نیست یا اونقدر گرانه که فرقی با ایرانی ندارد. برای بسیاری از خانوارها، برنج عملاً از کالای مصرفی به کالای لوکس تبدیل شده است.
تعزیرات و صمت؛ غایبان همیشگی
در شرایطی که شواهد میدانی از احتکار و قیمتسازی حکایت دارد، نقش تعزیرات حکومتی و سازمان صمت کردستان بهطور جدی زیر سؤال است. نه برخورد بازدارندهای دیده میشود، نه اطلاعرسانی شفافی، نه حضور مؤثر در بازار. این خلأ نظارتی، پیام روشنی به سودجویان داده است: «بازار رهاست.»
با توجه به گزارشهای میدانی متعدد از کمیابی برنج هندی و پاکستانی در بازار سنندج، آیا صمت استان از وضعیت واقعی موجودی و توزیع این کالا اطلاع دارد یا بازار عملاً رها شده است؟ بر اساس چه سازوکاری باید جلوی فروش رانتی و قیمتسازی در حلقه عرضهکنندگان عمده گرفته شود و چرا تاکنون نشانهای از این کنترل در بازار دیده نمیشود؟ پس از حذف ارز ترجیحی، چه برنامه مشخص و اجرایی برای جلوگیری از آشفتگی بازار برنج در استان تدوین و اجرا شده است؟ نتیجه آن دقیقاً چه بوده؟
آیا آمار شفاف و قابل ارائهای از میزان موجودی انبارها، واردات، توزیع و قیمت تمامشده برنج در استان وجود دارد؟ اگر وجود دارد، چرا منتشر نمیشود؟ چرا در این شرایط که قدرت خرید مردم بهشدت کاهش یافته، هیچ اقدام مؤثری برای تأمین برنج با قیمت قابل دسترس برای اقشار متوسط و ضعیف دیده نمیشود؟
همچنین باید خطاب به تعزیرات حکومتی استان کردستان گفت؛ گزارشهای میدانی از احتکار، امتناع از عرضه و فروش گرانتر از نرخ منطقی حکایت دارد؛ تعزیرات استان در ماههای اخیر چند پرونده مشخص در این حوزه تشکیل داده است؟ چه تعداد بازرسی میدانی مؤثر از انبارها و مراکز عمده توزیع برنج در سنندج انجام شده و خروجی این بازرسیها چه بوده است؟ در صورت اثبات احتکار یا گرانفروشی، چرا برخورد بازدارنده و رسانهای با متخلفان انجام نمیشود تا بازار پیام روشنی دریافت کند؟ آیا تعزیرات خود را نسبت به تبعات معیشتی بیعملی در بازار برنج مسئول میداند یا این وضعیت را خارج از حوزه مأموریت خود تلقی میکند؟
سؤال مشترک از صمت و تعزیرات
اگر بازار برنج استان تحت نظارت شماست، این وضعیت نابسامان چگونه شکل گرفته است؟ و اگر تحت نظارت شما نیست، صریح اعلام کنید مسئول کنترل بازار چه نهادی است؟
به گزارش تسنیم؛ آنچه امروز در بازار برنج سنندج میگذرد، یک نوسان ساده قیمتی نیست؛ رانت ساختاریافته در سایه بینظارتی است. حذف ارز ترجیحی بدون کنترل بازار، عملاً میدان را به محتکران و قیمتسازان سپرده است. مردم کردستان دیگر توان پرداخت هزینه این بیعملی را ندارند. یا دستگاههای مسئول باید فوراً وارد عمل شوند، یا باید صریح اعلام کنند که کنترلی بر بازار ندارند.
سکوت و انفعال، یعنی تأیید وضع موجود؛ و این، به معنای کوچکتر شدن هر روزه سفره مردمی است که دیگر صدایشان هم شنیده نمیشود. این رسانه آماده انتشار پاسخ رسمی، مستند و شفاف سازمان صمت و تعزیرات حکومتی استان کردستان است. سکوت در برابر این پرسشها، بهمنزله پذیرش وضعیت موجود و تأیید انفعال تلقی خواهد شد.
انتهای پیام/481