Suudi Kralı’nın Hastalığı Ve İktidarın El Değiştirmesi İle İlgili Belirsizlikler

Tesnim Haber Ajansı-Son günlerde hasteneye kaldırılan  Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdülaziz'in tedavi süresinin uzaması Riyad hükümetinin geleceği hakkında büyük soru işaretleri yaratmaya yetiyor; Suudi yetkililerin geçtiğimiz pazar günü Kral Selman'ın hastaneye kaldırıldığını ve bir süre orada kalacağını açıklamasının ardından sağlığıyla ilgili yeni bir haber gelmedi. Ancak sosyal medyada Kral Selman'ın sağlık durumu ve Riyad yetkililerin bu konudaki sessizliği konusunda çeşitli bilgiler paylaşılıyor.

Suudi Arabistan şu anda ülke tarihinde kritik bir aşamadan geçiyor. Riyad ve Washington arasındaki ilişkilerin eşi benzeri görülmemiş bir gerilim seviyesiye ulaştığı dönemde Kral Selman bin Abdülaziz'e halef arayışında olan Suudi Arabistan artık güvenlik konusunda eskisi gibi ABD'ye umut bağlamıyor. Suudi Arabistan Krallığı şu anda bir iktidar değişimi eşiğinde. Fakat işaretler, Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman'ın babasının tahtına yaklaşmanın eşiğinde olduğunu gösterse de, Suudi hükümetinin iki ana direği olan Al Suud Hanedanı ve ABD buna karşı çıkıyor.
Kraliyet Divanından yapılan yazılı açıklamada, Kral Selman'ın kolonoskopi yaptırdığı ve sonuçlarının temiz çıktığı ancak istirahat amaçlı bir süre Cidde kentindeki Kral Faysal İhtisas Hastanesi'nde kalacağı belirtildi. Fakat 86 yaşındaki Suudi kralının durumu hakkında pazar gününden bu yana bir açıklama yapılmadı.

Ancak ABD istihbarat servisiyle yakın bağlarıyla tanınan eski bir Suudi istihbarat yetkilisi Saad el-Cabri'nin oğlu Halid el-Cabri,  Riyad’ın Kral Selman'ın hastaneye kaldırılması ve sağlık durumu hakkında sessiz kalmasının perde arkasına dair yeni açıklamalar yaptı.

Kendisi de doktor olan Halid el-Cabri’ye göre, Kolonoskopinin nadiren hastaneye yatmayı gerektirdiğini ve böyle bir test genellikle 85 yaşın üzerindeki kişiler için tavsiye edilmiyor. Bu nedenle, Kral Selman'a yapılan testin alt gastrointestinal kanamayı teşhis etmek için hastaneye yatırılmasını gerektiren acil bir tedavi olması muhtemeldir.
2020 yılında safra kesesi ameliyatı geçiren Kral’ın, mart ayında kalp pili değiştirilmişti. Ancak ilgili testlerin ardından hemen taburcu olmuştu.

Kraliyet Divanının sessizliğinin ardından, sosyal medyada Kıral ile ilgili peş peşe geçmiş olsun mesajlarının paylaşılması Suudilerin iktidarın el değiştirme süreci konusunda endişeli olduğunu gösteriyor.

Haziran 2017'de Suudi Arabistan'ın eski veliaht prensi Muhammed bin Nayef’in Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın emri ile darbe gerçekçesiyle tutuklanmasının ardından yaşanan durum Al Suud Hanedanını bölmüştü.

Suudi Arabistan'ın ABD Başkanı Joe Biden'in petrol üretimini artırma talebine olumsuz yanıt vermesinin ardından zirveye ulaşan Muhammed bin Selman'ın Washington  hükümetiyle gergin ilişkileri de iktidarın nasıl devredileceği konusunda ortaya çıkan birçok zorluk arasında yer alıyor. Çünkü çeşitli ABD hükümetleri bu konuda (Suudi Arabistan'da iktidarın el değiştirmesi) her zaman önemli bir rol oynamıştır.

Gözlemcilere göre, Suudi Arabistan'daki durum normal olsaydı, Kral’ın sağlığı önemli olmayacaktı. Geçmişte, çeşitli Suudi hükümetlerinde krallar görevlerini yerine getirmekte aciz duruma düştüğünde veliaht prens, (genellikle kralın erkek kardeşi) ülkenin günlük işlerini üstlenirdi ve kralın ölümünden sonra, veliaht prens iktidarı yavaş yavaş ele geçirirdi.

Aslında, Suud rejiminin farklı dönemlerinde, Veliaht Prens konusu Suudi Hanedanı arasında herhangi bir özel durumla karşılaşmamıştı; Çünkü yasaya göre güç kardeşler arasında yatay olarak paylaştırıldı ve ABD ile olan istikrarlı bir ilişki Suudi Arabistan'da gücün el değiştirilmesini garanti ediyordu.

Şu anda durum çok farklı, öyle ki bir yandan Muhammed bin Selman gelenekleri ihlal ederek krallık tahtına oturmaya ve Suudi prenslerine darbe yapmaya çalışıyor. Diğer yandan, Muhammed bin Selman'ın babası ölmeden önce tahtı ele geçirme ihtimali de var.

Suudi-ABD ilişkileri şu anda yüksek düzeyde gergin olduğu için Kral Selman'ın sağlık durumu içinde bulunduğumuz dönemde son derece önemlidir.

Her halükârda Kral Selman'ın oğlunun yönetimine destek sağlaması nettir. Bunun Ukrayna-Rusya krizinin ardından dünyanın içinde bulunduğu çalkantılı dönemde, tüm Ortadoğu'ya ve küresel petrol piyasasına etkisi olacaktır.
İşaretler, Kral'ın önümüzdeki günlerde hastaneden taburcu edilmemesi halinde Muhammed bin Selman'ın ihtiyati tedbirler alıp krallığı babası adına kendisine devretmeye çalışmasının mümkün olduğunu gösteriyor.

Ancak bu konuda Al Suud Hanedanı ve prensler arasında pek çok anlaşmazlık var, özellikle Muhammed bin Selman'ın yaptığı darbeden etkilenen birçok prens, onun emriyle gözaltına alınan Muhammed bin Nayef ve Prens Ahmed bin Abdülaziz'e hala sadıktır. Dolayısıyla bu mesele Muhammed bin Selman için büyük bir tehdit oluşturuyor.
Genel olarak, Suudi Arabistan'daki geçiş süreci ülkenin karşılaştığı siyasi istikrarsızlık ve Muhammed bin Selman'ın Joe Biden'a karşı düşmanca bir tavır aldığı bir dönme denk geliyor.

Şu anda ABD, Muhammed bin Salman'ın özellikle petrol üretimini artırmayı reddetme ve Riyad'ın OPEC Plus'ta Rusya ile ittifakını vurgulama alanındaki politikalarını büyük bir tehlike olarak görmektedir.

Muhammed bin Selman'ın Çin'e yakınlaşma politikası Amerikalıların Riyad'a karşı uygun önlemler almasına yol açmıştır. NOPEC (Petrol Üreten ve İhraç Eden 'Kartellere' Hayır) yasasının tasarısı ABD Senatosu'nda onaylanması ve Suudi Arabistan ile diğer OPEC üyesi ülkelere yaptırım uygulama olasılığı ABD'nin hamlesinin bir parçasıdır.
Unutulmaması gereken bir diğer nokta da, geçtiğimiz dönemde ABD'nin Muhammed bin Selman ile istikrarlı münasebetlerin eski ABD Başkanı Donald Trump ile olan sıcak ilişkilere dayanmasıdır. Trump döneminde dolar zengini Suudi Arabistan'ın hazinesinin kapıları ABD'ye açılmıştır. Ancak  gerçek şu ki Muhammed bin Selman, ABD istihbarat çevrelerinde, Savunma ve Dışişleri Bakanlığı'nın yanı sıra Ulusal Güvenlik Konseyi'nde pek popüler bir kişi değil ve herkes Muhammed bin Nayef'i tercih ediyor.

Nitekim Veliaht Prensi Selman tehlikeli durumu hissetmiş olabilir; Hatta Amerika'nın dikkatini çekmek için iktidara geldikten sonra ülkesinin Siyonist Rejim’le ilişkisini güçlendirebilir.
Suudi Arabistanlı ve BAE'li sosyal medya kullanıcıları ve aktivistler geçtiğimiz günlerde Muhammed bin Selman ile Joe Biden arasında, petrol üretiminin artmasına karşılık Saad el-Cabri'nin Riyad'a iade edilmesi konusunda pazarlık yapıldığını duyurdu.

Öte yandan bazı kaynaklar, Saad el-Cabri'nin Kanada'da olduğunu ve Biden'ın onun üzerinde hiçbir yetkisinin olmadığını belirterek bu tür haberleri yalanladı. Ancak bu haber doğruysa, Biden hükümeti Suudi Arabistan'da Muhammed bin Selman'ın yönetimini kabul ettiği anlamına geliyor. Buna rağmen, Suudi Veliaht Prensi'nin karşı karşıya olduğu tehlikeli zorluklar var. Özellikle ABD hükümeti, Suudi Arabistan'daki mevcut kritik durumdan faydalanıp Muhammed bin Nayef’in destekçileri ile birlikte Veliaht Prensi Muhammed bin Selman'a karşı darbe yapabilir.