حسین شکری؛ دبیر ستاد هوا و فضای معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در گفتوگو با خبرنگار فضا و نجوم خبرگزاری تسنیم، با اشاره به پرتاب امروز سه ماهواره ایرانی، این رویداد را نمادی از بلوغ زیستبوم دانشبنیان کشور در یکی از پیچیدهترین عرصههای فناوری دانست و از برنامههای حمایتی ویژه برای کاهش ریسک فعالیت بخش خصوصی در این حوزه خبر داد.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر نقش معاونت علمی در ساخت ماهوارههای اخیر اظهار کرد: ساخت سه ماهواره ایرانی کوثر 1.5، ظفر 2و پایا و پرتاب آنها به مدار، نمادی روشن از توان دانشی، نوآوری و زیستبوم دانشبنیان کشور است.
شکری تصریح کرد: این رویداد نشان میدهد که ایران توانسته است در یکی از پیچیدهترین عرصههای فناوری، یعنی صنعت فضایی، به مرحلهای برسد که میبینیم سه مجموعه با ساختار دانشگاهی، شرکتهای دانشبنیان و نهاد دولتی توسعه دهنده این سه ماهواره هستند. چنین ترکیبی نشان میدهد که زیستبوم دانشبنیان فضایی ایران در حال شکلگیری و بلوغ است.
دبیر ستاد هوا و فضای معاونت علمی با تشریح جزئیات حمایتهای صورت گرفته گفت: معاونت از ابتدا در کنار بخش خصوصی توسعه دهنده ماهواره کوثر بوده است و با ظرفیتهای حمایتی خود بستر شکلگیری این فعالیت ارزشمند در شرکت دانشبنیان را فراهم کرده است. علاوه بر حمایت مالی، سایر ظرفیتهای قانونی معاونت از جمله مجوزهای کارگروه بار اول، تصویب معافیت مالیاتی برای طرح منظومه ماهوارهای و حمایت از ایجاد شتابدهنده اختصاصی فضایی در این مسیر به کمک شرکت آمدهاند.
وی افزود: معاونت با انعقاد سه موافقتنامه حمایتی توسعه ماهواره از سال 1394 در کنار مجموعه دانشگاهی توسعهدهنده ماهواره ظفر بوده و نقش مؤثری در توسعه این مجموعه داشته است. همچنین حمایتهای خوبی از شبکه دانشبنیان گروه فضایی صاایران که ماهواره پایا را توسعه داده است، انجام شده است که یک نمونه آن ماهواره موفق چمران است و دیگری ماهوارهای است که در حال ساخت است.
ایجاد سازوکار ویژه برای پوشش ریسک فناورانه شرکتهای فضایی
شکری در بخش دیگری از این گفتوگو و در پاسخ به سؤالی درباره اقدامات مشخص معاونت علمی برای حمایت از بخش خصوصی، به ویژه توسعهدهنده ماهواره کوثر، بیان کرد: همانطور که در پاسخ سوال قبل تشریح شد، معاونت با تمام ظرفیت خود، بخش خصوصی توسعهدهنده ماهواره کوثر را حمایت کرده است.
وی با اشاره به پیچیدگیهای این حوزه ادامه داد: حوزه فضایی یک عرصه پیچیده و بهشدت دارای ریسک فناورانه است؛ بنابراین لازم است حمایتها فراتر از چارچوبهای معمول باشد تا شرکتهای دانشبنیان این حوزه بتوانند با اطمینان و پایداری در مسیر توسعه فعالیت کنند.
این مقام مسئول تاکید کرد: به دلیل همین پیچیدگیهای فنی، معمولاً فعالیتهای فضایی تحت پوشش بیمههای متعارف قرار نمیگیرند و این موضوع شاید مهمترین مشکلات فعالیت شرکتهای دانشبنیان فضایی باشد.
شکری گفت: معاونت به دنبال ایجاد سازوکارهای ویژهای برای مدیریت و پوشش این ریسکها است تا این شرکتها بتوانند بدون نگرانی از شکستهای احتمالی فناورانه، پروژههای بزرگ و نوآورانه را اجرا کنند. این حمایت شامل ایجاد صندوق تخصصی، حمایتهای مالی و ابزارهای حقوقی برای کاهش ریسک خواهد بود.
به گفته وی، سایر ظرفیتهای معاونت از جمله اعتبار مالیاتی، زیرساختهای شبکه ملی آزمایشگاهی و بسترهای لازم برای ورود به بازار بینالمللی به صورت ویژه در اختیار شرکتهای فعال این حوزه قرار میگیرد.
ورود بخش خصوصی به حوزه پرتاب؛ برنامه مشترک با سازمان فضایی
دبیر ستاد هوا و فضای معاونت علمی در ادامه به تشریح همکاریها با سازمان فضایی و برنامههای آینده پرداخت و گفت: با درک اهمیت راهبردی فناوریهای فضایی، حمایت از فعالیتهای دانشگاهی این حوزه را بهعنوان یکی از اولویتهای اصلی خود در دستور کار قرار دادهایم. دانشگاههای کشور امروز در سطح اول جهانی تحقیقات فضایی را دنبال میکنند و ما مصمم هستیم این تحقیقات صرفاً در سطح آزمایشگاهی باقی نماند، بلکه بهصورت محصولات دانشبنیان و در قالب شرکتهای دانشبنیان فضایی شکل گیرد.
وی اضافه کرد: برای تحقق این هدف، معاونت طی تفاهمنامه همکاری با سازمان فضایی حمایتهای ویژهای را در نظر گرفته است که شامل ایجاد مسیرهای مشخص برای تبدیل پروژههای تحقیقاتی دانشگاهی به شرکتهای دانشبنیان، فراهمسازی زیرساختهای آزمایشگاهی و صنعتی و ارائه مشوقهای به تیمهای دانشگاهی که وارد عرصه تجاریسازی فناوریهای فضایی میشوند، می-باشد.
شکری یادآور شد: پوشش ریسک فعالیتهای فضایی شرکتهای دانشبنیان که پیشتر به آن اشاره شد نیز فعالیتی است که در ارتباط با سازمان فضایی و همچنین شورای عالی فضایی به دنبال محقق کردن آن هستیم.
وی با تاکید بر لزوم توسعه ظرفیت پرتاب گفت: یکی از موضوعات مهم دیگری که در این رویداد هم اهمیت آن کاملاً مشخص است، ظرفیت پرتاب مطمئن و قابل اطمینان است. توان کشور در حوزه پرتاب ماهواره در سطحی بسیار خوبی قرار دارد اما برای دستیابی به قابلیت اطمینان کامل و حضور در بازار جهانی، باید بخش خصوصی دانشبنیان بهعنوان موتور محرک این مسیر وارد عمل شود.
شکری ادامه داد: در همکاری با سازمان فضایی برنامهریزی لازم انجام شده است که با ایجاد بسترهای قانونی، مالی و حمایتی، زمینه فعالیت پایدار شرکتهای دانشبنیان فضایی در حوزه پرتاب فراهم گردد. بخش خصوصی با نوآوری و انعطافپذیری، مزیت راهبردی مختلفی را برای کشور در بخش پرتاب میتواندایجاد کند و میتواند موجب شتاب بیشتر و افزایش قابلیت اطمینان در فناوریهای پرتاب و حتی صادرات خدمات پرتاب گردد.
چشمانداز آینده: تثبیت جایگاه ایران در صف قدرتهای پیشرو فضایی
دبیر ستاد هوا و فضای معاونت علمی در پایان، چشمانداز این معاونت برای رشد صنعت فضایی کشور را اینگونه ترسیم کرد: چشمانداز پیش روی ما روشن است: حرکت به سمت ماهوارههای پیشرفتهتر با دقت بالاتر، ایجاد منظومههای ماهوارهای برای پوشش گستردهتر و خدمات ارتباطی نوین و تبدیل ایران به یک ارائهدهنده خدمات پرتاب و فناوری فضایی در سطح جهانی.
وی خاطرنشان کرد: این مسیر، مسیر اقتصاد دانشبنیان است؛ اقتصادی که بر پایه دانش، نوآوری و فناوریهای هایتک بنا شده و میتواند کشور را به جایگاهی برساند که نه تنها نیازهای داخلی را پاسخ دهد، بلکه در عرصه بینالمللی نیز نقشآفرینی کند.
شکری تصریح کرد: این آینده، آیندهای است که نسل جوان ایران را الهام میبخشد، اعتماد ملی را تقویت میکند و نشان میدهد که اقتصاد دانشبنیان ایرانی قادر است در یکی از پیچیدهترین عرصههای فناوری جهان، جایگاه کشور را در صف قدرتهای پیشرو تثبیت کند.
انتهای پیام/