حجتالاسلام حجتالاسلام صادق اکبریاقدم، مسئول نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاه علامه طباطبایی (ره) در گفت وگو با خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری تسنیم با اشاره به تاریخچه شکلگیری و ضرورت وحدت حوزه و دانشگاه اظهار داشت: انقلاب اسلامی ایران با ماهیت دینی، مردمی و تمدنی، ایجاد حکمرانی مبتنی بر ارزشهای الهی و مردمی را دنبال میکرد. چنین حکمرانی نیازمند بهرهگیری از نخبگان علمی و استفاده از ظرفیتهای نهاد علم و معرفت بود زیرا بدون اتکا به دانش و تخصص به همراه تعهد مسئولانه، نظامسازی و جامعهسازی در مسیر تمدن نوین اسلامی امکانپذیر نبود.
وی با بیان اینکه در این شرایط ضرورت تحول در نهادهای علمی و آموزشی بهعنوان یکی از پیششرطهای حکمرانی اسلامی مطرح بود، ادامه داد: نظام آموزشی پیش از انقلاب، یا در قالب حوزههای سنتی محدود میماند یا در دانشگاهها به ترجمه و تقلید از غرب بسنده میکرد. این دوگانگی نه تنها پاسخگوی نیازهای جامعه اسلامی نبود، بلکه میتوانست مانع تحقق اهداف انقلاب شود. بنابراین، انقلاب اسلامی بهدلیل ماهیت و هدف خود، ناگزیر بود در ادامه مسیر حکمرانی از نهاد علمی تحولیافته بهره گیرد؛ نهادی که بتواند علم را در خدمت ارزشهای دینی و نیازهای جامعه قرار دهد.
این استاد دانشگاه و دکترای جامعهشناسی با اشاره به اینکه در این دوران وحدت حوزه و دانشگاه بهعنوان یک راهبرد کلیدی مطرح شد، گفت: این وحدت به دنبال این بود، شکاف میان معرفت دینی و دانش علمی را از میان بردارد و ظرفیتهای هر دو نهاد را در خدمت حکمرانی اسلامی قرار دهد. حوزه با پشتوانه معنوی و معرفتی خود و دانشگاه با توان علمی و تخصصیاش، در کنار هم میتوانند نیروی انسانی متعهد و متخصصی تربیت کنند که برای اداره جامعه اسلامی و پیشبرد تمدن نوین اسلامی ضروری بود.
حکمرانی، نخبگان علمی و ضرورت وحدت حوزه و دانشگاه
وی افزود: به بیان دیگر، وحدت حوزه و دانشگاه نه یک اقدام نمادین، بلکه پاسخی به ضرورتهای حکمرانی در جمهوری اسلامی بود. حکمرانی ارزشی و مردمی، برای تحقق اهداف خود نیازمند علمی بود که از دل فرهنگ اسلامی و بومی برخیزد و در عین حال روزآمد و کارآمد باشد. وحدت حوزه و دانشگاه دقیقاً در همین راستا شکل گرفت تا علم و دین در کنار هم، مسیر آینده انقلاب اسلامی را روشن سازند.
اکبری اقدم با اشاره به اینکه امروز پس از گذشت چند دهه از پیروزی انقلاب اسلامی، وحدت حوزه و دانشگاه بهعنوان یک گفتمان و راهبرد کلیدی همچنان در فضای علمی و فرهنگی کشور مطرح است، ادامه داد: گامهای مهمی در این مسیر برداشته شده از جمله ایجاد نهادهای مشترک، برگزاری نشستها و همایشهای علمی میان حوزویان و دانشگاهیان، تدوین رشتههای میانرشتهای با رویکرد اسلامی، و تلاش برای اسلامیسازی علوم انسانی با این حال، این وحدت هنوز به مرحلهای نرسیده که بتوان آن را یک واقعیت کامل و نهادینهشده در ساختار علمی کشور دانست. در بسیاری از موارد، همکاریها محدود به پروژههای مقطعی یا نمادین بوده و هنوز فاصله قابل توجهی میان دو نهاد در عرصههای آموزشی، پژوهشی و مدیریتی وجود دارد.
وی درباره موانع تحقق کامل وحدت حوزه و دانشگاه گفت: موانع متعددی در این زمینه مطرح است. نخست، تفاوتهای ساختاری و کارکردی میان این دو نهاد است؛ حوزه بر مبنای سنتهای دیرینه و نظام آموزشی خاص خود حرکت میکند، در حالی که دانشگاهها بر اساس الگوهای مدرن و غربی شکل گرفته است. دوم، چالشهای فرهنگی و نگرشی است؛ برخی از دانشگاهیان نگاه حوزه را غیرعلمی میدانند و برخی از حوزویان دانشگاه را گرفتار در تقلید از غرب میبینند در صورتیکه همکاری های خوبی در مسیر دستیابی به وحدت صورت گرفته است. سوم، مشکلات مدیریتی و سیاستگذاری است که مانع از شکلگیری برنامههای مشترک و پایدار میشود. دانشگاهها به مباحث جدی در مرزهای دانش نیاز دارند و کمتر احساس نیاز به مبانی معرفتی علمی میکنند و حوزهها سهم جدی در پاسخگویی به نیازهای وسیع دانشگاهها ندارند و حضورشان پررنگ نیست. همچنین ضعف ارتباطات متقابل و عملیاتی میان اساتید، پژوهشگران و دانشجویان باعث میشود، وحدت بیشتر در سطح شعار باقی بماند.
به گفته وی برای عبور از این موانع و تحقق وحدت واقعی حوزه و دانشگاه، چند راهکار اساسی میتوان مطرح کرد: ایجاد ساختارهای مشترک آموزشی و پژوهشی و بهره گیری متقابل از ظرفیت های بومی و دینی نهاد حوزه و ظرفیت های روزآمدی نظام دانشگاه که به صورت پایدار و نهادمند فعالیت کنند، نه صرفاً پروژهای و مقطعی. تربیت نسل جدیدی از نخبگان علمی ـ دینی که هم در حوزههای معرفتی اسلامی و هم در علوم مدرن تخصص داشته باشند و بتوانند نقش پل ارتباطی ایفا کنند. بازنگری در نظام آموزشی و پژوهشی با رویکرد بومی، اسلامی، روزآمد و کارآمد، بهگونهای که نیازهای حکمرانی اسلامی را پاسخ دهد.
تقویت فرهنگ گفتوگو و همکاری میان اساتید و دانشجویان حوزه و دانشگاه
اکبری اقدم تقویت فرهنگ گفتوگو و همکاری میان اساتید و دانشجویان حوزه و دانشگاه، از طریق نشستهای مشترک، پروژههای علمی و کارگاههای آموزشی و حمایت سیاستگذاران و مدیران علمی کشور از طرحهای وحدتآفرین و اختصاص منابع کافی برای پیشبرد این هدف تمدنی را از دیگر راهکارها برشمرد.
وی با بیان اینکه وحدت حوزه و دانشگاه اگر بهطور جدی و عملی دنبال شود، میتواند به یکی از ستونهای اصلی حکمرانی اسلامی و تحقق تمدن نوین اسلامی تبدیل شود، تصریح کرد: تمدنی که بر پایه علم و ایمان بنا شده و توانایی پاسخگویی به نیازهای امروز و فردای جامعه اسلامی را دارد. در مسیر تحقق وحدت حوزه و دانشگاه و حرکت به سوی تحول در علوم انسانی، دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه علامه طباطبایی جایگاه ویژهای دارد. این دفتر با برنامهریزیهای متنوع و فعالیتهای مستمر، تلاش کرده، گفتمانسازی در زمینه اندیشههای تمدنساز انقلاب اسلامی را تقویت کند و دانشگاه را به کانونی برای تولید فکر و تربیت نیروی انسانی متعهد و متخصص تبدیل کند.
وی ادامه داد: یکی از اقدامات شاخص این دفتر، گرامیداشت سالانه یاد و نام علامه طباطبایی است؛ اندیشمندی که با آثار ارزشمند خود، بهویژه تفسیر المیزان، نقش مهمی در پیوند میان معرفت دینی و عقلانیت علمی ایفا کرده است. این بزرگداشتها نه تنها یادآور جایگاه علمی و معنوی علامه است، بلکه بستری برای بازاندیشی در علوم انسانی و الهامگیری از اندیشههای ایشان در مسیر تمدن نوین اسلامی را فراهم میکند.
این استاد دانشگاه گفت: علاوه بر این، دفتر نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه علامه طباطبایی با برگزاری نشستهای متعدد هماندیشی میان استادان و نخبگان دانشگاهی و حوزوی، زمینه گفتوگو و تبادل نظر را فراهم کرده است. این نشستها فرصتی برای بررسی چالشهای علوم انسانی، ارائه راهکارهای بومی و اسلامی، و تقویت ارتباطات علمی میان دو نهاد اصلی تولید فکر در کشور محسوب میشوند.
حجتالاسلام صادق اکبریاقدم تاکید کرد: از دیگر فعالیتهای مهم این دفتر میتوان به برگزاری دورههای معرفتافزایی برای دانشجویان و استادان اشاره کرد. دورههایی که با هدف ارتقای سطح معرفت دینی، تقویت هویت اسلامی ـ ایرانی، و ایجاد پیوند میان دانش تخصصی و ارزشهای معنوی برگزار میشوند. دیدار با علما و بازدید از حوزههای علمیه بهعنوان بخشی از برنامههای این دفتر، نقش مهمی در تقویت ارتباطات میان دانشگاهیان و حوزویان ایفا کرده و وحدت عملی میان این دو نهاد را تقویت میکند.
انتهای پیام/