به گزارش خبرگزاری تسنیم از ساری، سیدمحمد بحرینیان، پژوهشگر اقتصادی در حاشیه دومین روز برگزاری نمایشگاه خودرو، قطعات، لوازم یدکی و صنایع وابسته در ساری، اظهار داشت: تداوم تصمیم نادرست و فقدان برنامهریزی صنعتی منسجم، مسیر تولید را مسدود کرده است.
وی با نگاهی تاریخی و راهبردی به وضعیت صنعت و تولید کشور، بر ضرورت بازنگری در ساختار تصمیمگیری اقتصادی و صنعتی ایران تأکید کرد و یادآور شد: اقتصاد ایران در آستانه یک گذار تاریخی قرار دارد.
بحرینیان تصریح کرد: آنچه امروز بیش از هر چیزی نگرانکننده است، بیتوجهی به تجربههای تاریخی است و تکرار خطاهایی است که هزینههای سنگینی برای صنعت و تولید کشور بههمراه داشت.
وی به ظرفیتهای دانش کشور اشاره کرد و گفت: ذخایر دانایی و سرمایه فکری ایران به اندازهای است که میتوان بسیاری از مشکلات را حل کرد و با ساختار فعلی سیاستگذاری و تصمیمسازی، این توان بالقوه هرگز به فعلیت نمیرسد.
این پژوهشگر اقتصادی به فضای بینالمللی صنعت نیز اشاره و تصریح کرد: غرب اساساً تمایلی به موفقیت ایران در حوزه صنعت و تولید ندارد.
بحرینیان از تصمیمات برخی نهادهای سیاستگذار انتقاد کرد و افزود: شاهد تصمیماتی از سوی دولت و مجلس هستیم که نهتنها مسئلهمحور نیستند، بلکه انحرافات ساختاری اقتصاد کشور را تشدید میکنند و طبیعی است که مسیر صنعت از ریل توسعه خارج شود.
وی با بیان اینکه در هیچ نظام اقتصادی سالمی، تصمیمگیران نباید خود ذینفع باشند یا تحت نفوذ عوامل بیرونی قرار گیرند، بیان کرد: نتیجه آن چیزی جز تضعیف تولید و فرسایش سرمایه ملی نخواهد بود.
بحرینیان تاریخ صنعت خودرو در ایران مرور کرد و گفت: نخستین خودروهای احتراقی جهان در اواخر قرن نوزدهم میلادی ساخته شدند و تنها چند سال بعد، وارد ایران شدند؛ قدیمیترین خودروی وارداتی کشور، یک دستگاه رنو مدل 1900 است که در سال 1279 شمسی وارد ایران شد. این واردات از همان ابتدا، بدون برنامه صنعتی مشخص ادامه یافت.
وی با تاکید بر اینکه در سال 1302، 398 دستگاه خودرو سواری وارد کشور شد و این روند بهتدریج به شکلگیری یک بازار مصرفی انجامید اعلام کرد: حتی در سال 1308، روزنامه رسمی ایران هشدار داد که «هر روز مثل سیل به کشور اتومبیل وارد میشود و در مقابل، هستی ما را میبرند» هشداری که امروز نیز معتبر است.
این پژوهشگر اقتصادی با تأکید بر اینکه در دوران جنگ تحمیلی، برخلاف تصور رایج، هیچ قرارداد جدیدی برای دریافت وامهای خارجی منعقد نشد و کشور حتی بدهیهای بهجامانده از دوره پیش از انقلاب را نیز بازپرداخت میکرد گفت: این در حالی است که پس از کاهش قیمت نفت در سال 1373، به علت نبود نظارت و برنامهریزی، بحران بدهیهای خارجی شکل گرفت.
بحرینیان گفت: در فاصله سالهای 1338 تا 1402، تنها در دوران جنگ تحمیلی ارزش هر تن صادرات ایران از واردات بیشتر بود و این موضوع نشان میدهد که بدون برنامه صنعتی تراز تجاری کشور همواره به زیان تولید داخلی بوده است.
وی تأکید کرد: اتکای صرف به واردات، نهتنها کیفیت تولید را افزایش نمیدهد، بلکه مانع شکلگیری دانش فنی و نوآوری صنعتی میشود.
او افزود: کیفیت، محصول علم، برنامه و سیاست صنعتی منسجم است، نه بازار مکاره واردات.
بحرینیان با اشاره به آسیبهای قانونی افزود: قوانین نیمبند و ناکارآمد اقتصادی، بهویژه در حوزه خودرو، موجب شدند این صنعت هرگز به بلوغ واقعی نرسد. در منابع معتبر تاریخی نیز تصریح شده که قدرتهای بزرگ، بهویژه آمریکا، مخالف جدی پیشرفت صنعتی ایران بودهاند و این مخالفت، تنها به تحریم محدود نشده است.
وی ادامه داد: دشمن با شناخت دقیق از ضعفهای ساختاری اقتصاد ایران، مجموعهای سازمانیافته از تحریمها و فشارها را اعمال کرد، اما آنچه بیش از تحریمها آسیبزا بود، ناتوانی نظام برنامهریزی داخلی در مقابله هوشمندانه با این تهدیدها بوداین پژوهشگر اقتصادی با بیان اینکه توسعه بدون صنعت امکانپذیر نیست، گفت: توسعه صنعتی نیز بدون «چیدمان صحیح صنایع منتخب» محقق نمیشود. این چیدمان، مهمترین رکن توسعهیافتگی است و نیازمند تعامل هماهنگ عوامل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است.
بحرینیان با اشاره به تجربه کشورهای موفق اظهار کرد: توسعه شگفتانگیز چین یا پیشرفت صنعتی کره جنوبی، بدون برنامه جامع و عقلانیت راهبردی ممکن نبود. دلیل اصلی موفقیت صنعت خودرو در چین، استفاده از عقل سلیم و پایبندی به برنامه بلندمدت بوده است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود به بازار خودرو ایران اشاره کرد و گفت: در فاصله سالهای 1370 تا 1401، نسبت فروش خودرو به صادرات نفت و گاز کشور، بنا بر برآوردهای غیررسمی، حدود 15 درصد بوده است؛ عددی که نشان میدهد چرا کشورهای مختلف برای حضور در بازار خودروی ایران دندان تیز کردهاند.
بحرینیان افزود: سالانه حدود 17 میلیارد دلار خسارت ناشی از آلودگی هوا به سلامت مردم ایران وارد میشود، در حالی که با سرمایهگذاری هدفمند در طراحی موتورهای جدید و فناوریهای پاک، میتوان این هزینه را بهشدت کاهش داد.
وی با انتقاد از تعارض نهادی در اقتصاد کشور گفت: امروز سازمانهای متعددی بهطور همزمان سیاست اقتصادی تعیین میکنند و حتی میتوانند تصمیم یکدیگر را وتو کنند؛ این وضعیت، سم مهلک برای تولید و صنعت است.
این پژوهشگر اقتصادی در پایان تأکید کرد: توسعه، نیاز حیاتی اقتصاد ایران است و بدون استفاده از نخبگان در سطوح تصمیمگیری، این مسیر طی نخواهد شد. مدیران توانمند، افراد توانمندتر از خود را بهکار میگیرند، اما مدیران ضعیف برای حفظ موقعیت، ناکارآمدها را گرد خود جمع میکنند.
بحرینیان در جمعبندی سخنان خود گفت: راهحل چالشهای اقتصادی کشور را نمیتوان بیرون از مرزها جستوجو کرد. مسیر نجات صنعت و تولید ایران، از عقلانیت، برنامهریزی، شفافیت و اعتماد به ظرفیتهای داخلی میگذرد.
انتهای پیام/.