Tesnim Haber Ajansı- Kanada, Fransa, Almanya, İtalya, Japonya, Birleşik Krallık ve ABD dışişleri bakanları ile AB Yüksek Temsilcisi, Cuma sabahı Kanada’nın Niagara bölgesinde tamamladıkları zirvenin ardından yayınladıkları ortak bildiride, İran İslam Cumhuriyeti’nden UAEA ile “derhal” iş birliği yapmasını ve nükleer tesislerine denetçilerin erişimini sağlamak için gerekli izinleri vermesini istedi.
11–12 Kasım tarihlerinde gerçekleşen G7 zirvesinin temel gündemi, İran’ın nükleer programı da dahil olmak üzere küresel meseleler oldu. Bildiride Batılı ülkeler, İran’ın hem JCPOA hem de Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Antlaşması (NPT) kapsamında yükümlülüklerini ihlal ettiğini iddia ederek, “snapback” (tetik mekanizması) yoluyla BM Güvenlik Konseyi yaptırımlarının yeniden devreye alınmasını desteklediklerini açıkladı.
Bakanlar, İran’a karşı eski BM Güvenlik Konseyi kararlarının yeniden yürürlüğe alınmasını olumlu karşıladıklarını belirterek, İran’ın yükümlülüklerini yerine getirmede “başarısız olduğunu” iddia etti. Tüm ülkeleri yeni yaptırımları uygulamaya çağırdılar.
Bildirgede şu ifade yer aldı: “Biz, Kanada, Fransa, Almanya, İtalya, Japonya, Birleşik Krallık ve ABD dışişleri bakanları ile AB Yüksek Temsilcisi olarak, üç Avrupa ülkesinin ‘hızlı geri dönüş mekanizması’nı harekete geçirmesini destekliyor; BM Güvenlik Konseyi’nin İran’a uyguladığı yaptırımların ve kısıtlamaların yeniden yürürlüğe konulmasını kabul ediyoruz.”
Uzmanlar, Batı ülkelerinin bu adımını, İran’ın nükleer programının barışçıl olduğunda ısrar ettiğini ve UAEA ile kapsamlı iş birliği içinde olduğunu göz önünde bulundurarak eleştiriyor. Hem Tahran’daki analistler hem de bazı Avrupalı çevreler, G7’nin bu son girişiminin, bölgede ABD ve müttefiklerinin yaşadığı stratejik gerilemeleri telafi etmeye yönelik olduğunu, aynı zamanda İran’ın teknolojik ilerlemelerini durdurmayı hedeflediğini değerlendiriyor.
Bildirgenin bir diğer maddesinde G7 üyeleri, İran’dan “her türlü tırmandırıcı adımdan kaçınmasını” ve ABD ile doğrudan müzakerelere geçmesini istedi. Ancak İran daha önce defalarca vurguladı: “Müzakere yalnızca karşılıklı saygı temelinde ve yaptırımların fiilen kaldırılması şartıyla mümkündür.”