خبرگزاری تسنیم ـ یادداشت ـ علیرضا رحیمیان| نهم دیماه 1388 را میتوان لحظه بازگشت جامعه ایرانی به «نقطه تعادل» در یکی از پرتنشترین مقاطع پس از انقلاب اسلامی دانست. روزی که کنش جمعی مردم، نه از مسیر هیجان، بلکه بر پایه تشخیص و ارزیابی شرایط، به صحنه آمد و مسیر یک بحران فرسایشی را تغییر داد. 9 دی بیش از آنکه یک تجمع باشد، یک پیام روشن سیاسی ـ اجتماعی بود.
حوادث پس از انتخابات ریاستجمهوری 1388، کشور را وارد دورهای از التهاب کرد که بهتدریج از چارچوب رقابت سیاسی فاصله گرفت. استمرار اعتراضات، شکلگیری دوگانههای کاذب و تداوم فضای بیثبات، نهتنها عرصه سیاست، بلکه زندگی روزمره مردم را نیز تحت تأثیر قرار داد و نگرانی عمومی نسبت به آینده را افزایش داد.
این وضعیت زمانی به نقطه حساس رسید که در روز عاشورا، برخی رفتارهای هنجارشکنانه و تعرض به مقدسات دینی، مرز اعتراض سیاسی و تقابل با باورهای عمومی را درهم شکست. این رخداد، شوکی اجتماعی ایجاد کرد و لایههای خاموش جامعه را به بازنگری در سکوت خود واداشت.
9 دی در چنین بستری متولد شد؛ روزی که مردم بدون سازماندهی رسمی دولتی و با تکیه بر شبکههای ارتباطی و فضای عمومی، تصمیم گرفتند موضع خود را آشکارا بیان کنند. از نخستین ساعات صبح، خیابانها در تهران و بسیاری از شهرهای کشور شاهد حضور میلیونی مردمی بود که برای پایان دادن به بیثباتی به میدان آمدند.
آنچه حماسه 9 دی را متمایز میکند، گستره اجتماعی و تنوع جمعیتی شرکتکنندگان است. این حضور نه محدود به یک جریان سیاسی خاص بود و نه قابل تقلیل به واکنش احساسی؛ بلکه نمایانگر دغدغه مشترک اقشار مختلف جامعه برای حفظ انسجام ملی و امنیت اجتماعی بود.
شعارها و مطالبات مطرحشده در این روز، بر مفاهیمی چون قانونگرایی، دفاع از نظام اسلامی و تبعیت از رهبری متمرکز بود. مردم با این پیام صریح اعلام کردند که نقد و اعتراض، زمانی مشروع و مؤثر است که در چارچوب قانون و منافع ملی تعریف شود.
بازتاب گسترده رسانهای 9 دی، چه در رسانههای داخلی و چه در رسانههای خارجی، نشان داد که افکار عمومی ایران قادر است در بزنگاهها، ابتکار عمل را در دست بگیرد. این حضور، بسیاری از تحلیلها و محاسبات مبتنی بر شکاف عمیق اجتماعی را به چالش کشید.
در سالهای بعد، 9 دی بهتدریج به یک «نشانه سیاسی» در ادبیات رسمی و عمومی کشور تبدیل شد؛ نشانهای از بصیرت اجتماعی و نقشآفرینی مردم در مهار بحرانها. تداوم بزرگداشت این روز، بیانگر اهمیت آن در حافظه جمعی جامعه است.
بررسی واکنشها در شبکههای اجتماعی نیز نشان میدهد که 9 دی همچنان موضوع بحث و تفسیر است؛ اما حتی منتقدان نیز ناچارند به وزن اجتماعی این رخداد اذعان کنند. 9 دی، صرفنظر از زاویه تحلیل، واقعیتی انکارناپذیر در تاریخ معاصر ایران است.
حماسه 9 دی یادآور این اصل بنیادین است که سرمایه اجتماعی، مهمترین پشتوانه ثبات سیاسی است. هرگاه جامعه احساس کند ارزشهای مشترک در معرض تهدید قرار گرفته، توان بازسازی انسجام و اعمال اراده جمعی را دارد.
9 دی نه پایان یک ماجرا، بلکه آغاز یک درس تاریخی بود؛ درسی که نشان داد مردم ایران در لحظات سرنوشتساز، مرز میان اعتراض و آشوب، نقد و تخریب و اختلاف و دشمنی را بهخوبی تشخیص میدهند و با حضور آگاهانه خود، مسیر تاریخ را اصلاح میکنند.
انتهای پیام/