به مدیریت مالی بخشهای مختلف کمک میکند و تصویر واضحی از عملکرد شرکتها را در اختیار ارگانهای مربوطه و شرکا قرار میدهد.
در دوره های حسابداری با انواع حسابداری آشنا میشویم. حسابداری مالی یکی از شاخههای اصلی حسابداری است که به دو شاخه حسابداری نقدی و حسابداری تعهدی تقسیم میشود و در این مقاله قصد بررسی آنها را داریم.
انواع روش های حسابداری مالی
انواع روشهای حسابداری مالی شامل حسابداری نقدی و حسابداری تعهدی میشود که در دوره های حسابداری مالی به طور کامل هر دو روش آموزش داده میشوند. هر یک از این روشها بر نحوه ثبت گزارشهای مالی یک شرکت تأثیر میگذارند. شرکتها باتوجهبه نوع درآمد و میزان تراکنشهای مالی خود تصمیم میگیرند از کدام روش حسابداری برای ثبت آنها استفاده کنند.
حسابداری تعهدی چیست؟
حسابداری تعهدی روش مناسبی از حسابداری برای شرکتها و سازمانهای بزرگ است که فرایندهای پیچیده حسابداری دارند. در این روش تراکنشها در زمان عقد قرارداد و درست در زمان ایجاد پرداخت و دریافت ثبت میشوند. به این معنا که اگر پرداخت در دوره مالی بعدی انجام شود، گزارش آن درست همزمان با درآمد ثبت شده و به این صورت تهیه گزارشهای مالی و بررسی دقیق عملکرد مالی شرکت فارغ از تورم و شرایط اقتصادی، قابلبررسی و مقایسه است.
بهتر است در نظر داشته باشید حسابداری تعهدی باعث میشود مدیران شرکت در نقدینگی خود دچار مشکل بشوند؛ چرا که در گزارشها میزان درآمد بالاست اما شرکت توان نقدینگی ندارد و درآمد خود را به طور کامل دریافت نکرده است.
حسابداری نیمه تعهدی
در حسابداری نیمه تعهدی، درآمد و هزینهها بهصورت ترکیبی با روش تعهدی و نقدی شناسایی و ثبت میشوند. در این روش درآمدها به مبنای نقدی و پس از دریافت ثبت شده و هزینهها به روش تعهدی و در زمان شناسایی ثبت خواهند شد.
مثال کاربردی از حسابداری تعهدی
فرض کنید یک شرکت 900 میلیون تومان قرارداد منعقد کرده باشد اما 500 میلیون از هزینه هنوز دریافت نشده باشد؛ در حسابداری تعهدی، شرکت 900 میلیون درآمد شناسایی کرده؛ اما وجه نقد شرکت در این شرایط تنها 400 میلیون تومان است.
حسابداری نقدی چیست؟
برخلاف حسابداری تعهدی، در حسابداری نقدی که مناسب کسبوکارهای کوچکتر است، مبنای ثبت تراکنشها، دریافت و پرداخت نقدی است و تراکنشها تنها زمانی در نرمافزارهای حسابداری ثبت میشوند که پرداخت نقدی و کارت به کارت انجام شده باشد. این روش ساده به آنها کمک میکند تا اطلاعات لازم در مورد فرایند مالی خود داشته باشند و درعینحال ثبت تراکنشها بهدوراز پیچیدگی و تنها در زمان پرداخت و دریافت انجام شود.
در مبنای نقدی حسابداری تراکنشهایی که پرداخت آنها در دورههای مالی بعد هستند را در زمان عقد قرارداد ثبت نمیکنیم، به همین منظور دریافت اطلاعات لازم در مورد سود و زیان هر قرارداد ممکن نیست و این موضوع تأثیر منفی بر حسابداری شرکتهای بزرگ دارد.
مثال کاربردی از حسابداری نقدی
شرکتی 500 میلیون تومان درآمد دریافت و شناسایی کرده است و جریان وجه نقد او هم اکنون 500 میلیون تومان است. درصورتیکه در قرارداد بعدی خود، زمان دریافت وجه نقد را برای ماه بعد تعیین کند، هیچ تراکنشی در ماه اول ثبت نخواهد شد و عملاً به این معناست که فعالیتهای شرکت بدون درآمد بودهاند.
تفاوت حسابداری نقدی و تعهدی
مهمترین تفاوت حسابداری نقدی و تعهدی در زمان شناسایی و ثبت درآمد و هزینههاست. در روش حسابداری تعهدی، شناسایی درآمد و هزینه، پیش از بهوقوعپیوستن هر یک انجام میشود؛ اما در حسابداری نقدی تنها در زمانی هزینهها و درآمدها ثبت میشوند که کاملاً به وقوع پیوستهاند.
مبنای تعهدی در حسابداری بر اصل تطابق و اصل تحقق درآمد انجام میشود. اصل تطابق یا Matching principle تأکید دارد که هزینهها باید در زمان مربوط به درآمدها شناسایی و ثبت شوند. درواقع هزینهها و درآمد درست در یک دوره ثبت میشوند تا بتوانیم عملکرد مالی شرکت را در دورههای مالی مختلف فارغ از تورم مالی بررسی کنیم.
اصل تحقق درآمد نیز بر شناسایی درآمد در زمان کسب تأکید دارد و نه در زمان دریافت. به این منظور ممکن است کسب درآمد در ماه دی و دریافت آن در فروردینماه سال بعد انجام شود؛ اما شناسایی درآمد و ثبت آن در دفاتر حسابداری در دیماه انجام میشود.
از دیگر تفاوتهای حسابداری نقدی و تعهدی در تأثیر هر یک بر جریان نقدینگی شرکتهاست. در حسابداری نقدی تراکنشها تنها زمانی ثبت میشوند که جریان نقدی وجود دارد و اگر شرکت در گزارشهای خود اعلام کند که 200 میلیون نقدینگی دارد، کاملاً واقعی است.
در مقابل در حسابداری تعهدی ممکن است شرکتی در گزارشها نقدینگی بالایی داشته باشد؛ اما در واقعیت تعداد مشتریانی که پرداخت انجام ندادهاند، زیاد باشند و شرکت توان پرداخت مناسبی نداشته باشد. در چنین شرایطی مدیران امکان بررسی دقیق وضعیت مالی شرکت را ندارند و به همین منظور برخی شرکتها از روشهای حسابداری تعهدی تعدیلی یا حسابداری نیمه تعهدی استفاده میکنند.
در تصویر زیر با مزایا و معایب حسابداری نقدی و تعهدی آشنا میشویم.
حسابداری نقدی بهتر است یا تعهدی؟
حتماً متوجه تفاوتهای حسابداری نقدی و تعهدی شدهاید؛ حال سؤال این است که حسابداری نقدی بهتر است یا تعهدی؟ اگر در یک شرکت بزرگ که استخدام کارآموز حسابداری دارد، مشغول به کار شوید، قطعاً متوجه مزایای استفاده از روش حسابداری تعهدی خواهید شد. در این شرکت بخش زیادی از تراکنشها، درآمدها و هزینهها، پیش از بهوقوعپیوستن، شناسایی و ثبت میشوند. این کار به حسابداری کمک میکند تا آمار دقیقتری از داراییها و بدهی داشته باشد و در نهایت به تصمیمگیری مدیران در بودجهبندی سازمان کمک شایانی میکند.
از طرفی در شرکتها و کسبوکارهای کوچک مانند فروشگاههای کوچک یا فریلنسرهایی که کارفرماهای محدودی دارند، میتوانند با مبنای نقدی حسابداری تراکنشهای خود را ثبت کرده و گزارش مالی دقیقی داشته باشند. در کافیشاپها، رستورانهای کوچک و حتی آرایشگاهها که معمولاً درآمد و هزینهها را در یکزمان شناسایی و دریافت میکنند، مبنای نقدی گزینهای مناسبتر است.
در این مقاله به بررسی حسابداری نقدی و تعهدی و تفاوت این دوشاخه از حسابداری مالی پرداختیم. امیدوارم این مطالب برای شما مفید واقع شوند.
"این مطلب تبلیغاتی است"