به گزارش خبرگزاری تسنیم از قزوین ، تشنگی معمولاً زمانی برای ما جدی میشود که دهان خشک میشود، گرما کلافهمان میکند یا بعد از فعالیت بدنی بهدنبال یک لیوان آب میرویم؛ اما نوعی از تشنگی وجود دارد که نه گلو را میسوزاند و نه علامت هشداردهندهی واضحی دارد. «کمآبی مزمن» وضعیتی است که بدن به آن عادت میکند و مغز، بهمرور، زنگ خطر را پایین میآورد. بسیاری از افراد نه روزها، بلکه سالها با کمآبی خفیف زندگی میکنند، بیآنکه خود را تشنه بدانند؛ در حالی که نتیجه این وضعیت، خستگی دائمی، کاهش تمرکز، سردردهای بیدلیل و فشار خاموش بر کلیهها و سایر اندامهای حیاتی بدن است.
بدن انسان برای بقا طراحی شده، نه الزاماً برای آسایش بلندمدت. میتواند تا حدی کمآبی را تحمل کند و زمانی علامت جدی نشان دهد که آسیب آغاز شده است. اما اگر تشنگی را حس نمیکنیم، بدن از چه مسیرهایی درخواست کمک میکند؟ و آیا عادت به کم نوشیدن آب میتواند به یک بیماری خاموش تبدیل شود؟
برای پاسخ به این پرسشها، خبرنگار تسنیم با دکتر ایرج خسرونیا، متخصص داخلی و گوارش گفتوگویی انجام داده است که مشروح آن در ادامه امده است.
خسرونیا با اشاره به نقش بنیادین آب در بدن انسان اظهار کرد: حدود 50 تا 60 درصد وزن بدن انسان را آب تشکیل میدهد. این آب فقط در خون نیست؛ در عضلات، داخل سلولها، در عروق، بین لایههای مغز و نخاع و حتی در مفاصل وجود دارد. این حجم آب باید همواره در تعادل و بالانس باشد و هرگونه اختلال در میزان مایعات بدن، میتواند منجر به بروز علائم و بیماریهای متعددی شود و گاهی خودِ کمآبی، نشانه یک بیماری زمینهای در بدن است.
وی ادامه داد: بهطور معمول توصیه میشود هر فرد روزانه حدود 8 لیوان یا معادل 15 فنجان آب مصرف کند که بخشی از این نیاز از طریق مواد غذایی، میوهها و سبزیجات تأمین میشود، اما بخش عمده آن باید با نوشیدن آب جبران شود و متأسفانه عدهای به این موضوع توجه نمیکنند و دچار کمآبی مزمن میشوند که عوارض متعددی بهدنبال دارد.
این متخصص گوارش با تأکید بر گروههای در معرض خطر کمآبی تصریح کرد: برخی افراد بیش از دیگران نیاز به توجه دارند. نخست نوزادان و کودکان؛ این گروه قادر نیستند احساس تشنگی خود را بیان کنند. ممکن است به نوزاد، شیر خشک غلیظ داده شود، بدون آنکه آب کافی دریافت کند. در گذشته قنداقکردن نوزادان رایج بود و در کنار شیر مادر، آب بدن کودک بهتر تأمین میشد، اما امروزه این روشها کنار گذاشته شده و گاهی نوزاد دچار کمآبی میشود.
وی اضافه کرد: برخی بیقراریها، گریههای بیدلیل و بیخوابی نوزادان میتواند ناشی از کمآبی باشد، همچنین کودکان 6 تا 7 ساله که تحرک بالایی دارند، زیاد عرق میکنند اما آب کافی نمینوشند و نیازمند یادآوری و کمک خانواده هستند.
خسرونیا با اشاره به اینکه گروه سوم را سالمندان تشکیل میدهند، عنوان کرد: با افزایش سن، احساس تشنگی کاهش مییابد، فرد 70 یا 80 ساله ممکن است اصلاً احساس تشنگی نکند، در حالی که بدن او واقعاً کمآب است. باید مرتب به سالمندان یادآوری کرد که آب بنوشند؛ حتی گذاشتن چند لیوان آب در دسترس آنها میتواند بسیار کمککننده باشد.
وی درباره علائم کمآبی مزمن توضیح داد:کمآبی میتواند با سردرد شروع شود، اختلال حواس و حتی کاهش هوشیاری ایجاد کند. بسیاری از شکایتهای فراموشی در سالمندان، مانند گمکردن کلید، پول یا وسایل شخصی، میتواند ناشی از کمآبی بدن باشد و همینطور در موارد شدیدتر، کمآبی میتواند به تشنج منجر شود.
این متخصص داخلی با اشاره به تأثیر کمآبی بر تعادل الکترولیتها افزود: وقتی بدن کمآب میشود، الکترولیتهایی مانند سدیم و پتاسیم نیز دچار اختلال میشوند، این موضوع میتواند بر عملکرد مغز، سیستم عصبی، قلب و کلیه اثر منفی بگذارد. بدن انسان شبیه یک کارخانه است که برای عملکرد صحیح به روغن نیاز دارد؛ آب همان روغن حیاتی بدن است.
خسرونیا درباره آسیب کمآبی به کلیهها هشدار داد و اذعان کرد: اولین نشانه کمآبی در کلیهها، غلیظ و تیرهشدن ادرار و بوی نامطبوع آن است. این غلظت باعث رسوب مواد و ایجاد سنگ کلیه میشود. اگر این وضعیت ادامه یابد، خطر عفونت ادراری، افزایش اوره و کراتینین و در نهایت نارسایی کلیه و حتی نیاز به دیالیز وجود دارد، پس از مغز، کلیهها از نخستین اندامهایی هستند که از کمآبی آسیب میبینند.
وی با اشاره به یک باور نادرست رایج در میان مردم درباره آزمایشهای پزشکی خاطرنشان کرد: سالها گفته میشد فرد برای آزمایش باید کاملاً ناشتا باشد و حتی آب هم نخورد. اما امروز ثابت شده که نوشیدن آب هیچ تأثیر منفی بر نتایج آزمایشها ندارد. برعکس، نخوردن آب باعث میشود قند خون، چربیها، اوره و کراتینین بهطور کاذب بالا بروند و پزشک را به اشتباه بیندازند. ناشتا بودن فقط مربوط به مواد غذایی است، نه آب.
این متخصص داخلی ادامه داد: افرادی که اسهال، استفراغ، تب، تعریق زیاد یا فعالیت بدنی سنگین دارند، یا داروهای مدر و دیورتیک مصرف میکنند، در معرض کمآبی شدید هستند. بیماران دیابتی بهدلیل دفع مکرر ادرار، آب بیشتری از دست میدهند و باید مصرف آب خود را افزایش دهند.
خسرونیا در پاسخ به این پرسش که آیا باید فقط هنگام تشنگی آب نوشید، تأکید کرد: تشنگی یک آلارم است یعنی بدن دیر خبر میدهد، ما باید قبل از احساس تشنگی آب بنوشیم. وقتی دهان، چشم و پوست خشک شده یا سردرد و سرگیجه داریم، یعنی بدن وارد مرحله هشدار شده است.
وی درباره آبهای طعمدار، اکسیژندار و نوشابهها نیز تشریح کرد: بهترین آب، همان آب لولهکشی سالم است، بسیاری از آبهای بستهبندیشده، چیزی جز آب معمولی نیستند که با تبلیغات فروخته میشوند. همچنین نوشابهها و نوشیدنیهای انرژیزا نهتنها جای آب را نمیگیرند، بلکه بهدلیل قند و افزودنیها برای بدن مضرند.
این متخصص داخلی در پاسخ به جبران کمآبی پس از ساعات طولانی کار در گرما تصریح کرد: نمیتوان کمآبی یک روز را با نوشیدن چند لیتر آب در پایان روز جبران کرد، آب باید در طول فعالیت و پیش از تشنگی مصرف شود. کشاورزان، کارگران معادن و افرادی که در محیطهای گرم کار میکنند، حتماً باید آب همراه داشته باشند و عادت به کمآبی، بدن را فرسوده و پیر میکند.
خسرونیا در پایان خاطرنشان کرد: کمآبی مزمن فریاد نمیزند. آرام میآید و هزینه آن را مغز، کلیه، قلب و مفاصل بدن میپردازند. آب را بهموقع بنوشیم، پیش از آنکه بدن مجبور شود با آسیب، ما را متوجه کند.
انتهای پیام/