به گزارش خبرگزاری تسنیم از اسدآباد، در کوچهپسکوچههای شهرستان اسدآباد بنایی تاریخی وجود دارد که این بنا به آبانبار «شیخ علیخان» معروف است. تاریخ ساخت این بنا با توجه به معماری و فرم هندسی تویزههای آجری بنا که برگرفته از فرم هندسی پنج و هفت است، به دورۀ صفویه باز میگردد.
در گذشته کتیبهای با سنگ مرمر بر روی دیوار سمت چپ راهروی آبانبار نصب بوده است که تاریخ تعمیر بنا را بهوسیلۀ « قرامیغلام » در سال 1173ه.ق نشان میداده است.
آبانبار اسدآباد در محلهای به همین نام در اسدآباد و در کنار مسجد جامع شهرستان واقعشده که قفلی بزرگسالها است که به درب آن خورده و حتی برخی از مردم شهرستان آرزوی دیدن این بنای تاریخی را دارند.
ورودی بنا اتاقک کوچکی است در حدود 2 در 3.5 متر که تعداد 24 پله چهارمتری از کف بازار قدیمی تا پای شیری که محوطهای چهارضلعی با طاق ضربی است برای برداشت آب ایجادشده است. بخش اصیل بنا شامل مخزن بزرگی به ابعاد 20 در 12 متر است.
در رابطه با فضای مخزن آبانبار میتوان گفت که به لحاظ بزرگی فضا و گنجایش در بین آبانبارهای تاریخی ایران شاخص است، چراکه مخزن بیشتر آبانبارها فضایی استوانهای شکل است که گنبدی بر روی پلان دایره دیوارهها این فضا را مسقف میکرده اما در مورد آبانبار شیخ علیخان این فضا، مستطیل شکل ساختهشده و متشکل از 5 طاق چشمه در هرکدام از طرفین مخزنی است که هرکدام مساحتی معادل 10 مترمربع دارند و 5 طاق کژاوه ای شکل در وسط که در جمع مخزن بزرگی را به وجود آورده به گنجایشی که 500 مترمکعب آب را در خود جای میدهد.
مصالح مورد استفاده از لاشهسنگ و آجر است که تا ارتفاع زیر طاق در فضای پاشیر و تا ارتفاع 1.5 متر در فضای مخزن، سنگچین است و در باقی جدارهها از آجر با ابعاد 18 در 18 در 5 سانتیمتر استفادهشده است و با ملات آهکی بندها را پر کردهاند.
اندود مخزن نیز تا ارتفاع 2.7 متر نیز ساروج است آب موردنیاز مخزن از محل یکرشته انشعاب قنات و آب جاری که به نام آب ده شهر آب معروف بوده تأمین میشده است.
در آستانه سال نو که حضور مسافران نوروزی را به همراه دارد، به دلیل بیتوجهی به مرمت و بازسازی آن، شاهد تعطیلی این اثر ملی هستیم و مسافران با قفلی بزرگ روی درب آن مواجه میشوند.
بسیاری از مردم اسدآباد در انتظار بازدید از این آب انبار هستند و برخی تاکنون شاهد باز بودن در آن نبودهاند به گونهای که فضای اطراف این مکان در حال حاضر به یک پارکینگ تبدیلشده است.هرسال بخشی از آبانبار مورد مرمت قرار میگیرد اما پس از گذشت چند سال هنوز درب آبانبار برای بازدید عموم مردم باز نشده است.
تاکنون موفق به دیدن آبانبار نشدهام
طرح بازسازی و مرمت آبانبار به مزایده گذاشتهشده است
کامران اکبری شایگان اظهار داشت: طرح مرمت و بازسازی آبانبار شیخ علیخان را به مزایده گذاشتهایم و با معرفی پیمانکار کار مرمت و نوسازی آن آغاز میشود.
وی افزود: در حال حاضر تمامی حاشیه آبانبار تملک شده و تنها قسمتی از آن باقیمانده که به دنبال این هستیم قسمت باقیمانده را به تملک خود درآوریم.
رئیس سازمان میراث فرهنگی شهرستان اسدآباد ابراز کرد: با انتخاب پیمانکار سقف و دیوار کناری آن که نیاز به مرمت دارد نیز اصلاح میشود تا این بنای تاریخی در آینده نزدیک آماده پذیرش گردشگران باشد.
وی با بیان اینکه این آبانبار در کشور شاخص است، اظهار داشت: دلیل شاخص بودن این است که این آبانبار از لحاظ گنجایش و بزرگی در بین سایر آبانبارهای تاریخی کشور منحصر به فرد است.
اکبری شایگان با اعلام اینکه میتوان با ترمیم و مرمت این بنا از آن استفاده بهینه کرد، تصریح کرد: میتوان در مکان آبانبار موزه آبشناسی دایر کرد اما انجام این کار نیازمند اعتبارات و حمایتهای ویژه است.
وی تصریح کرد: اعتبارات سالیانه میراث فرهنگی کفاف مرمت همه بناها را نمیدهد و به ناچار در هر دوره بخشی از مرمت آثار را انجام میدهیم هر چند نگهداری و حفاظت از آثار مرمت شده نیز هزینه براست.
رئیس سازمان میراث فرهنگی شهرستان اسدآباد اظهار داشت: هم اکنون بناهای حمام و آب انبار صفوی در دست مرمت است و عملیات مرمت مسجد میرزاآقاجانی و پل شکسته خسروآباد به اتمام رسیده است.
وی یادآور کرد: مرمت حمام صفوی نیز از سال 87 آغاز شده و با اتمام عملیات نصب سیستمهای سرمایش و گرمایش، دفع فاضلاب و نورپردازی آماده بهرهبرداری است.
اکبری شایگان آثار و بناهای تاریخی را بخشی از هویت و تمدن ایرانیان دانست و از مردم خواست در حفظ و نگهداری این بناها، میراث فرهنگی را یاری دهند و اجازه تخریب و تعرض نسبت به این میراث گرانبها را به کسی ندهند.
وی در پایان با اشاره به وجود 150 اثر تاریخی در شهرستان اسدآباد افزود: تاکنون 58 اثر این منطقه در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده و 92 اثر غیر ثبتی باقی مانده که تعدادی از آنها نیز در حال پیگیری است.
آب انبار منحصر به فردی که مربوط به دوره صفویه است مدت زیادی در تعطیلی به سر میبرد و ظرفیتی فراموش شده در اسدآباد است که میتواند در امر گردشگری که محور اول توسعه استان همدان نامیده میشود تأثیر بسزایی داشته باشد.
حال که طرح مرمت و بازسازی این مکان تاریخی به مزایده گذاشته شده امیدواریم هرچه سریعتر با انتخاب پیمانکار و مرمت آبانبار درب این مکان تاریخی بر روی مردم و گردشگران باز شود تا چشمانتظاری چندین ساله مردم پایان یابد چراکه مردم منتظر باز شدن درب اماکن تاریخی اسدآباد و بهویژه آبانبار هستند.
گزارش از علی گنجی
انتهای پیام/ ب