Tesnim Haber Ajansı- ABD Başkanı Donald Trump’ın özel ekibi tarafından hazırlanan Ukrayna barış planı Amerikan basınına sızdı.
ABD merkezli Axios haber ajansı, Donald Trump'ın Ukrayna'daki savaşı sona erdirmek için hazırladığı 28 maddelik gizli barış planının ayrıntılarını içeren özel bir rapor yayınladı. Plan, Trump'ın özel temsilcisi Steve Witkoff ile Rus elçi Kirill Dmitriev arasında kapsamlı istişareler sonucunda hazırlandığı beliriliyor.
Ukrayna'yı taviz vermesine zorlayan ve Moskova'nın birçok talebini karşılayan plan, Avrupa güvenlik yapısında köklü değişikliklere yol açacak.
Taslağın bir kopyasını elde eden Axios, planın Kiev veya Washington'ın Avrupalı müttefikleriyle kapsamlı bir istişare yapılmadan hazırlandığını ve doğrudan ABD-Rusya müzakerelerinin bir sonucu olduğunu vurguladı. Yeni hazırlanan plan, Trump yönetiminin Gazze savaşını sona erdirmek için geliştirdiği benzer bir plandan esinleniyor.
Basına sızan planın detayları ise şöyle
Toprak Düzenlemeleri ve Egemenlik (1–8)
1.Donetsk bölgesinin fiilen Rusya’ya devredilmesi.
2.Luhansk bölgesinin fiilen Rusya’ya devredilmesi.
3.Ukrayna’nın bu iki bölgedeki idari ve askerî iddialarından tamamen vazgeçmesi.
4.Donbas çevresinde geniş bir silahsızlandırılmış tampon bölge oluşturulması.
5.Zaporijya’da mevcut cephe hattının “önümüzdeki yıllar boyunca” dondurulması.
6.Herson’un doğu kesimindeki kontrol çizgisinin dondurulması.
7.Zaporijya’nın bazı kırsal alanlarında olası “geri çekilme ve yeniden değerlendirme” mekanizması oluşturulması.
8.Kırım’ın Rusya’ya ait olduğunun ABD ve Batı tarafından resmen tanınması.
Ukrayna’nın Askerî ve Güvenlik Yapısı (9–15)
9.Ukrayna ordusunun mevcut personel sayısının yarıya düşürülmesi.
10.Ukrayna’nın uzun menzilli füze ve ağır silah sistemlerine erişiminin durdurulması.
11.Yabancı askerî birliklerin Ukrayna topraklarında konuşlanmasının yasaklanması.
12.Ülkeye uzun menzilli Batı silahlarının transferinin durdurulması.
13.Ukrayna’da kurulan yabancı askerî eğitim üslerinin kapatılması.
14.Batı ülkelerinin Ukrayna içinde istihbarat tesisleri kurmasının sınırlandırılması.
15.NATO üyeliğinin “en az 5–7 yıl” askıya alınması. (WSJ)
Siyasi ve Kurumsal Düzenlemeler (16–20)
16.Rusçanın Ukrayna’da resmî ikinci dil ilan edilmesi.
17.Ukrayna Ortodoks Kilisesi’ne resmî statü tanınması ve devlet müdahalesinin azaltılması.
18.Rusya ile ticari ve enerji alanında teknik komisyon kurulması.
19.Ukrayna’nın iç hukukunda Rusya’yı “işgalci devlet” olarak tanımlayan maddelerin kaldırılması. 20. Donbas ve Kırım’ı ilgilendiren davaların uluslararası mahkemelerden çekilmesi.
Uluslararası Güvenlik ve Garanti Sistemleri (21–25)
21.ABD’nin Ukrayna’ya “saldırı durumunda hızlı destek” garantisi vermesi.
22.Ancak bu garantinin askerî müdahale zorunluluğu içermemesi.
23.Avrupa ülkelerinin Ukrayna için ortak güvenlik fonu oluşturması.
24.Rusya’nın anlaşmayı ihlal etmesi hâlinde otomatik ekonomik yaptırımların devreye girmesi.
25.Silahsızlandırılmış bölgelerin uydu ve uluslararası gözlemciler tarafından izlenmesi.
Ekonomik ve Yeniden Yapılanma Süreci (26–28)
26.Ukrayna’nın savaş sonrası yeniden yapılanması için Batı tarafından kurulacak fonun yönetimine Katar’ın da katılması.
27.Rusya’nın savaş nedeniyle zarar gören altyapıya sınırlı tazminat ödemesi; ancak bunun “politik maliyeti düşük” seviyede tutulması.
28.Ukrayna’nın borç erteleme programının yeniden yapılandırılması ve 2030’a kadar kademeli bir ödeme takvimi uygulanması.
Basına Sızan Ukrayna Barış Planına Tepkiler
-Ukrayna: Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, henüz resmi bir yanıt vermedi, ancak Kiev'deki kaynaklar Axios'a planın "kabul edilemez" olduğunu ve "tamamen teslimiyet" anlamına geleceğini söyledi. Ancak Zelenski, son zamanda Trump'ın temsilcileriyle bir araya gelerek müzakereye hazır olduğunu ifade etti.
-Rusya: Planın hazırlanmasında rol alan Rus temsilci Kirill Dmitriev, taslaktan "memnun" olduğunu ve "yapıcı" olduğunu savundu.
-Avrupa: Washington'ın tutumuna öfkelenen Avrupalı yetkililer, bunu "Avrupa kolektif güvenlik ilkelerine ihanet" olarak nitelendirdi.
-ABD Kongresi: Bazı Demokrat ve hatta Cumhuriyetçi milletvekilleri, Axios raporu yayınlanana kadar plandan haberdar olmadıklarını söyleyerek Beyaz Saray'ın gizli girişimini eleştirdi.
Analistler, planın Donald Trump'ın, ABD kaynaklarını özellikle Çin gibi diğer zorluklarla başa çıkmak için serbest bırakmak amacıyla (Rusya'ya taviz verme pahasına bile olsa) savaşı hızla sona erdirmeyi önceliklendiren "anlaşma odaklı" yaklaşımını yansıttığına inanıyor.
Axios raporu, Ukrayna'daki savaşın dördüncü yılına girdiği ve Trump'ın defalarca "24 saat içinde" savaşı sona erdirme sözü verdiği bir dönemde geldi.
ABD: Rusya ve Ukrayna, Trump'ın Planını Kabul Etmeli
Bu arada, ABD'nin Güvenlik Konseyi temsilcisi dün gece Konsey toplantısında yaptığı açıklamada, “Rusya ve Ukrayna liderleri müzakere etmeli ve her iki taraf da ateşkesi kabul etmeli” dedi.
ABD'nin Güvenlik Konseyi’nden bir temsilci, "Tüm taraflara yüklenen maliyetler yıkıcı oldu ve artık bu savaşı sona erdirme zamanı geldi." ifadesini kullandı.
ABD’li yetili ayrıca, Ukrayna'nın savunması için bu ülkeye silah ihracatının devam ettiğini vurguladı. ABD temsilcisi daha sonra Rusya'ya yönelik tehdit söylemine başvurarak, "Rusya ateşkes taleplerini görmezden gelmeye devam ederse, daha fazla kısıtlama getirebiliriz" diye konuştu.