گرههای تیروئید به تودههای غیرعادی یا برآمدگیهای کوچک در غده تیروئید گفته میشود. این پدیده بسیار شایع است؛ خصوصا با افزایش سن در بخش قابلتوجهی از جامعه مشاهده میشود. نکته امیدوارکننده آن است که در اغلب موارد (بیش از 90 درصد)، این ندولها ماهیتی خوشخیم و غیرسرطانی دارند، معمولاً بدون علامت هستند یا هیچ اختلالی در عملکرد طبیعی تیروئید ایجاد نمیکنند، با این حال ازآنجایی که درصد کمی از این ندولها ممکن است به سرطان تیروئید تبدیل شوند، ارزیابی دقیق توسط پزشک متخصص ضروری است، خوشبختانه حتی در صورت تشخیص سرطان، این نوع بدخیمی یکی از قابل درمانترین انواع سرطانها محسوب میشود.
چهزمان گره تیروئید نگرانکننده است؟
ندولهای تیروئید بسیار شایع هستند و در بیشتر افراد هیچ گونه علامتی ایجاد نمیکنند، بسیاری از ما حتی نمیدانیم که گره تیروئید داریم، با این حال گاهی اوقات ندول تیروئید خطراتی ایجاد میکند، بنابراین نباید ریسکهای احتمالی مربوط به این تودهها را نادیده بگیریم.
1. احتمال بدخیمی و انواع سرطان:
مهمترین نگرانی در مورد ندولها، احتمال سرطانی بودن آنهاست؛ اگرچه این احتمال فقط در حدود 5 تا 10 درصد موارد وجود دارد. سرطانهای تیروئید انواع مختلفی دارند، از جمله پاپیلاری و فولیکولار که رایجترین اشکال هستند. سرطان پاپیلاری معمولاً پیشآگهی بسیار خوب و قابلیت درمان بالایی دارد، اما انواع نادر و تهاجمیتر مانند سرطان آناپلاستیک که با سرعت زیادی گسترش مییابد، به توجه و رسیدگی فوری نیاز دارند.
2. مشکلات ناشی از فشار فیزیکی:
اگر گرههای تیروئید بیش از حد بزرگ شوند، به اندامها و ساختارهای مجاور فشار وارد میکنند، این فشار ممکن است بر نای (لوله تنفسی)، مری (لوله غذا) یا عصبهای صوتی تأثیر بگذارد. پیامدهای این فشار عبارتاند از دشواری در بلع و تنفس یا حتی تغییر در تُن صدا.
3. اختلال در تعادل هورمونی:
برخی گرههای تیروئید قادرند در فعالیت طبیعی غده تیروئید اختلال ایجاد کنند. اگر یک ندول بدون توجه به نیاز بدن، هورمون اضافه تولید کند، فرد دچار پرکاری تیروئید میشود، بهعکس این وضعیت نیز ممکن است اتفاق بیفتد.
4. وقوع خونریزی داخلی:
در موارد نادر امکان خونریزی داخلی در بافت ندول وجود دارد، این اتفاق با بروز درد و تورم ناگهانی همراه است، خونریزی داخل ندول معمولاً خطرناک نیست؛ اما برای فرد آزاردهنده است؛ بنابراین به ارزیابی و پیگیری توسط پزشک متخصص نیاز دارد.
گره تیروئید خطرناک چهویژگیهایی دارد؟
ندولهای تیروئید زمانی خطرناک یا مشکوک در نظر گرفته میشوند که ویژگیهای خاصی در معاینه، سونوگرافی یا آزمایشها، احتمال سرطان یا عوارض جدی را بالا ببرند.
نتایج سونوگرافی
سونوگرافی اولین و اصلیترین راه برای شناسایی ویژگیهای مشکوک گرههای تیروئید است. گرههای تیروئید خطرناک در سونوگرافی با یک یا چند مورد از ویژگیهای زیر ظاهر میشوند:
- ساختار نامطلوب
- تیرگی و شکل نامنظم
- ابعاد نامتناسب
معیارهای رشد و اندازه فیزیکی
سرعت رشد و سایز ندول تیروئید، معیار دیگری برای ارزیابی میزان خطرناک بودن آن است:
- بزرگتر از حد مجاز
- دارای الگوی رشد سریع
علائم فیزیکی هشداردهنده در فرد
ندولهایی که با علائم فیزیکی بروز میکنند، معمولاً نیاز به توجه فوری دارند، این علائم عبارتند از:
- تغییرات صوتی
- مشکلات تنفسی و بلع
- درد موضعی سوابق پزشکی و نتایج آزمایشگاهی
وجود این عوامل نیز ریسک کلی ندول را افزایش میدهد:
- نتیجه مثبت بیوپسی: (FNA) اگر نمونهبرداری سوزنی ظریف (FNA) وجود سلولهای غیرطبیعی یا سرطانی را تأیید کند، این ندول خطرناک تلقی میشود و غالباً لازم است از طریق جراحی ندول تیروئید برداشته شوند.
- سابقه مواجهه با اشعه
- دارای پیشینه خانوادگی
- ایجاد اختلال عملکرد هورمونی
روشهای درمان گره تیروئید
روشهای مختلفی برای درمان گره تیروئید وجود دارد که با توجه به عواملی نظیر خوشخیم یا بدخیم بودن، اندازه ندول، وجود علائم فشاری (مانند مشکلات بلع) و فعالیت هورمونی آن (سمی بودن) انتخاب میشود.
ندولهای خوشخیم بدون علامت
این گرهها نیازی به درمان دارویی یا جراحی ندارند و معمولاً با نظارت فعال (پیگیری) از طریق سونوگرافیهای دورهای مدیریت میشوند.
ندولهای خوشخیم علامتدار
اگر گره تیروئید خوشخیم باعث مشکلات صدا یا بلع شود، پزشک ممکن است جراحی را برای برداشتن بخشی از غده تیروئید یا تمام آن را توصیه کند، یک جایگزین جدیدتر که پزشک میتواند برای درمان ندولهای خوشخیم در محیط مطب از آن استفاده کند، ابلیشن با فرکانس رادیویی (RFA) نام دارد RFA از یک پروب برای دسترسی به ندول خوشخیم تحت هدایت سونوگرافی استفاده میکند و سپس با جریان الکتریکی و حرارت، آن را درمان میکند و باعث کوچک شدن ندول میشود.
ندولهای سمی (بیشفعال یا هورمونساز)
این ندول با وجود خوشخیم بودن، هورمون تیروئید زیادی تولید میکند و باعث پرکاری تیروئید (هایپرتیروئیدی) میشود، درمان آن شامل ید رادیواکتیو یا داروهای ضدتیروئید (مانند متیمازول) و یا جراحی است.
ندول سرطانی (بدخیم)
ندولهای بدخیم، گرههایی هستند که در نمونهبرداری (FNA) سرطانی تشخیص داده شدهاند. جراحی، اصلیترین و قطعیترین راه درمان گرههای تیروئید سرطانی محسوب میشود.
معمولاً پس از جراحی از ید رادیواکتیو (RAI) بهعنوان درمان مکمل برای تخریب هرگونه سلول سرطانی باقیمانده استفاده میشود.
نکته مهم و حیاتی در انتخاب جراح!
گرههای تیروئید بسیار رایج و در اکثر موارد خوشخیم هستند. ارزیابی دقیق توسط پزشک متخصص برای رد کردن ریسکهای احتمالی مانند احتمال سرطان، فشار بر مجاری تنفسی و گوارشی یا اختلالات هورمونی ناشی از ندول سمی ضرورت دارد.
ازآنجا که این جراحی با اندامهای حیاتی (مانند اعصاب صوتی و غدد پاراتیروئید) در ارتباط است، انجام آن توسط یک جراح باتجربه و ماهر برای به حداقل رساندن عوارض ناخواسته امری حیاتی است. معمولاً پس از جراحی موفق برای سرطان، درمانهای کمکی مانند ید رادیواکتیو نیز برای تضمین حذف کامل سلولهای سرطانی میکروسکوپی بهکار میروند.
دکتر سید احمد فنایی جراح تیروئید و پاراتیروئید و عضو انجمن تیروئید آمریکا هستند که اعمال جراحی تیروئید را بهصورت تخصصی انجام میدهند. ایشان جراحی را با استفاده از بهروزترین تجهیزات پزشکی مانند دستگاه عصبسنج، هارمونی و... برای جلوگیری از آسیب به عصب صوتی انجام میدهند. تجربه بالای ایشان باعث میشود چالشهایی که در جراحی پیش میآید بهراحتی برطرف گردد و بیمار دچار کمترین عوارض جانبی بعد از عمل گردد.
"این مطلب تبلیغاتی است"
+