به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، به مناسب هفته پژوهش و فناوری نشست نوآیندهای موثر بر حکمروایی کلانشهرها با تاکید بر متاورس و همچنین رونمایی از کتاب متاورس و شهرهای هوشمند، محیطهای شهری در عصر دیجیتال، روز یکشنبه 30 آذرماه 1404 در سالن ابوریحان دانشگاه خوارزمی برگزار شد.
در این برنامه فرزانه ساسانپور دانشیار دانشگاه خوارزمی و متخصص آیندهپژوهی شهری و منطقهای و شیوا فتاحی مدیرگروه مطالعات آیندهپژوهی مرکز مطالعات و برنامهریزی شهر تهران حضور داشته و به ارائه سخنان خود پرداختند.
ضعف پژوهشی دستگاههای اجرایی
در ابتدای برنامه محمدولی روزبهان معاونت پژوهشی و آموزشی مرکز پژوهشهای توسعه و آیندهنگری، به معرفی این مرکز پرداخت و گفت: دستگاههای اجرایی که ما در کشور داریم بیشتر میدوند تا بدانند در کدام جهت باید بدوند. متاسفانه در زمینه مطالعه و پژوهش درباره اینکه اقدام درست چه چیزی است و چگونه کار پژوهشی انجام دهند دچار ضعفهای زیادی هستند. از سوی دیگر نهادهای دیگر در کشور که ذیل وزارتخانه هستند مانند دانشگاههای مختلف که به عنوان مراکز آموزشی و پژوهشی فعالیت میکنند عمدتا با اولویتها و محدودیتهایی مواجه هستند که در بسیاری از موارد این محدودیتها مانع از این میشود که درصد بسیاری از فعالیتهای آنان در جهت حل مسائل و مشکلات کشور باشد.
روزبهان افزود: ما که بازوی فکری و اندیشهای نظام حکمرانی کشور هستیم در کنار آن سعی کردیم با دستگاههای اجرایی مختلف برای زمینههای مختلفی که نیازهای مطالعاتی دارد ورود کرده و در سالهای اخیر سعی کردیم روابط خودمان را با نهاد علم و دانش تقویت کنیم و در جهت حل مشکلات نظام حکمرانی کشور مفید واقع شویم.
هیچ شهری نمیتواند بدون مشارکت شهروندان تابآوری کند
در ادامه شیوا فتاحی از مرکز مطالعات تهران اظهار داشت: سروکله زدن و کار کردن با نوآیندها بسیار سخت است و خانم دکتر ساسانپور در پروژه اخیر با مرکز مطالعات در شش حوزه اصلی که هر حوزه زیرمجموعههای مختلفی داشت بسیار تلاش کردند و پنلهای تخصصی و روشمندی را پیش بردند. نوآیندها ابعاد مختلفی دارند که یکی از آنها بحث فناوریهای دیجیتال و کاربرد آن در مدیریت بحران است. امسال پس از جنگ دوازده روزه تمرکز مطالعات روی مباحثی که مربوط به مدیریت بحران بود بیشتر شد و قاعدتا تمرکز گروه آیندهپژوهی نیز به این سمت رفت. در خصوص بحران، آیندهپژوهی دیگر یک ارزش افزوده یا یک آپشن نیست و چیزی هست که باید به سمت آن رفت و آیندهپژوهی قبل از بحران پررنگتر از گذشته است.
فتاحی افزود: ما چهار بعد داریم که آیندهپژوهی باید روی آنها کار کند و موسسههای مختلف جهانی نیز روی این موضوع تاکید داشتهاند. بحرانهای شهری بهقدری پیچیده هستند که نمیتوان بر اساس تجارب موفقیتآمیز یا شکستهای قبلی برای آنها تصمیمگیری کرد و آنها بهقدری پیچیده هستند که به مرز آشوب رسیدهاند و بههمین دلیل باید حتما سناریو داشته باشیم. آیندهپژوهی با پیشبینی ریسک میتواند به مدیران شهری کمک کند و این سناریوها باید در یک پلتفرم و فضایی مدلسازی و شبیهسازی شوند. متاورس میتواند کمک بسیاری کند و ابزار و بستری باشد که اگر در اختیار مدیران شهری قرار بگیرد میتواند آنهارا به سیاستهایی راهنمایی کند که کمترین هزینه را داشته باشد.
وی ادامه داد: مدلهای شبیهسازی در پلتفرمهای مجازی دو هدف را برآورد میکنند. یکی هدفمند کردن بودجه برای تابآوری است. یعنی هنگامی که در مدل شبیهسازی دیتاها را داشته باشیم میتوانیم متوجه شویم کدام پهنههای شهری ما بیشترین ریسک را دارند و چه نقاطی در حین بحران گلوگاههای حیاتی ما هستند و چه مکانهایی باید در اولویت نوسازی قرار بگیرند. دومی بهبود کیفیت پیشبینی هست و اگر بر اساس سناریوهایی که صلح نیستند پیشبینیهای غیرتخیلی انجام دهیم به مدیران شهری ما در سیاستگذاری کردن درست کمک میکند. شیوههای مواجه ما با بحران مدلهای گوناگونی خواهد داشت و در اینجا بحث فناوریهای نوین بسیار پررنگ است. از مدلهای مبتنی بر هوشمصنوعی گرفته تا اینترنت اشیا، رباتها و پهپادها تا مشارکت شهروندان در نقشهبرداریهای لحظهای.
فتاحی در ادامه درباره تابآوری اجتماعی گفت: ما در دنیای متاورس میتوانیم پیشبینی کنیم که در هر نوع از بحران میزان تابآوری اجتماعی شهروندان چقدر خواهد بود و اگر پایین بود قبل از وقوع برای آن چارهاندیشی کنیم زیرا هیچ شهری نمیتواند بدون مشارکت شهروندان تابآوری کند. نسل جدید مراکز فرماندهی شهرها برای آینده تصمیمسازی میکند و این مراکز چندین کار مهم را باید انجام دهند. یکی رصد دائمی دیتاهای شهری است. هنگامی که دیتاهای ما مالکیت عمومی نداشته باشد و اگر اینها به عنوان یک حق برای عموم مردم تلقی نشوند نمیتوانند به رصدخانهای برای فرماندهی ارسال شوند و این موضوع که بحثی حقوقی و پایهای است باید پیگیری شود تا ما بتوانیم از شهر و تمدن خودمان دفاع کنیم.
شهر به مثابه یک پلتفرم پویا
سخنران بعدی برنامه فرزانه ساسانپور استاد دانشگاه خوارزمی به بیان سخنان خود پرداخت و گفت: هدف ما این است که پلتفرمهای هوشمند شهری را بهطور واقعی به مدیران عرضه کنیم که البته این یک کار میانرشتهای بین رشتههای برنامهریزی شهری، فناوری اطلاعات و کامپیوتر است. متاورس در تلاقی دو ابر روند شهرنشینی و انقلاب دیجیتال بهوجود آمده و رشد بیسابقه شهرها و تعمیق نفوذ دنیای دیجیتال موجب شده به یکی از بنیادیترین پرسشهایی که در این دوران وجود دارد در این کتاب پاسخ داده شود و آن این است که تکامل شهری چگونه در مرز دنیای فیزیکی و مجازی نوشته خواهند شد.
ساسانپور ادامه داد: در یک نگاه کلی، متاورس فراتر از یک محصول فناورانه است و یک بازی یا پلتفرم نیست بلکه همگرایی فناورانهای است که اینترنت را از فصل دوبعدی به یک محیط سهبعدی و تعاملی میرساند و در ترکیبی هوشمصنوعی، موتور هوشمندی و پویایی، واقعیت مجازی یا افزوده، اساس تجربه فراگیر و زیربنای اقتصاد و مالکیت دیجیتال میباشد.
او درباره ایده اصلی کتاب گفت: ایده اصلی این است که شهر به مثابه یک پلتفرم پویا است و استدلال این کتاب این است که ادغام متاورس و شهرهای هوشمند یک پارادایم جدید را در برنامهریزی و مدیریت شهری اجرا کرده و شهر دیگر یک فضای فیزیک ینیست بلکه یه همتای دیجیتال کامل است که امکان نظارت، شبیهسازی و بهینهسازی بیسابقه را فراهم میکند و در اینجا از غافلگیری مدیران شهری جلوگیری میشود. در بهینهسازی زیرساختهای شهری، مدیریت هوشمند حملونقل، انرژی، آب و پسماند را بر اساس دادههای لحظهای داشته و امکان مشارکت شهروندان نیز فراهم شده است و این موجب بازآفرینی تجربه زیسته شهری میشود تا مردم بتوانند دسترسی فراگیر و شخصیسازی شدهای به خدمات بهداشتی، اداری و دولتی داشته باشند.
ساسانپور در پایان افزود: از چالشهای آن، نیاز به بازسازی گسترده نیروی کار برای مهارتها، پذیرفتن ریسک تمرکز قدرت و ثروت در دست پلتفرمهای بزرگ، خودکارسازی و حذف مشاغل سنتی است. ما در معمای اجتماعی به این ترس میرسیم که آیا متاورس باعث انسجام یا انزوا میشود که در واقع شکاف دیجیتال از محرومیت بخشی از جامعه در دسترسی به فرصتها جلوگیری میکند.
انتهای پیام/