حمله به سوریه هیچ توجیه نظامی یا غیرنظامی ندارد
خبرگزاری تسنیم: پایگاه خبری مک‌کلاچی با جمع‌آوری گزارش‌های مختلف و تحلیل کارشناسان اندیشکده‌ها به سؤالاتی در باب مداخله احتمالی آمریکا در سوریه پاسخ می‌دهد و نتیجه می‌گیرد که حمله به این کشور هیچ توجیه نظامی یا غیرنظامی ندارد.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم به نقل از پایگاه خبری مک‌کلاچی، حمله احتمالی آمریکا به سوریه که به‌ادعای مقامات آمریکایی یک حمله محدود و تنبیهی خواهد بود، هیچ توجیهی ندارد و نمی‌توان دلایل و شواهد کافی برای پشتیبانی از این حمله فراهم آورد.
آماده شدن دولت اوباما برای مداخله در سوریه در هفته جاری مسائل ناراحت کننده فراوانی را مطرح ساخته است؛ مسائلی در مورد خطرهای احتمالی حمله تنبیهی علیه رژیم اسد به‌خاطر اتهام استفاده از سلاح‌های شیمیایی.
در ادامه برخی از سؤالات اساسی را همراه با پاسخ‌های جمع‌آوری‌شده می‌آوریم. این پاسخ‌ها را از میان گزارش‌های مک کلاتچی، دیگر گزارش‌های خبری، تحلیل‌های منتشر شده از اندیشکده‌ها و نتایج به‌دست آمده توسط متخصصین خاورمیانه، امنیت ملی و سلاح‌های شیمیایی، بیرون کشیده و جمع‌بندی کرده‌ایم.
این پاسخ‌ها بر اساس آخرین اطلاعات در دسترس می‌باشند، برخی از پاسخ‌ها ممکن است بر اساس تحولاتی که به‌سرعت به وجود می‌آید، تغییر کنند. توجه به این نکته مهم است که باید به خاطر داشته باشیم دولت اوباما هنوز رسماً هیچ اقدامی را مطرح نکرده است؛ هرچند که مقامات آمریکایی مکرر هشدار داده‌اند که اسد باید در برابر اقدامات خود "پاسخگو" باشد.
س: چرا به اقدام نظامی در سوریه می‌اندیشیم؟
ج: دولت اوباما مدعی است که رژیم سوریه باید به‌خاطر استفاده از سلاح‌های شیمیایی در گذشته تنبیه شود و از استفاده آتی آن در جنگ داخلی کشورش بازداشته شود.
ماه‌هاست که کاخ سفید معتقد است که سوریه چنین سلاح‌هایی را در محدوده کوچک استفاده می‌کند. جرقه این روند کنونی از حمله 21 آگوست [30 مرداد ماه] رقم خورد که در آن صدها هزار نفر ــ تعداد دقیق روشن نیست ــ را در حومه شرقی دمشق به کام مرگ برد. از نظر دولت این یک عبور بدون توجیه از خط قرمز ترسیم شده توسط رئیس جمهور باراک اوباما است. اگر اخطار اوباما به‌مثابه خط و نشانی پوچ دیده شود، اعتبار خود را در خطر خواهد دید.
کاخ سفید تأکید می‌کند که هر اقدامی برای اتهام استفاده از سلاح‌های شیمیایی صرفاً جنبه تنبیهی دارد، و هدفش از بین بردن رژیم نیست. چنین واکنشی در سال سوم جنگ که جان بیش از صد هزار نفر را گرفته است برای اوپوزیسیون سوریه راضی کننده نیست. آنها مدت‌هاست که برای سرنگونی اسد درخواست کمک نظامی خارجی کرده‌اند.
موضع آمریکا به منتقدین دخالت نظامی نیز اطمینان نمی‌دهد. آنها به خاطر دارند که آمریکا به نیروهای تحت رهبری ناتو در لیبی بر اساس دلایل بشردوستانه مشابه پیوست که در نتیجه موجب کنار گذاشتن معمر قذافی شد.
س: آیا استفاده از سلاح‌های شیمیایی قطعی است؟
ج: ایالات متحده و متحدین اروپایی‌اش، چون فرانسه و انگلستان، گفته‌اند که از استفاده از سلاح‌های شیمیایی در سوریه اطمینان دارند. آنها رژیم اسد را مسئول می‌دانند چرا که او انبار و سیستم توزیع آن را در دست دارد.
بدون در نظر گرفتن اطلاعات محرمانه ــ که برخی از آنها ممکن است این هفته عمومی شوند ــ آمریکا به شاهدان و مستنداتی چون فیلم‌های آماتوری گرفته شده از ده‌ها کشته و در حال مرگ سوری اشاره می‌کند.
عموماً متخصصین سلاح‌های شیمیایی قبول دارند که تعداد تلفات بالا و نشانه‌های دیده شده در فیلم‌ها با استفاده از نوعی مواد شیمیایی همخوانی دارد. ولی آنها با احتیاط تا زمانی که نتایج نمونه برداری‌های بازرسان سازمان ملل را بررسی نکنند، از اعلام قطعی نظر خود سر باز می‌زنند.
هدف گروه سازمان ملل تنها مشخص کردن استفاده یا عدم استفاده از سلاح‌های شیمیایی است، نه یافتن مقصرین این واقعه.
رژیم سوریه استفاده از سلاح‌های شیمیایی را رد می‌کند و بارها گفته است که شورشیان از این روش‌ها استفاده می‌کنند. این راز همچنان باقی است: در زمانی که بازرسان سازمان ملل تازه وارد سوریه شده‌اند، چرا این رژیم از سلاح‌های شیمیایی استفاده کند؟ در حالی که این عمل به‌طور قطع موجب دخالت غرب خواهد شد؟
س: چه مبنای قانونی برای حمله به سوریه وجود دارد؟
ج: انگلستان پیش‌نویس یک قطعنامه برای شورای امنیت سازمان ملل را آماده کرده است. طبق این قطعنامه که در آن استفاده از سلاح‌های شیمیایی محکوم شده است، اجازه انجام "اقدامات لازم" برای حفظ غیرنظامیان سوری داده شده است.
با این حال، رأی شورای امنیت رد شده است. چرا که روسیه، متحد اسد، در مورد سوریه "سختگیر" است. روسیه و چین که دارای قدرت وتو هستند، پیش از این راه قطعنامه‌های علیه رژیم سوریه را سد کرده‌اند.
در عوض کاخ سفید در تلاش است تا ائتلافی از کشورهای حامی دخالت نظامی، خارج از شورای امنیت بسازد. مشابه کاری که ناتو در کوزوو انجام داد. گزارش داخلی سازمان ملل بعدها نشان داد که این دخالت نظامی، مشروع اما غیرقانونی بود.
س: در انتظار چطور حمله‌ای باید باشیم، و در چه زمانی؟
ج: هدف این حمله "بازدارندگی و کاهش" ــ ولی نه نابود کردن ــ ذخیره عظیم سلاح‌های شیمیایی سوریه می‌باشد. به‌گفته مسئولین وزارت دفاع، این هدف توسط حمله موشکی محدود توسط ناوهای جنگی آمریکا مستقر در شرق دریای مدیترانه، نزدیک به سواحل سوریه صورت خواهد پذیرفت.
در حالی که چهار ناو جنگی در این مکان وجود دارند، موشک‌های مستقر در یکی از این ناوها کافی است که خسارت قابل توجهی را متوجه سوریه کند. اما ممکن است که یک یا بیش از یکی دیگر از ناوها نیز در این هجوم شرکت کنند. مسئولین پنتاگون در حال مقابله با گزارش‌هایی هستند که می‌گویند حمله ایالات متحده به‌صورت نامتعادل در چندین روز اتفاق خواهد افتاد. این امر نشان می‌دهد که یک حمله یا یک سری حملات در مدت زمان کوتاه‌تری انجام خواهد پذیرفت.
تابه‌حال، اخطارها به‌عکس تهدیدهای "ترس و وحشت" قبل از حمله آمریکا به عراق در مارس 2003 بوده است. در حمله نظامی سال 2011 علیه قذافی در لیبی، آمریکا 212 موشک تاماهاک شلیک کرد. این حمله جزئی از عملیات به‌ظاهر بشردوستانه بود که در نتیجه آن رژیم لیبی سقوط کرد.
بعید است که ایالات متحده خود سلاح‌های شیمیایی را هدف قرار دهد. چرا که این سلاح‌ها در دپوی مهمات یا کاروان‌های متحرک هستند، و این نگرانی وجود دارد که هدف قرار دادن آنها می‌تواند باعث نشت گاز اعصاب و کشتن غیرنظامیان شود. به‌احتمال زیاد هدف واحدهای نظامی خاصی که از حمل این سلاح‌ها محافظت می‌کنند خواهد بود.
در مورد زمان حمله تنها گمانه‌زنی می‌شود. می‌تواند در هرلحظه اتفاق بیفتد، یا به‌خاطر مشکلات دیپلماتیک یا لجستیک به تعویق بیفتد؛ مانند لزوم انتظار تا جلسه اضطراری پارلمان انگلستان در این هفته. یا تا زمانی که بازرسان سازمان ملل سوریه را ترک کنند.
س: آیا کنگره از عملیات آمریکا در سوریه حمایت می‌کند؟
ج: به نظر می‌رسد که در کنگره نظرات متفاوتی در خصوص سوریه وجود دارد. قانون‌گذاران جنگ‌طلب مانند سناتورها، جان مک‌کین، اریز و لندسی گراهام و کمیته مطالعات جمهوری خواهان (.R.S.C) منتقد نحوه اداره موضوع سوریه توسط اوباما بوده‌اند و خواستار دخالت نظامی می‌باشند. ولی یک ائتلاف عجیبی از قانون‌گذاران لیبرال و محافظه‌کار ــ از نماینده لیبرال زو لافگرن از کالیفرنیا گرفته تا نماینده جمهوری‌خواه مورد علاقه جنبش حزب چای، جاستین آماش از میشیگان ــ در حال شکل‌گیری در کنگره است که خواستار این است که اوباما قبل از دخالت نظامی در سوریه حمایت کنگره را دریافت کند.
اوباما پس از شرکت در عملیات تحت رهبری ناتو در لیبی در سال 2011 بدون گرفتن تصویب کنگره مورد انتقاد شدید قرار گرفت. در آن زمان، و اکنون نیز، دولت بر این عقیده است که نیازی به تصویب کنگره ندارد. چرا که قطعنامه قدرت جنگ تنها نیاز به "مشورت" برای عملیات‌های محدود دارد، زمانی که نیروهای آمریکایی تنها نقش پشتیبانی را ایفا می‌کنند.
با این وجود مسئولین آمریکا در تلاشند که حمایت قانون‌گذاران را که تا 9 سپتامبر [18 شهریور ماه] در تعطیلات هستند دریافت کنند تا این بار با دردسر کمتری مواجه شوند.
س: آیا حمایت بین‌المللی برای دخالت نظامی در سوریه وجود دارد؟
ج: دیوید کامرون نخست وزیر انگلستان به‌صراحت اظهار داشته است که سلاح‌های شیمیایی توسط رژیم سوریه استفاده شده‌اند و باید عواقب آن را بپردازند. بااین‌حال او می‌خواهد که دامنه هرگونه عملیاتی محدود و با پوشش قانونی باشد. تنها یک ماه از رأی نمایندگان خارج از دولت و اوپوزیسیون بر ضد مسلح کردن شورشیان گذشته است. این رأی 114 به 1 بود و نمایندگان این هفته در جلسه فوق‌العاده گرد هم خواهند آمد و هیچ‌گونه ضمانتی نیست که از دخالت در سوریه حمایت کنند.
نیازی به زیاده‌گویی در مورد فرانسه نیست. رئیس جمهور فرانسه، فرانسوا اولاند گفته است که کشورش «آماده است تا آنهایی را که تصمیم فجیع شیمیایی کردن بی‌گناهان را گرفتند، تنبیه کند». آلمان‌ها به‌روشنی گفته‌اند که از تصمیم دیگران حمایت می‌کنند ولی تنها نقش بسیار کوچکی ایفا خواهند کرد.
ترکیه اولین شریک اصلی مسلمان بود که برای شرکت در ائتلاف ضدسوری بدون در نظر گرفتن تصویب سازمان ملل متعهد شد.
با فشار و نفوذ عربستان سعودی، اعلامیه اتحادیه عرب 22عضوی به‌عنوان حمایت تلویحی از تنبیه بین‌المللی رژیم اسد تلقی شد، با اینکه زبان این اعلامیه در این مورد مبهم بود و کشورهای بزرگ اتحادیه مانند مصر نگرانی و ملاحظات جدی در مورد دخالت در این کشور را دارند.
س: آیا سوریه یا متحدینش اقدام تلافی‌جویانه انجام خواهند داد؟
ج: ولید معلم وزیر خارجه سوریه هفته گذشته هشدار داد که سوریه به‌هرشکل ممکن از خود دفاع خواهد کرد. او افزود که رژیم کشورش دیگرانی را که در حمله به کشورش برنامه‌ریزی می‌کنند "متعجب" خواهد کرد.
غیرممکن است که بتوانیم بگوییم رژیم سوریه چگونه به دخالت خارجی پاسخ خواهد داد یا چگونه می‌تواند پاسخ دهد. این پیش‌بینی به‌خصوص موقعی غیرممکن می‌نماید که هیچ دید روشنی از دامنه یا مدت حمله به این کشور در دست نیست. نیروهای سوری مشغول مبارزه با شورشیان در داخل کشور هستند، ولی مقامات سوری مدعی شده‌اند که اقدامات تلافی‌جویانه ممکن است در مناطقی در ترکیه یا لبنان، که مقر متحد کلیدی‌اش حزب‌الله است به وقوع بپیوندد.
توانایی پاسخگویی به دخالت خارجی از طرف ایران و حزب‌الله بسیار بیشتر است. با این وجود ایران و حزب‌الله یک محاسبه سیاسی پیچیده‌ای نیز برای حفاظت منافع منطقه‌ای خود در باتلاق سوریه باید داشته باشند. بااین‌حال هم حزب‌الله و هم ایران توانایی حمله به اهدافی در سرتاسر دنیا و به‌صورت ناشناخته دارند، همان‌طور که اسرائیل آنها را متهم به این اقدام در بمب گذاری انتحاری علیه توریست‌ها در بلغارستان کرد.
س: آیا حمایت عمومی برای دخالت خارجی در سوریه میان آمریکاییان وجود دارد؟
ج: تصاویر سوری‌های در حال مرگ و کشته شده از حمله‌ای که ادعا می‌شود با سلاح‌های شیمیایی بوده، باعث جرقه خشم عمومی در سراسر جهان شد. طبق نتایج به دست آمده از نظرسنجی رویترز و lpsos که در تاریخ 19-23 آگوست [28 مرداد تا 1 شهریور ماه] صورت پذیرفت، به نظر نمی‌رسد که این تصاویر و وقایع، مخالفت عمومی آمریکایی‌ها علیه دخالت نظامی در سوریه را تغییر دهد.
تقریباً 60% آمریکایی‌ها گفته‌اند که اوباما نباید در جنگ داخلی سوریه دخالت کند، در حالی که تنها 9% از این دخالت حمایت کردند. در صورت اثبات ادعای استفاده دولت از سلاح شیمیایی، تعداد بیشتری از آمریکایی‌ها از دخالت آمریکا حمایت خواهند کرد ــ 25% حمایت و 46% مخالف ــ اما در نظرسنجی قبلی که رویترز و lpsos در 13 آگوست [22 مرداد ماه] انجام دادند، 30.2 درصد در پاسخ به همین سؤال موافق با دخالت بودند و 41.6% مخالف.
س: آیا پیشینه‌ای از چنین حمله‌ای وجود دارد؟
ج: نزدیک‌ترین قضیه در تاریخ معاصر به وقایع در حال تحول کنونی می‌تواند قضیه کوزوو در سال 1999 باشد. آمریکا، متحدینش در ناتو و کشورهای دوست دیگر نتوانستند موافقت روسیه را در شورای امنیت سازمان ملل برای بمباران نیروهای صرب در کوزوو بگیرند. در عین حال این اقدام را به‌نام جلوگیری از فاجعه بشری انجام دادند.
با این حال، دخالت در کوزوو بر پاشنه تعدادی از قطعنامه‌های سازمان ملل در مورد کوزوو می‌چرخید. عملیات نظامی توسط ائتلاف ناتو که در آن تمام کشورها قدرت وتو دارند انجام شد. همچنین هدف آن عملیات تغییر حکومت بود، و اینها تفاوت‌های مهمی با قضیه سوریه دارند.
در خصوص تنبیه کردن، ممکن است اوباما به‌یاد دو عملیات نظامی در سال 1998 باشد ــ یکی از آنها برای اجتناب و دیگری به‌عنوان یک مدل محتمل با وجود ایرادات.
در آگوست 1998، نیروهای شبکه القاعده به‌رهبری اسامه بن لادن بمب‌هایی را در سفارت‌های آمریکا در شرق آفریقا منفجر کردند. بیل کلینتون رئیس جمهور وقت به نیروی دریایی دستور داد که مکان‌هایی را در افغانستان به‌امید کشتن بن لادن با موشک‌های کروز هدف قرار دهند. بن لادن آسیبی ندید، افسانه خود را صیقل داد، پیروان بیشتری را همراه کرد و برای حمله 11 سپتامبر آماده شد.
مثال دیگری که در دسامبر 1998 اتفاق افتاد زمانی بود که کلینتون "عملیات روباه صحرایی" را راه انداخت. در این عملیات ارتش آمریکا به‌همراه انگلستان نزدیک به 100 هدف نظامی عراق را بمباران کردند. هدف آنها کاهش توانایی‌های نظامی صدام حسین به‌خاطر نقض قطعنامه‌های سازمان ملل بود. صدام تا زمانی که رژیمش در حمله نظامی به‌رهبری آمریکا در سال 2003 فروپاشید، در قدرت ماند.
س: نقش اوپوزیسیون سوری چیست؟
ج: هم اوپوزیسیون نظامی و هم سیاسی سوریه از اینکه در برنامه حمله بیرون گذاشته شده‌اند گله‌مندند. در پاسخ وزارت خارجه گفته است که مقامات ارشد در تماس با ژنرال سلیم ادریس که رابط آمریکا برای بخش‌های به‌نسبت میانه‌روی شورشیان است، می‌باشند. همچنین سفیر آمریکا در سوریه رابرت فورد که اکنون در خارج از کشور فعالیت می‌کند، در استانبول در جلسه‌ای با رهبران اوپوزیسیون سوریه حضور دارد.
به‌احتمال زیاد، آمریکا خواهان محدود کردن نقش مخالفان سوری است. چرا که مخالفین در بخش سیاسی ثابت کرده‌اند که بی‌فایده و بچه‌گانه عمل می‌کنند، و در قسمت شورشیان محوریت به دست جنگنده‌های جهادی متصل به القاعده افتاده است.
سناریویی که کاخ سفید نمی‌خواهد اتفاق بیفتد این است: فروپاشی رژیم اسد و افتادن سوریه به دست افراطیان اسلام‌گرا. تحلیلگران می‌گویند که این ریسک واقعی است، و یک دخالت خارجی نظامی می‌تواند این امر را با توجه به اندازه حمله تسریع ببخشد.
س: به‌چه‌صورت دیگری آمریکا در جنگ سوری دخیل است؟
ج: با اینکه اوباما تا الآن در برابر درگیری نظامی به‌طور جدی در سوریه مقاومت کرده است، طبق آمار وزارت خارجه، دولت او بیش از یک میلیارد دلار کمک‌های بشردوستانه از زمان شروع بحران به سوریه اختصاص داده است.
این کمک‌ها شامل، غذا، کمک‌های بهداشتی و پزشکی، و همچنین برنامه‌های خاص برای رویارویی با خشونت جنسی و کمک به کودکان و زنان آسیب‌پذیر است. این کمک‌ها به‌خصوص به 1.9 میلیون پناهنده‌ای که از جنگ به کمپ‌های دلگیر و جوامع شلوغ و تحت فشار در کشورهای همسایه مثل اردن، عراق و لبنان گریخته‌اند، اختصاص یافته است.
س: آیا این امر باعث کشیده شدن آمریکا به یک جنگ طولانی دیگر در خاورمیانه خواهد شد؟
ج: "عملیات خزنده"، اصطلاح نظامی برای گسترده کردن عملیات فراتر از هدف اولیه است. این امر بارزترین نگرانی مسئولین و قانون‌گذاران آمریکایی است. این نگرانی به‌خصوص بعد از بیش از یک دهه جنگ شدید در افغانستان و عراق نمایان می‌شود.
یک حمایت عمومی واقعی از دخالت آمریکا در سوریه وجود ندارد، و آرایش فرقه‌ای و منطقه خطرناک این کشور پتانسیل این را دارد که هرگونه تشدید تنش‌ها کشورهای همسایه را به داخل خود بکشد و تمام خاورمیانه را به آتش بکشد. مسئولین آمریکا نگرانند که حتی عملیات محدود نظامی افسار آمریکا را به داخل درگیری می‌کشد. به این دلیل است که برای کاخ سفید بسیار دشوار است که عملیات احتمالی علیه سوریه را به‌عنوان تنبیه متمرکز، فقط به‌خاطر استفاده از سلاح‌های شیمیایی نشان دهد.
انتهای پیام/*
