Tesnim Haber Ajansı - Ermenistan Dışişleri Bakanı Ararat Mirzoyan, Polonya devlet televizyonuna verdiği röportajda, Ermenistan ile Azerbaycan arasında iletişim yollarının yeniden açılması için yaklaşık bir takvim çizdi.
Bakan, uzmanların görüşüne atıfta bulunarak, demiryolu inşasının en az iki yıl süreceğini belirterek, ancak Erivan’ın bu bağlantıların mümkün olan en kısa sürede kurulmasına ilgi duyduğunu vurguladı.
Ermenistan Dışişleri Bakanı şöyle ifade etti: “Demiryolu bağlantısından bahsedersek, uzmanlar bunun inşasının örneğin en az iki yıl süreceğini belirtiyor. Ancak biz bu bağlantıları mümkün olan en kısa sürede inşa etmek, açmak ve yeniden başlatmak konusunda güçlü bir ilgimiz var. Çünkü biz de altyapı ve Azerbaycan topraklarını kullanarak mal gönderebilir veya alabiliriz.”
Amerikan-Ermeni Konsorsiyumu, Demiryolunun İnşası ve İşletmesinden Sorumlu Olacak
Mirzoyan ayrıca, “Trump Yolu” (TRIPP) projesinin demiryolunu inşa edecek ve işleyecek başlıca Ermeni-Amerikan konsorsiyumunun kurulduğunu açıkladı.
Bakanın ifade ettiğine göre, bu şirket çalışma sahasında yer alacak ve hizmet sunacak üçüncü tarafları belirleyecektir.
Washington anlaşmasına göre, iletişim yollarının yeniden açılması iki ülkenin egemenliği, toprak bütünlüğü ve yargı yetkisine saygı gösterilerek yapılmalıdır. Buna göre, Azerbaycan, Ermenistan toprakları üzerinden Nahçıvan’a “engel olmadan” bir bağlantı yolu elde edecek; Ermenistan ise karşılıklı olarak bu iletişimden fayda sağlayacaktır.
Bu anlaşmanın ardından, Azerbaycan yetkilileri “Zengezur Koridoru” terimini kullanmaya devam etti. Bu durum başlangıçta Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan’ın tepkisini çekti ve o, “toprak iddialarından” söz ederek açıklama talep etti. Ancak Bakü’den açık bir yanıt gelmemesi üzerine Paşinyan, “Azerbaycan ‘Zengezur Koridoru’ dediğinde kastettikleri, kendi topraklarında yer alan Horadiz-Zengilan yolu” yorumuyla konuyu kapattığını açıkladı.
ABD Gümrük ve Sınır Koruma Ekibi Ermenistan’da
“Trump Yolu” ilkesinin üzerinde anlaşılmış olmasına rağmen, teknik konular hâlen Azerbaycan Cumhuriyeti ve ABD’nin katılımıyla görüşülmelidir.
ABD Erivan Büyükelçiliği, “dört gün önce, ABD Gümrük ve Sınır Koruma Servisi’nden bir ekibin Erivan’a geldiğini” açıkladı. Büyükelçilikten yapılan açıklamada, “Bu ekip 11 Ekim’e kadar Ermenistan sınır korumalarıyla işbirliği yaparak kapasiteleri değerlendirecek ve iyileştirilmesi gereken alanları belirleyecektir.” denildi.
Açıklamaya göre, bu analiz sonuçları stratejik yatırım gerektiren alanları ortaya koyacaktır.
ABD Büyükelçiliği, bu ziyareti, Ermenistan ve ABD arasında “Barış Kavşağı” projesinin (yolların açılması girişimi olarak bilinir) kapasite geliştirilmesine ilişkin mutabakat zaptının uygulanmasında ilk adım olarak tanımladı.
Ermenistan Dışişleri Bakanı da Erivan’daki görüşmeler hakkında şunları söyledi: “Şimdi ABD’den gelen heyet veya grupla bu geçiş noktası ve bahsettiğim şirketle ilgili teknik çözümleri ve detayları koordine etmemiz gerekiyor. Daha önce Amerikan ortaklarımızla görüşmeleri başlattık. Sanırım önümüzdeki aylarda bu süreci tamamlayabiliriz ve ardından inşaat başlamalıdır.”
Ermenistan, Azerbaycan’ın Ön Koşullarını Kabul Etmiyor
Ermenistan Dışişleri Bakanı, Ermenistan’ın kuzey ve güneyini demiryolu ile bağlamak amacıyla Nahçıvan topraklarını kullanmak istediğini açıkladı. Daha önce 2021 yılında bu demiryolunun Magri bölümü için hazırlık yapılacağı yönünde konuşmalar olmuştu; ancak konu, açıklamaların ötesine geçmedi. O dönemde, yolların açılması müzakereleri Rusya aracılığıyla yürütülüyordu.
Bu gelişmelerin yanında, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, yakın zamanda Azerbaycan tarafındaki demiryolu inşaatının tamamlanmak üzere olduğunu duyurmuştu. Yine de, Washington anlaşmasından iki ay sonra, Erivan ve Bakü’nün geçiş koşulları konusunda müzakerelere başlayıp başlamadığı hâlen net değil.
Diplomatik ilişkilerin kurulmasının bir barış anlaşmasının imzalanmasına bağlı olduğu bir ortamda, Azerbaycan’ın bu anlaşmayı imzalamadan önceki ön koşulu, Ermenistan anayasasından bağımsızlık bildirisine yapılan atfın kaldırılmasıdır.
Ermenistan Dışişleri Bakanı, Polonya medyasına verdiği röportajda, Erivan’ın “Azerbaycan’ın ön koşullar gündemini paylaşmadığını” vurguladı.
Bununla birlikte, Erivan anayasa değişikliğinin içsel bir gündem olduğunu savunsa da, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan daha önce bunun için bir takvim belirlemiş ve gelecek seçimlerde zafer kazanılması halinde, yeni anayasa için bir referandum başlatacağını açıklamıştı. Paşinyan’a göre, yeni anayasa, bağımsızlık bildirisine herhangi bir atıf içermemelidir.