Tesnim Haber Ajansı- Ukrayna kriziyle bağlantılı son gelişmeler, son günlerde son derece karmaşık, çok katmanlı ve belirleyici bir aşamaya girmiş durumda; öyle bir aşama ki Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in ABD Başkanı Donald Trump’ın özel temsilcileriyle yaptığı beş saatlik gizli görüşmeler, Avrupa’nın enerji ve Rus varlıkları alanındaki stratejik değişimiyle eş zamanlı olarak yeni bir jeopolitik yapboz oluşturuyor.
Bu yapboz, aslında Ukrayna krizinin yeni bir faza girdiğini gösteriyor; öyle bir faz ki kapalı kapılar ardındaki diplomasi, Batı’daki savaş yorgunluğu, Rusya üzerindeki ekonomik baskı ve Avrupa’nın enerji güvenliğinin geleceğine ilişkin korkuları aynı anda birbiri üzerinde etkili oluyor ve tüm bu süreçler, Ukrayna sonrası düzen karşısında yeni bir “denklemin” ortaya çıkmasına zemin hazırlıyor.
Putin’in Amerikan Heyetiyle Gizli Görüşmeleri; Stratejik Bir Değişimin İşareti Mi?
Vladimir Putin’in “Steven Witkoff”, Trump’ın özel temsilcisi ile ABD Başkanının damadı “Jared Kushner” ile Ukrayna konularında ABD hükümetinin özel temsilcileri sıfatıyla yaptığı birkaç saatlik görüşmenin duyurulması, küresel ölçekte bir analiz dalgası yarattı. Rus yetkililer, görüşmenin ardından yalnızca bir kelime kullandılar: “Yapıcı” Bu kelime, Rus diplomasisinde nadiren kullanılan bir ifadedir ve yalnızca karşı tarafın düşmanca olmayan veya en azından müzakereye açık pozisyonlar aldığı durumlarda tercih edilir.
Dikkat çekici birkaç nokta var; görüşmelerin uzun sürmesi (5 saat), soyut tartışmalar veya pozisyon değişimi değil, “pratik seçeneklerin” ele alındığını gösteriyor. Görüşme içeriğinin iki tarafın kararıyla gizli tutulması, konunun hassasiyetini ve ateşkes, güvenlik garantileri veya geçici çözüm çerçeveleri gibi ihtimallerin varlığını işaret ediyor.
Putin’in Trump’a “siyasi mesajların” iletilmesine yaptığı vurgu da Rusya’nın, Trump’ın muhtemel bir sonraki başkanlık dönemine ilişkin senaryoyu aktif biçimde değerlendirdiğini ve Cumhuriyetçi çizgiyle gizli kanallarını güçlendirmeye çalıştığını gösteriyor. İçeriğin açıklanmaması ve buna yönelik ısrar, genelde ancak tarafların hassas konuları (temas hattının değişimi, ateşkes, güvenlik garantileri, işgal altındaki bölgelerin statüsü) görüştüğü veya henüz bir anlaşma sağlanmadığı, fakat tarafların atmosferi olumlu tutmak istediği durumlarda görülür.
Analitik açıdan bu verilerin birleşimi, Batı’nın “savaşın maliyet-fayda değerlendirmesi” aşamasına geldiğini gösteriyor; yani somut bir kazanım olmaksızın savaşın sürdürülmesi, ABD için bataklığa dönüşme riskini artırmış durumda.
ABD’de Savaşa İsteksizlik ve Kiev’de Artan Endişe
ABD’nin yeni yaklaşımının karşısında, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’nin geçtiğimiz günlerde yaptığı ve ABD ile diğer müttefiklerin krizin sürmesinden yorulabileceği yönündeki açık ifadeleri bir kat daha önem kazanıyor. Bu endişe, Washington’daki atmosferin değiştiğine dair bir işaret niteliğinde.
Bu yorgunluk veya isteksizlikle ilgili birkaç önemli belirti dikkat çekiyor: “ABD’nin askerî ve mali yardımlarının hız ve hacmindeki düşüş; Kongre’de yeni mali paketlerin onayı konusunda yaşanan iç tartışmalar; Trump yönetiminin savaşın bir sonraki seçim döneminde zayıf bir nokta hâline gelmesinden duyduğu kaygı; Batı medyasının artık Ukrayna’nın “yakın zaferi”nden söz etmeyip daha çok “yenilginin yönetimi”ne odaklanması… Bu durum, Batı’yı krizin yönetimi için “yarı gizli teklifler” sunmaya zorlayan bir noktaya taşımış durumda.”
Avrupa ve Rusya’dan Enerji Bağımsızlığı Arayışı; Kaçınılmaz Bir Seçim Mi Yoksa Siyasi Baskı Mi?
Moskova’daki gizli görüşmelerle eş zamanlı olarak, Avrupa Birliği ile Avrupa Parlamentosu’nun Rusya’dan gaz ithalatını 2027 başından itibaren sona erdirme konusunda anlaşmaya vardığı haberi yayıldı. Bu karar, Avrupa’nın enerji stratejisinde yapısal bir değişim anlamına geliyor. Ancak gerçek şu ki, Avrupa 2022 krizinden bu yana aşamalı olarak bu yönde ilerliyordu ve son karar daha çok siyasi ve sembolik bir nitelik taşıyor; çünkü Avrupa, ABD ve Katar’dan LNG ithalatının yüksek maliyeti, Almanya sanayisinin ucuz Rus gazına aşırı bağımlılığı, rekabet gücünün azalması endişesi ve kronik ekonomik durgunluk riski gibi ciddi zorluklarla karşı karşıya. Dolayısıyla Rus gazı ithalatının tamamen kesilmesi ekonomik olmaktan çok, Washington ile uyumlu bir siyasi baskı stratejisinin parçası olarak görülüyor.