به گزارش خبرگزاری تسنیم، تقریباً همه در پدوک فرمول یک به یک نتیجه مشترک رسیدهاند: موتور جدید آلمانیها قوانین را دور میزند اما مسئله اصلی اینجاست؛ چگونه میتوان این تخلف را ثابت کرد؟ و مهمتر از آن، آیا فدراسیون جهانی اتومبیلرانی (FIA) اساساً تمایلی به ورود جدی به این پرونده دارد یا نه؟
فصل جدید فرمول یک هنوز حدود دو ماه و نیم با آغاز رسمی خود فاصله دارد و خودروهای نسل جدید نیز تا اواخر ژانویه نخستین حضورشان روی پیست را تجربه نخواهند کرد. با این حال، پیش از آنکه حتی یک دور رسمی ثبت شود، نخستین رسوایی بزرگ مرتبط با مقررات اصلاح شده سال 2026 شکل گرفته است؛ رسوایی که مستقیماً نام مرسدس را در مرکز خود دارد.
مرسدس دقیقاً چه کرده است؟ چرا قانونگذاران فعلاً سکوت اختیار کردهاند؟ و آیا باید منتظر آغاز دورهای تازه از سلطه موتورهای آلمانی در فرمول یک باشیم؟
ماهیت رسوایی چیست؟
اخیراً جزئیاتی از یک راهکار فنی جنجالی فاش شده که مهندسان مرسدس در طراحی واحد قدرت جدید خود به کار گرفتهاند. این راهکار مستقیماً به نسبت تراکم سیلندرها مربوط میشود؛ مفهومی کلیدی در مهندسی موتور که به زبان ساده نسبت حجم کل سیلندر به حجم محفظه احتراق را توصیف میکند.
هر چه این نسبت بالاتر باشد، موتور بازدهی بیشتری دارد: قدرت بالاتری تولید میکند و همزمان مصرف سوخت کمتری دارد اما این مزیت یک مرز مشخص دارد؛ عبور از آن میتواند منجر به احتراق زودرس و انفجار مخرب شود. به همین دلیل، مقررات جدید فرمول یک برای سال 2026 نسبت تراکم را به 16:1 محدود کردهاند. این در حالی است که در مقررات پیشین، نسبت 18:1 مجاز بود اما به دلایل فنی، زیستمحیطی و کنترلی کاهش یافته است.
با این حال طبق اطلاعات غیر رسمی اما به طور گسترده تأیید شده که مرسدس موفق شده عملاً دوباره به همان نسبت 18:1 دست پیدا کند. چگونه؟ پاسخ در یک بازی هوشمندانه با فیزیک نهفته است؛ در دمای عملیاتی واقعی برخی اجزای داخلی موتور مرسدس به شکلی کاملاً حساب شده منبسط میشوند و در عمل نسبت تراکم مؤثرتری ایجاد میکنند. نکته کلیدی اینجاست که تمام آزمایشهای رسمی موتور در دمای اتاق (حدود 20 درجه سانتیگراد) انجام میشود؛ شرایطی که در آن موتور مرسدس کاملاً با مقررات همخوانی دارد.
آیا این یک تخلف صریح است؟ پاسخ سادهای ندارد. از دید مرسدس، موتور تمام تستهای رسمی را با موفقیت پشت سر میگذارد و بنابراین کاملاً قانونی است اما رقبا به بند C1.5 مقررات فنی اشاره میکنند؛ بندی که تصریح میکند خودرو باید در تمام طول مسابقه با مقررات مطابقت داشته باشد. و دقیقاً همینجاست که اختلاف نظر آغاز میشود: در شرایط مسابقه، موتور مرسدس دیگر در چارچوب تعریف شده باقی نمیماند.
رقبا چه میگویند و این راز چگونه فاش شد؟
مانند بسیاری از افشاگریهای بزرگ در تاریخ فرمول یک، این ماجرا نیز از مسیر آشنای جابجایی نیروی انسانی آغاز شد. حدود هفت ماه پیش یکی از متخصصان ارشد موتور مرسدس به بخش موتور ردبول پیوست و طبیعتاً این اطلاعات حساس را نیز با خود به همراه آورد.
ردبول بلافاصله سر و صدا به پا نکرد. برعکس، مهندسان این تیم تصمیم گرفتند ابتدا خودشان روی این ایده کار کنند و نتیجه به طرز نگرانکنندهای امیدوار کننده بود. خیلی زود، این دانش محرمانه طبق سنت همیشگی پدوک به گوش دیگر تولید کنندگان موتور نیز رسید.
در این نقطه، میتوان دو سناریو را متصور شد: یا فراری، هوندا و آئودی زمان کافی برای پیادهسازی این ایده نداشتند یا عمداً تصمیم گرفتند به جای تقلید مسیر تقابل را انتخاب کنند و با زیر سؤال بردن قانونی بودن این راهکار پروژه مرسدس را از ریشه تضعیف کنند.
در نهایت، سه تولید کننده یعنی فراری، هوندا و آئودی نامهای مشترک به FIA ارسال کردند و خواستار شفافسازی رسمی شدند: آیا این رویکرد از نظر فدراسیون قانونی است یا نه؟
ردبول فعلاً در سایه نشسته است. از یک سو منتظر پاسخ FIA است و از سوی دیگر، طبق شایعات معتبر توسعه موتوری را ادامه میدهد که حتی میتواند به نسبت تراکم 18:1 هم دست یابد. گفته میشود اگر فدراسیون ناگهان موضع سختگیرانهای اتخاذ کند، ردبول گزینه جایگزین کاملاً قانونی در اختیار دارد؛ چیزی که مرسدس ظاهراً از آن بیبهره است.
اهمیت این موضوع زمانی دوچندان میشود که بدانیم در سال 2026، مرسدس علاوه بر تیم کارخانهای خود، تأمینکننده موتور مکلارن، ویلیامز و آلپاین نیز خواهد بود. یعنی در مجموع هشت خودرو ممکن است ناگهان با مشکل قانونی بودن موتور مواجه شوند. حال اگر چهار خودروی ردبول را هم اضافه کنیم، با بحرانی تمامعیار روبرو خواهیم بود.
موضع FIA چیست؟
تا این لحظه، فدراسیون جهانی اتومبیلرانی دو جلسه رسمی با تولید کنندگان موتور برگزار کرده اما هیچ بیانیه شفاف و رسمی منتشر نشده است. ابتدا شایعهای مطرح شد مبنی بر اینکه FIA ممکن است به مرسدس اجازه دهد در سال 2026 از موتورهای قابل ارتقاء استفاده کند، مشروط بر اینکه این فناوری در سال 2027 کنار گذاشته شود. اندکی بعد، گزارشهای دیگری منتشر شد که حکایت از آن داشت فدراسیون اساساً ایرادی به راهکار مرسدس نمیبیند.
استدلال غیر رسمی FIA چنین توصیف میشود: از آنجا که هیچ روش عملی برای اندازهگیری و اثبات غیر قانونی بودن نسبت تراکم موتور در شرایط واقعی رانندگی وجود ندارد، نمیتوان این ایده را غیر قانونی اعلام کرد. این وضعیت، به زعم فدراسیون مشابه ماجرای بالهای انعطافپذیر است؛ همه میدانند که بالها خم میشوند، دوربینها هم این را نشان میدهند اما تا زمانی که خودرو تستهای رسمی را پاس میکند، دست فدراسیون بسته است.
در اینجا معمولاً یک اعتراض تاریخی مطرح میشود: پس ماجرای موتورهای فراری در سال 2020 چه بود؟ چرا آنجا FIA اینقدر سختگیرانه عمل کرد؟
پاسخ احتمالی این است که در آن پرونده، فراری متهم به دستکاری حسگر جریان سوخت بود؛ یعنی نقضی مستقیم، آشکار و قابل اثبات از مقررات. در آن زمان، FIA شواهد کافی برای اعمال فشار داشت اما در پرونده مرسدس، حداقل فعلاً چنین مدارکی وجود ندارد.
آینده چه خواهد شد؟
باید تأکید کرد که تمام آنچه درباره موضع FIA گفته میشود، مبتنی بر شایعات است. فدراسیون هنوز موضع رسمی خود را اعلام نکرده و احتمالاً پس از تعطیلات و در جریان ارائه رسمی پروژهها، دیدگاهها شفافتر خواهد شد.
دو پرسش کلیدی پیش رو است: نخست اگر FIA هیچ اقدامی نکند، آیا رقبا در گرندپری افتتاحیه استرالیا اعتراض رسمی علیه موتورهای مرسدس و شاید ردبول ثبت خواهند کرد؟ دوم، آیا فدراسیون دستکم برای فصل 2027 مقررات را اصلاح خواهد کرد؟
پاسخ به این پرسشها تعیین میکند که آیا مرسدس و رقبا ناچار به باز طراحی اساسی موتورهای احتراق داخلی خود خواهند شد یا نه. تجربه ردبول نشان داده که چنین پروژهای حتی در طول یک فصل نیز امکانپذیر است، هرچند با هزینهای سنگین.
آیا مرسدس حالا قهرمانی را تضمین کرده است؟
نه، هنوز نه. حتی اگر فرض کنیم این راهکار بدون مانع قانونی اجرا شود، مزیت آن طبق برآورد تحلیلگران چیزی بین 15 تا 20 اسب بخار است؛ معادلی برای صرفهجویی یک تا چهار دهم ثانیه در هر دور، بسته به پیست. این عدد قابل توجه است اما تضمینکننده سلطه مطلق نیست.
عملکرد بخش هیبریدی، کیفیت سوخت بدون کربن پتروناس و از همه مهمتر، طراحی شاسی و آیرودینامیک خودروهای کاملاً جدید همگی نقش تعیینکننده خواهند داشت. فراموش نکنیم که مرسدس در چهار سال گذشته با مقررات فعلی به خوبی کنار نیامده است؛ هیچ تضمینی وجود ندارد که همان کادر فنی این بار بینقص عمل کند.
در نهایت حتی اگر FIA به نوعی مصالحه برسد، مثلاً با اعطای امتیازهای جبرانی یا اجازه ارتقای محدود به سایر تیمها باز هم نمیتوان از پیش برنده را تعیین کرد اما یک چیز روشن است: ترس از موتورهای مرسدس تازه نیست. جایگاه تاریخی اشتوتگارت در مهندسی موتورهای فرمول یک همواره رقبا را نگران کرده است. اکنون، با این ترفند جنجالی، آن ترس فقط پررنگتر شده است.
انتهای پیام/