Tesnim Haber Ajansı - Rusya’nın Türkiye’deki geçici maslahatgüzarı Alexey Ivanov, Moskova’nın İstanbul’da Ukrayna tarafıyla müzakerelere yeniden başlamaya hazır olduğunu, ancak bu konuda Kiev tarafından herhangi bir girişim gözlemlenmediğini açıkladı.
Ivanov, “Rus tarafı, Ukrayna tarafı ve bu ülkenin heyetiyle doğrudan müzakerelere devam etmeye hazır olduğumuzu defalarca vurguladı. Ayrıca Türk ortaklarımız da sürekli olarak İstanbul platformunun hâlâ elimizde bulunduğunu ve bu kapıların bize açık olduğunu hatırlatıyorlar.” diye konuştu.
Diplomata göre Rusya, Ukrayna’nın müzakerelere başlama konusunda hazır olduğu her an görüşmeye hazır olacak. İvanov, önceki müzakerelerde Rus tarafının askerî çatışmaya son verilmesine ilişkin bir dizi öneri sunduğunu, ancak Ukraynalı muhataplarından olumlu bir yanıt alamadığını ifade etti.
Bu arada, Ukrayna Milli Güvenlik ve Savunma Konseyi Sekreteri ve Rusya ile müzakerelerde Ukrayna heyeti başkanı Rüstem Ümerov, esir takasıyla ilgili yeni görüşmeler için İstanbul’a geldiğini açıkladı. Umerov salı günü Facebook hesabında, “Az önce İstanbul’a indim. Bu günlerde Türkiye ve Orta Doğu’da yoğun temaslarda bulunacağım.” yazdı.
Ümerov, önümüzdeki günlerde Türkiye’de birkaç görüşme gerçekleştireceğini, bu görüşmelerin ana hedefinin Rusya ile bir sonraki esir değişimi turuna ilişkin müzakereleri yürütmek olduğunu belirtti. Ancak bu görüşmelerin içeriği hakkında ayrıntılı bilgi vermedi.
Rusya ile Ukrayna arasında son esir değişimi 2 Ekim tarihinde gerçekleştirilmişti ve “185’e karşı 185” formülüyle uygulanmıştı. Bu anlaşma kapsamında 20 sivil de ülkelerine geri dönmüştü.
Aşağıda, Ukrayna savaşının 1358. gününe ilişkin gelişmeleri takip edebilirsiniz:
Yaklaşan Kış, Kiev İçin Belirleyici Bir Dönem Olabilir
Amerikan dergisi Foreign Affairs, yayımladığı bir makalede, Ukrayna için en zorlu ve en belirleyici kış döneminin yaklaştığını yazdı. Dergiye göre, bu ülkenin hasar görmüş enerji sistemi, yılın soğuk aylarında ülke genelinde gerekli elektriği sağlamaktan aciz durumdadır.
İngiltere Kraliyet Silahlı Kuvvetler Enstitüsü’nün güvenlik ve savunma alanındaki kıdemli araştırmacısı Jack Watling, makalesinde, “Ukrayna’nın ısıtma sistemi şu anda çalışıyor, ancak sıcaklıklar düşüyor ve ülke, soğuk aylarda elektrik tedarikinde ciddi kesintilere hazırlanmak zorunda.” ifadelerini kullandı.
Uzmanın belirttiğine göre, Kiev şehir merkezinde bile her gün birkaç saat boyunca elektrik kesintisi yaşanıyor.
Ukrayna Enerji Bakanlığı verileri, Şubat 2022’den bu yana ülkenin enerji şebekesi kapasitesinden yaklaşık 39 ila 41 gigawatt kaybettiğini göstermektedir. Oysa savaş öncesinde Ukrayna’nın toplam enerji üretim kapasitesi yaklaşık 56 gigawatt idi. Bu da, ülkenin elektrik üretim kapasitesinin yaklaşık yüzde 70’inin yok olduğu anlamına geliyor. Kalan 15 ila 17 gigawatt’lık kapasite ise, kış mevsiminde nüfusun ve sanayi sektörünün ihtiyaçlarını karşılamak için yeterli olmayacaktır.
Lavrov, Ukrayna Krizinin Çözümüne İlişkin Rusya’nın Şartlarını Hatırlattı
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Ukrayna’daki çatışmanın çözümünün yalnızca bir dizi temel şartın, bunlar arasında Nazizm’den arındırma, silahsızlanma ve Rusça konuşan nüfusun haklarının güvence altına alınması da dâhil olmak üzere, yerine getirilmesi durumunda mümkün olacağını açıkladı.
Lavrov, Rus medyasına verdiği demeçte şunları söyledi: “Çözüm için mutlak surette gerekli diğer koşullar arasında, Rusya Federasyonu’na yönelik her türlü tehdidin ortadan kaldırılması ve Ukrayna’nın NATO’ya çekilmesinin engellenmesi de yer almaktadır.”
Rus Dışişleri Bakanı, Moskova’nın bu konudaki tutumunun önceden, Haziran 2024’te Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından açık bir şekilde ilan edildiğini ve bunda gizli hiçbir şey bulunmadığını hatırlattı. Lavrov ayrıca Batılı ülkelerin tutumlarını eleştirerek, onların Ukrayna’daki milliyetçi eğilimlerin artışını görmezden geldiklerini ve buna rağmen bu ülkenin Avrupa Birliği’ne katılım sürecini sürdürdüklerini ifade etti.
Lavrov: Zelenski’nin Eylemleri, Onun Bir Nazi Olduğunu Gösteriyor
Rusya Dışişleri Bakanı ayrıca, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’nin eylemlerinin onun bir Nazi olduğunu açıkça ortaya koyduğunu ve bunun aksini kanıtlayacak hiçbir delil bulunmadığını ifade etti.
Sergey Lavrov gazetecilere şunları söyledi: “Ukrayna liderine Nazi demek tamamen haklı bir niteleme olur; çünkü bunun tersini gösteren hiçbir kanıt yok. Zelenski sürekli televizyona çıkıyor ve Rusya’da terörist örgüt olarak tanınan ‘Azov’ taburu ile kollarında Alman faşist sembolleri taşıyan diğer Nazi taburlarına madalyalar veriyor; böyle biriyle başka nasıl bir şekilde muamele edilebilir ki?”
Rus Dışişleri Bakanı, Avrupa’da Ukrayna’nın Nazileşmesi meselesinin gündeme getirilmemesinden, yalnızca Macaristan’ın bu konuyu dile getirmesinden üzüntü duyduğunu belirtti.
Orbán: Rusya ve ABD Liderlerinin Budapeşte Zirvesi Hâlâ Gündemde
Macaristan Başbakanı Viktor Orbán, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Donald Trump arasında yapılması planlanan görüşmenin hâlâ gündemde olduğunu, ancak toplantının kesin tarihinin henüz belirlenmediğini açıkladı.
Orbán, “Budapeşte zirvesi gündemde, ancak henüz kimse kesin tarihi bilmiyor. Bu görüşme, tüm gerekli koşullar sağlandığında gerçekleştirilecektir.” dedi.
Başbakan, söz konusu görüşmenin ertelendiğini ancak iptal edilmediğini hatırlatarak, gelecekte yapılacağına dair umutlu olduğunu ifade etti. Macaristan Başbakanı ayrıca, “Rusya ile ABD arasında Ukrayna konusunda bir anlaşma imkânsız değildir.” vurgusunda bulundu.
Ukrayna’da Asker Kaçaklığı Vakaları 311 Bini Aştı
Bir Ukrayna yayını, bu ülkenin Başsavcılık Ofisi verilerine atıfta bulunarak, Şubat 2022’den bu yana Ukrayna Silahlı Kuvvetleri personeli arasında askerlikten kaçma ve görev yerini izinsiz terk etme suçlarına ilişkin açılan ceza dosyalarının sayısının 311 bini aştığını bildirdi.
Söz konusu bilgilere göre, “Askerî çatışmanın başlangıcından bu yana, Ukrayna yargı makamları, askerî birlik veya görev yerini izinsiz terk etme ve askerlikten kaçma ile ilgili 310 binden fazla ceza davası kaydetti. Bu dosyaların büyük çoğunluğu 2025 yılının ilk on ayına aittir… Toplamda 311 bin 327 ceza dosyası açılmıştır. Sadece Ocak ile Ekim 2025 arasındaki dönemde 162,5 binden fazla izinsiz terk vakası kaydedilmiştir.”
Kısa bir süre önce İngiliz gazetesi Financial Times da, Ukraynalı askerler ve uzmanların ifadelerine dayanarak, Kiev’in asker sayısı, zorunlu seferberlik ve asker kaçaklığı konusunda ciddi sorunlarla karşı karşıya olduğunu bildirmişti. Haberde, cephe hattının bazı bölümlerinde fiilen hiç asker kalmadığı ifade edildi.
Zorunlu seferberlik kapsamındaki kişileri gözaltına almak için askerlik şubesi personelinin başvurduğu şiddet içeren eylemler, sürekli olarak skandallara ve kamu tepkisine yol açıyor. Sosyal medyada yayılan çok sayıda videoda, görevlilerin erkekleri zor kullanarak ve darp ederek minibüslere bindirip bilinmeyen yerlere götürdükleri görülüyor. Buna karşılık, Ukrayna’da askerlik çağındaki erkekler, zorunlu askerlikten kaçmak için her yolu deniyor; ülkeyi yasa dışı yollarla terk etmek, askerlik şubelerini ateşe vermek, evlerde saklanmak ve evlerinden çıkmamayı tercih etmek bunlar arasında yer alıyor.
Estonya Dışişleri Bakanı’nın Ukrayna Çatışmasının Sona Erdirilmesinde Çin’in Rolüne İlişkin Açıklamaları
Estonya Dışişleri Bakanı Margus Tsahkna, Çin Halk Cumhuriyeti’nin gerekli kararı alması hâlinde Ukrayna’daki çatışmayı hızla sona erdirme kapasitesine sahip olduğunu ifade etti. Tsahkna, “Çin böyle bir karar almış olsaydı, bu çatışmayı hızla sona erdirebilirdi.” açıklamada bulundu.
Bakan ayrıca, Çin Halk Cumhuriyeti’nin giderek artan bir biçimde Rusya’nın politikaları üzerinde etkili olduğunu iddia etti.
Bu açıklamalara yanıt olarak, Rusya Federasyon Konseyi kıdemli senatörü Aleksey Puşkov, söz konusu tutumu alaycı bir dille eleştirerek, Estonya Dışişleri Bakanı’nın Çin ziyaretinde yalnızca “Rusya’dan gelebilecek olası tehdit” hakkında defalarca konuşmakla kalmadığını, aynı zamanda Çinli yetkilileri ilişkileri kesmekle tehdit ettiğini belirtti.
Puşkov, “Bir milyon üç yüz bin nüfusa ve son derece düşük bir gayrisafi yurt içi hasılaya sahip bir ülkenin bakanı, Çin gibi bir devleti tehdit etmeye karar vermiş... Eğer Pekin, Estonyalı bakanın ziyaretinden hemen sonra Moskova ile kurulan stratejik ilişkileri zayıflatmazsa, Çin artık Estonya ile iyi ilişkiler sürdüremeyecekmiş! Ne büyük bir felaket olurdu!” diye sözlerine ekledi.
Puşkov, sözlerinin sonunda muhtemelen Çinli yetkililerin bu tür ‘tehditlere’ hiçbir şekilde önem vermediğini hatırlattı.
Estonya Parlamentosu, Rusya ile Sınırların Kapatılmasına İlişkin Tasarıyı Reddetti
Estonya Cumhuriyeti Parlamentosu, muhafazakâr Isamaa (“Vatan”) Partisi tarafından sunulan, Rusya ile sınır geçiş noktalarının kapatılmasını öngören yasa tasarısını reddetti.
Söz konusu tasarıyla ilgili oylamada yalnızca 20 milletvekili destek oyu verirken, 47 milletvekili karşı oy kullandı. Tasarının kabulü için en az 51 “evet” oyu gerekliydi; bu nedenle yeterli desteğin sağlanamaması üzerine teklif gündemden çıkarıldı.
Tasarının mimarı olan Isamaa Partisi, sınır geçişlerinin kapatılmasının olası risklerin azaltılmasına, beklenmedik olayların önlenmesine ve sınır güvenliğinin güçlendirilmesine katkı sağlayacağını iddia etmişti. Kısa bir süre önce de Estonyalı yetkililer, Rusya topraklarından geçen transit yolun kapatıldığını açıklamıştı. Yetkililere göre bu adım, “ülke vatandaşlarının güvenliğini sağlamak” amacıyla atılmıştır.