Reşt-Astara Demiryolunun Yapım Büyüsü Rusların da Katılımıyla Bozuldu

Tesnim Haber Ajansı- Karayolları ve Şehircilik Bakanı Mehrdad Bazarpash, geçen salı Uluslararası Kıyılar, Limanlar ve Deniz Yapıları Konferansı oturum aralarında, önümüzdeki hafta (bu hafta) Rasht-Astara demiryolu hattının inşası için sözleşme imzalanacağını duyurdu.
Tesnim'in Rusların bu projeye yatırım yapıp yapmayacağı sorusuna da yanıt olarak, bu yatırımın bir kısmının Rusya tarafından yapılacağını, tamamlanmasıyla birlikte Kuzey-Güney Koridoru'nun ülkenin ulaşım ve transit geçişini kolaylaştırmada daha güçlü bir rol oynayacağını belirtti. Kuzey-Güney ve Doğu-Batı koridorlarının tamamlanmasına Fars Körfezi ülkeleri ve kuzey komşu ülkelerin katılma arzusuna değinen Bakan, bu konuda yabancı taraflarla müzakerelerin gündemde olduğunu sözlerine ekledi. Karayolları ve Şehircilik Bakanı, ülkenin güneyinde 550 kilometrelik sahil yollarımızın bulunduğunu ve bunların tamamlanmasının denize dayalı ekonomide büyük rol oynayacağını belirtti. Planlamaya göre, çoğu Sistan ve Belucistan vilayetinde olan bu sahil yolunun geri kalanı 13. hükümetin sonuna kadar tamamlanacak.
Tesnim'e dayanarak takipler, muhtemelen yarın, 17 Mayıs Çarşamba, İran ile Rusya arasında bir anlaşmanın imzalanmasıyla Rasht-Astara stratejik demiryolunun büyüsünün bozulacağını gösteriyor. Böylelikle İran'ın ekonomik göstergelerinin iyileşmesinde ve mal taşımacılığı ve transit geçişinden gelir elde edilmesinde önemli rol oynayacak olan Kuzey-Güney Koridoru güzergâhlarından biri tamamlanmış oldu. Kuzey-Güney Koridoru, Avrupa ülkelerini Hint Okyanusu ve Fars Körfezi'ne bağlayan bir köprü olarak kabul olup, İran üzerinden Kuzey Avrupa, İskandinavya ve Rusya ülkeleri ile Fars Körfezi, Hint Okyanusu ve Güneydoğu Asya ülkeleri arasındaki bağlantıyı sağlayacaktır. Öte yandan, 7200 kilometrelik karayolu, uluslararası köprüler ve demiryolu hatlarından oluşan bir ağın varlığı, Kuzey-Güney koridorunu Rusya ile Hindistan arasındaki en kısa iletişim yolu haline getirecektir.
Bu koridorun kullanılmasıyla iki ülke arasındaki eşya taşıma süresi yaklaşık 30 güne inecek. Ayrıca, tahminler, İran İslam Cumhuriyeti'nin Kuzey-Güney Koridoru boyunca ulaşım maliyetlerinin maliyetleri yaklaşık %30 oranında azaltacağını gösteriyor. Bu konuda bir ulaşım ekonomisi uzmanı Tesnim'e, Ukrayna-Rusya savaşında yaşananların ardından Rusya'nın İran'la ulaşım ve transit işbirliğine bakışının değiştiğini söyledi. Muhammed Cevat Şehcüyi şunları ekledi: "Bugün öyle bir durum var ki Rusya'nın İran'la lojistik işbirliğine ihtiyacı var. Öyle ki, Rusya'nın İran'a yönelik yeni bakış açısının salt bir geçiş yolundan nefes alan bir otoyola dönüştüğü söylenebilir. Son gelişmeler gösteriyor ki, Ukrayna krizinin yakında sona ereceğini varsaysak bile, Rusya'nın güvenli ve istikrarlı bir geçiş olarak İran'a ihtiyacı uzun vadeli ve stratejik bir bakış açısıdır ve kesinlikle Ruslar, İran ile ulaşım ve transit işbirliği fırsatını kaçırmayacaklardır." "Elbette mevcut durumda önemli olan, ülkenin Kuzey-Güney koridorunu canlandırma yolunda bu tarihi fırsatı azami ölçüde değerlendirebilmesidir ve en büyük hacimli Rus ihracat, ithalat ve transit mallarını tahsis etmektir." söylediğini aktardı. Sözlerine şöyle devam etti: "Şu anda Rusya'nın Hindistan, Pakistan ve Fars Körfezi ülkeleri gibi ülkelerle yaptığı ticaret hacmi yılda 34 milyon ton rakamına ulaşıyor ve bunun tamamı İran'dan aktarılabiliyor. Şimdiye kadar İran'ın bu malların geçişindeki payı yüzde yarımın altında olmasına rağmen bu böyledir." Ekonomist, "Rusya ile transit iş birliğini artırmak için altyapıyı iyileştirmemiz veya tamamlamamız gerekiyor ancak altyapının geliştirilmesinden daha öncelikli konu mevcut altyapının doğru kullanılmasıdır.
Öyle ki, Rus tüccarlar kargolarını İran üzerinden taşımak için gerekli arzuyu buluyorlar. Kuşkusuz ülkemizde demiryolu yükünün Amirabad Limanı'ndan Bandar Abbas'a bazı durumlarda 20 günde taşındığı ve ülke demiryolu ağında yük trenlerinin ticari hızının 3,8 km/s olduğu durumda. Altyapının tamamlandığını varsayarsak, Rus mallarının ülke üzerinden geçiş hacminde bir artış bekleyemeyiz." açıkladı. Ülkenin demiryolu ağını işletme modelini değiştirmenin önemine değinen Şehcüyi, şunları vurguladı: "İran İslam Cumhuriyeti Karayolları ve Şehircilik Bakanlığı ile Demiryolu Şirketi'nin yapması gereken en önemli şeylerden biri, Rus mallarının ülkeden geçişini artırmaktır. Yük trenlerinin oluşturulması ve genişletilmesi, Kuzey-Güney Koridoru boyunca yürütülen bir programdır." Devamında, "Planlanan yük treni, bu güzergâhta ticari transit trenlerin hızını artırmanın yanı sıra, zaman doğruluğunu artırarak yük sahipleri ve uluslararası nakliyeciler için İran üzerinden geçişin cazibesini artıracaktır ve bu sayede en önemli döviz kazanma yollarından biri olan İran'dan transit geçiş miktarını artıracaktır." belirtti.
Tesnim'e göre Kuzey-Güney Koridoru, Orta Asya'daki Hindistan ve Rusya'ya daha doğrudan erişim sağlıyor ve aynı zamanda İran'a bölgesel bir geçiş merkezi olma imkanı veriyor. Bu koridor, Doğu ile Batı arasındaki ticarette Süveyş Kanalı'na ciddi bir rakip olabilir. Doğu Avrupa'da savaştan önce bile ilgi gören Kuzey-Güney Koridoru ve Karadeniz'deki Rus limanlarının güvensizliği, Ukrayna'daki savaşın yol açtığı enerji krizi ve tahıl krizi ile birlikte jeostratejik önemi daha görünür hale geldi. Genel olarak Orta Asya ve Güney Kafkasya ülkeleri birbirleri ile ticari ilişkilerin geliştirilmesinde ciddi bir alan sıkıntısı yaşamaktadır ve özellikle ulaşım alanında aralarındaki iş ilişkilerini geliştirmeye yönelik her türlü fırsat bu ülkeler tarafından memnuniyetle karşılanacaktır.