Taliban’la Anlaşan BAE’den Türkiye ve Katar’a Büyük Şok

Tesnim Haber Ajansı- Türkiye ve Katar yönetimi son dönemde Afganistan'da nüfuz alanı elde etmek için çok uğraştı, ancak Taliban’dan imtyaz almayı başaran Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) bu iki ülkeyi iki ülkeyi şoka soktuğu belirtiliyor.

Türk hükümeti Afganistan'a birkaç insani yardım konvoyu göndererek Taliban liderlerinin kalbini kazanmaya ve Kabil Uluslararası Havalimanı'nın yönetimi ve işletilmesini ele geçirmeye çalıştı.

Ancak şimdi tüm kanıtlar, Taliban'ın Ankara'nın teklifini onaylamadığını ve sahaya kurnazca girip Taliban ile bir anlaşma için hazırlıklar yapan tarafın BAE olduğunu gösteriyor.

Son ayda Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) koordinasyonunda, sivil toplum kuruluşlarının (STK) desteğiyle temin edilen yardım malzemelerini taşıyan ve 8 konteynerden oluşan beşinci "İyilik Treni" Ankara'dan Afganistan'a uğurlandı.

Törende konuşma yapan AFAD Başkan Yardımcısı Hamza Taşdelen, “Geçen 4 sefer ile STK'larımızın bağışladığı toplam 4 bin 170 ton yardımı binlerce aileye göndermiş olduk. Bu trenimiz de diğerlerinin olduğu gibi 4 bin 168 kilometre yol kat ederek 12 günde Afganistan Turgundi'ye ulaşacaktır." dedi.

BAE, Türkiye ve Katar’ı Geride Bıraktı

Taliban liderlerinin Birleşik Arap Emirlikleri ile yaptığı müzakerelerin sonuna yaklaştı. Şimdi BAE'nin Kabil Havalimanı ve Afganistan'daki diğer bazı havaalanlarının işletilmesi konusunda Taliban ile anlaşmaya varmak üzere olduğu söyleniyor.

Bu anlaşmanın bazı detaylarının tartışılması gerekiyor ve teknik çalışmalarının yakında başlaması bekleniyor.

Uluslararası kamuoyunda resmi olarak tanınmayan Taliban hükümeti, kara ile çevrili Afganistan'ın dünyayla temel hava bağlantısı olan Kabil Hamid Karzai Havalimanı'nı ve diğer havaalanlarını işletmeleri için Türkiye ve Katar da dahil olmak üzere bölgesel güçlerle görüşüyordu. Müzakere sürecinde Türk makamları tarafından sunulan şartları olumlu karşılamayan Taliban yönetimi BAE ile görüşmeler başlattı.

Taliban ile BAE arasındaki ilk anlaşmanın havaalanı meselesinin ötesine geçtiği ve tüm Afgan ticaretini BAE'ye devretmeye hazırlandığı söyleniyor. Böyle bir şey, Taliban'ın izolasyondan çıkması ve tabii ki BAE'nin etkisinin artması ve Katar ve Türkiye'ye karşı bölgesel mücadelede üstünlük kazanması anlamına geliyor.

BAE ile yapılan anlaşma kapsamında Afganlar, güvenlik görevleri de dahil olmak üzere havaalanlarında istihdam edilecek. Bu, hâlâ birçok iç sorunu çözememiş bir hükümet için kazanım elde etmek demektir.

Taliban yetkilileri, Mayıs ayında BAE devletine bağlı GAAC ile yer hizmetleri sözleşmesi imzalamıştı. Başkent Kabil'de Hükümet Basın Ofisinde düzenlenen imza törenine Taliban geçici hükûmetinin Başbakan Yardımcısı Vekili Molla Abdulgani Birader, bakan vekilleri ve BAE yetkilileri katıldı. GAAC şirketi, Taliban'ın yönetimi ele geçirmesinden önce Afgan havaalanlarında güvenlik ve yer hizmetleri veriyordu.

Anlaşma kapsamında Kabil, Herat ve Kandahar havalimanlarının yer hizmetlerinin işletilmesi BAE şirketine (GAAC/G42) devredildi.

Bu arada Taliban yetkilileri güvenlik işlerini BAE'ye verdikleri konusunu gündeme getirmekten kaçınıyor. Bu nedenle Taliban hükümeti yetkilisi Inamullah Samangani, BAE ile yapılan işbirliğinin güvenlik değil, sadece operasyonel ve hizmet odaklı olduğunu duyurdu.

Taliban’ın Türkiye ve Katar ile müzakere yürütürlen Afganistan'daki havalimanlarının yer hizmetlerinin işletilmesini BAE'ye devretmesi dikkat çekti.

Erdoğan Ekibinin Afganistan'daki Hesaplama Hatası

Afganistan'da etkinliğini artrımak  Türkiye için önemli bir öncelik ve hedef haline geldi. Erdoğan ve hükümet ortağı Devlet Bahçeli, Abdul Rashid Dostum, Özbek, Türkmen ve Aymaklar kartını kullanarak sözde "Türk dünyası" düşüncesiyle Afganistan'da bir yer açmayı umuyordu.

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Joe Biden'ın Afganistan'dan çekilme kararının ardıdnan Türk kuvvetlerinin diğer NATO üyeleri gibi Afganistan'dan ayrılmak istemediğini resmen açıkladı ve Afganistan'da kalıp bu ülkenin insanlarının güvenliğini sağlamaya yardımcı olmak istediklerini söyledi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan o dönemde iki önemli öneride bulundu:

1. Afganistan'ın o zamanki hükümeti ile Taliban liderleri arasındaki nefes kesici barış görüşmelerinin Doha’dan İstanbul’a taşınması.

2. Katar hükümeti ortaklığıyla Kabil Uluslararası Havalimanı'nda güvenliği sağlayıp burayı işletmeye talip olması .

Erdoğan'ın o dönemdeki en büyük hatalarından biri, Kabil Havalimanı'nın işletilmesi konusunda doğrudan Afganlarla görüşmek yerine ABD Başkanı Joe Biden ile müzakere etmesiydi.

Ancak ilerleyen süreçte Erdoğan ekibinin hesaplama hataları ortaya çıktı. Taliban, Doha yerine İstanbul'a gitmeyi reddettiği gibi, iktidara geldikten sonra Türk kuvvetlerinin Afganistan'da kalmasını da kabul etmedi.

Şimdi, Erdoğan'ın İmran Han gibi etkili ve güçlü bir arkadaşının desteğini kaybettiği bir durumda, Katarlı ortakları da BAE'ye karşı başarısız oldu.

Son yıllarda Ankara hükümeti, Özbek General Raşid Dostum ve Müslüman Kardeşler'in düşünce çizgisine yakın birkaç siyasi din adamını destekleyerek Afganistan'da etki gücünü yaymayı ve birçok Türkçe konuşan Afgan etnikleri iktidara getirmeyi umuyordu.

Bu bağlamda Raşid Dostum ve oğullarının İstanbul ve Ankara'daki görüşmeleri devam ediyor, ancak gerçek şu ki geçmişte etkili olan bu isimler mevcut durumda söz sahibi değiller. Dolayısıyla Erdoğan'ın ekibi Afganistan ile ilişkilerini geliştirmek için Taliban ile çalışmak zorunda.