به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، دعای مشهور ماه رجب، دعایی است که از امام صادق علیهالسلام روایت شده و خواندن آن در هر روز از این ماه، هم در صبح و هم در شام، و پس از نمازهای روز و شب، مورد تأکید فراوان قرار گرفته است. این دعا، صرفاً مجموعهای از کلمات نیست، بلکه جوهر معارف توحیدی و اخلاقی ماه رجب را در خود جای داده است. محتوای این مناجات عمیق، بازتابدهندهٔ نیازهای اساسی انسان سالک در مسیر قرب الهی است.
در بخش ابتدایی دعا میخوانیم «یَا مَنْ أَرْجُوهُ لِکُلِّ خَیْرٍ وَ آمَنُ سَخَطَهُ عِنْدَ کُلِّ شَرٍّ». (اى خدایى که از او امید هر خیر و احسان دارم و نزد هر شرى از خشم او ایمنى مى جویم)
در این بخش، خداوند به عنوان تنها مرجع و مأمن معرفی میشود؛ او کسی است که در تمام امور زندگی، چه در طلب هر خیری و چه در فرار از هر شرّی، تنها امید و تکیهگاه بنده است و پناه بردن به او، انسان را از غضب و سخط الهی ایمن میکند. این جمله نشاندهنده ایمان کامل به قدرت مطلق خداوند در دفع و جلب است.
سپس، عظمت و سخاوت بیحد و حصر پروردگار در بخشش مورد تأکید قرار میگیرد: «یَا مَنْ یُعْطِی الْکَثِیرَ بِالْقَلِیلِ یَا مَنْ یُعْطِی مَنْ سَأَلَهُ». (اى آنکه عطا مى کنى بسیار را به کم اى آنکه هر که سؤال کند عطا مى کنى)
این بیان، اشارهای است به این حقیقت که خداوند پاداش اعمال کوچک و اندک بنده را به صورت فراوان و نامحدود عطا میکند، و این کرامت ذاتی اوست که به هر کس که درخواست کند، بدون هیچ چشمداشتی، عطا میکند. این بخش، انگیزه بنده را برای دعا و طلب کردن تقویت میکند، زیرا میداند که درخواستش در مقابل دریای رحمت الهی ناچیز است.
در ادامه، مقام رحمت و بخشش الهی فراتر از دایره درخواستهای محدود انسان تصویر میشود: «یَا مَنْ یُعْطِی مَنْ لَمْ یَسْأَلْهُ وَ مَنْ لَمْ یَعْرِفْهُ تَحَنُّناً مِنْهُ وَ رَحْمَةً». (اى آنکه به هر که سؤال نکند و تو را هم نشناسد باز از لطف و رحمتت عطا مى کنى)
این اوج رحمت بیواسطه است؛ خداوند نه تنها به سائلان، بلکه به کسانی که حتی از او غافلند یا او را نشناختهاند نیز از روی محبت و شفقت ذاتی، نعمتهای مادی و معنوی میبخشد. این بخش نشان میدهد که لطف الهی شامل حال همه مخلوقات است، حتی پیش از آنکه بندهای به کمال معرفت برسد و او را طلب کند.
پس از این مقدمات ستایشآمیز و معرفتی، دعا به مرحله درخواست اصلی و جامع میرسد: «أَعْطِنِی بِمَسْأَلَتِی إِیَّاکَ جَمِیعَ خَیْرِ الدُّنْیَا وَ جَمِیعَ خَیْرِ الْآخِرَةِ وَ اصْرِفْ عَنِّی بِمَسْأَلَتِی إِیَّاکَ جَمِیعَ شَرِّ الدُّنْیَا وَ شَرِّ الْآخِرَةِ». (عطا فرما مرا که از تو درخواست مى کنم جمیع خوبیهاى دنیا و جمیع خوبیهاى آخرت را. و دفع فرما از من به درخواستم از تو جمیع شرور دنیا و آخرت را)
در این فراز، دعا کننده تمام خیرات مطلوب دنیوی و اخروی را به صورت یکجا طلب میکند و همزمان، تمام شرور و بلایای هر دو جهان را از خود دور میکند. این درخواست، جامعترین شکل بندگی و توکل است که در آن بنده تمام امور خود را به کفایت الهی واگذار مینماید.
در پایان، دعا با تأکید بر عظمت و پایداری عطا همراه با استغاثه برای حفظ آبرو در آخرت خاتمه مییابد: «فَإِنَّهُ غَیْرُ مَنْقُوصٍ مَا أَعْطَیْتَ وَ زِدْنِی مِنْ فَضْلِکَ یَا کَرِیمُ؛ یَا ذَا الْجَلاَلِ وَ الْإِکْرَامِ یَا ذَا النَّعْمَاءِ وَ الْجُودِ یَا ذَا الْمَنِّ وَ الطَّوْلِ حَرِّمْ شَیْبَتِی عَلَى النَّارِ». (زیرا عطاى تو بى نقص است و از فضل و کرمت بهره من بیفزاى اى خداى کریم. اى صاحب جلال و بزرگوارى اى صاحب نعمتها و جود اى صاحب عطا و کرم به کرمت محاسنم را بر آتش دوزخ حرام گردان.)
در این بخش، بنده اطمینان میدهد که بخشش تو از بین نمیرود و از او میخواهد که از فضل و کرم بیپایانش بیفزاید. سپس با ذکر صفات جلال و اکرام، جود و منّت الهی، درخواست نهایی و مهم خود را مطرح میکند که همان “حرام کردن موهای سفید و عمر” (اشاره به پیری و عبادت در طول عمر) بر آتش دوزخ است؛ یعنی طلب مغفرت نهایی برای روز حساب.
انتهایپیام/