سینما؛ توجیه‌گر حمله آمریکا به عراق و افغانستان/ رویان؛ نمونه ویژه برای تبدیل تهدید تحریم به فرصت ملی
خبرگزاری تسنیم: رئیس جهاد دانشگاهی معتقد است که دولت‌های غربی توانسته‌اند از ابزار هنر برای توجیه فعالیت‌های سیاسی خود بهره بگیرند. مسئله‌ای که سال‌ها در استفاده از آن برای معرفی آرمان‌های انقلاب اسلامی غافل بوده‌ایم.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، محمدحسین یادگاری، رئیس جهاد دانشگاهی و عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، چندی پیش، ضمن بازدید از بخش‌های مختلف و گروه‌های خبری این خبرگزاری، ضمن گفت‌وگو با مدیران این خبرگزاری، در نشستی با حضور خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، سؤالات آنان درباره فعالیت‌های شورای اسلامی شدن دانشگاه‌ها و تنظیم سند آن، برنامه‌های شورا برای تبیین مقوله سبک زندگی، اصلاح منابع علوم انسانی و ... پاسخ گفت.
بخش نخست گفت‌وگوی تسنیم با رئیس جهاد دانشگاهی به مباحثی در موضوعات طرح‌ها، برنامه‌ها و اقدامات فرهنگی جهاد دانشگاهی و شورای عالی انقلاب فرهنگی و نیز جایگاه پیشرفت و خودباوری علمی در تقویت گفتمان مقاومت و پایداری در کشور و نقش جهاد دانشگاهی در این عرصه اختصاص یافته است:
*تسنیم: آقای دکتر، در سی سال گذشته گفتمان و آرمان‌های انقلاب اسلامی را سیاسیون ما اعم از رئیس جمهور، وزرا و سفرا و... مطرح کرده‌اند و البته توفیقاتی نیز حاصل شده است. اما از ابزار فرهنگی و دیپلماسی فرهنگی به‌ویژه حوزه‌هایی چون سینما، ادبیات و... چنانکه باید بهره نجسته‌ایم و تولید جهانی خاصی نداشته‌ایم و یا اگر تولیداتی نیز بوده است حتی بهره‌گیری داخلی هم از آن صورت نگرفته است. با توجه به این که جهاد دانشگاهی پژوهشکده هنر نیز دارد، آیا برنامه‌های فرهنگی از این دست برای انتقال گفتمان انقلاب دارید؟
همان‌طور که شما فرمودید این ابزار و وسایل برای انتقال فرهنگ، یکی از اثرگذارترین ابزارهایی است که می‌توان از آن استفاده کرد. اکنون فرهنگ لیبرال و سکولار، از طریق همین ابزارها سبک زندگی خود را در زمینه‌های مختلف به کشورهای مختلف انتقال داده است. فرزندان ما چندین ساعت در شبانه‌روز خود با ابزارهای جدید مانند سینما، سایت‌ها و اینترنت و در کنار آن فیلم‌ها و بازی‌های رایانه‌ای، مدام در حال تطبیق دادن خود با به‌اصطلاح «سبک زندگی دوم»ی هستند که از سوی جبهه فرهنگی رقیب مطرح شده است.
ما هم باید از این ابزارها به‌نحو مطلوب استفاده کنیم؛ مقام معظم رهبری مدت‌ها است بر استفاده از آن تأکید می‌کنند که سبک زندگی اسلامی طراحی شود و بر اساس آن مردم خود را با این سبک زندگی تطبیق دهند. مدلی که سبک زندگی قرآنی و اهل‌بیتی است و به‌مراتب از طرز تفکر اومانیستی و حتی تفکرات برخی ادیان بالاتر است.
من هم موافقم از ابزارهای مختلفی مانند هنر و سینما می‌توان برای بیان گفتمان و آرمان‌های انقلاب استفاده کرد و تأثیرگذاری آن به‌مراتب خیلی بیشتر از گونه‌های دیگر روی ملت‌های دنیا می‌تواند باشد. در طول این سی و چند سال بسیار کم از این ابزارها سود جسته‌ایم و سرمایه‌گذاری کمی هم کرده‌ایم. البته فعالیت‌هایی نیز انجام شده است و برای نمونه در بازی‌های رایانه‌ای بنیادی را زیر نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی راه‌اندازی کرده‌ایم که فعالیت خوبی را نیز داشته است، اما آن توقع و سرمایه‌های اصلی را که باید داشته باشیم، کمتر داریم.
ما می‌توانیم زمینه‌هایی را فراهم کنیم که بخش‌های خصوصی در ترویج و نهادینه کردن سبک زندگی ایرانی اسلامی ورود پیدا کنند و کمک‌های دولتی هم کمتر شود؛ منتهی ذوق و شوق مسئولان می‌تواند زمینه را فراهم کند تا اتفاقات خوبی بیفتد. ما الآن مصوبات خوبی را در شورای عالی انقلاب فرهنگی در رابطه با مباحث بازی‌های رایانه‌ای داشته‌ایم و اخیراً در بحث مهندسی فرهنگی نیز حتی گروه‌هایی به بحث تأثیرات اسباب‌بازی در زندگی افراد پرداخته‌اند، اما اگر دستگاه اجرایی به این مسائل اعتقاد نداشته باشد و سرمایه‌گذاری کمی در این زمینه داشته باشد، اثرات آن کمتر خواهد بود. امیدواریم که با توجه به گستردگی فعالیت‌های فرهنگی و به‌ویژه زیرمجموعه فعالیت‌های فرهنگی یعنی مباحث هنری، بتوانیم از ابزارهای فرهنگی، به‌نحو مطلوب استفاده کنیم.
وقتی فرهنگ و هنر در اختیار سیاست‌های جنگ‌طلبانه قرار می‌گیرد
دولت‌های گذشته در زمینه‌های مختلف فرهنگی با وجود دغدغه‌هایی که داشته‌‌اند، کمتر ورود کرده‌اند؛ در حالی که چیزی که افکار عمومی جهان را درباره جریان 11 سپتامبر وحشت‌زده کرد و حضور و دخالت آمریکا را در منطقه (عراق و افغانستان) توجیه کرد، فیلم و آثار هنری بود که درباره آن ساخته شد. آنان برای نهادینه کردن سیاست و اندیشه خود و توجیه حمله به کشورهای دیگر و اشغال آنجا علاوه بر تبلیغات، از هنر و فیلم استفاده کردند که البته بعداً توسط همین هنر رسوا شدند.
این ابزار بسیار کارآمد است و همان‌گونه که آنها آن را برای آسیب زدن به ما به کار گرفته‌اند، ما می‌توانیم آن را برای دفاع از خود و به‌نفع خود به کار بگیریم. امیدوارم دستگاه‌های اجرایی و به‌ویژه ریاست جمهور به این حوزه اهتمام خاصی داشته باشند تا اثرگذار باشد.
*تسنیم: آیا پژوهشکده هنر جهاد دانشگاهی این اولویت را برای خود تعریف کرده که برای فعالان جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی، به‌ویژه از فعالان حوزه‌های رسانه، فیلم و مستندسازی حمایت کند؟
پیشنهاد خوبی است و ما هم دنبال چنین موضوعی بوده‌ایم. چند کار از بچه‌های دانشگاه شریف در میراث آلبرتا (1و2) دیدیم و قسمت دوم را حمایت‌های مالی نیز کردیم و فیلم خیلی خوبی تهیه شد. آثاری از نوع «کدام انحراف» و «مصاف» در شفاف‌سازی فضای جامعه که از آن حمایت کردیم، بسیار مؤثر است. ما نه‌تنها در انتقال گفتمان انقلاب به خارج از کشور، بلکه در داخل خودمان هم در این عرصه‌ها کم کار کرده‌ایم.
خاطره‌ای از دوکوهه
حدود 10 سال پیش از طریق دانشگاه تربیت مدرس بازدیدی از مرکز حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس به عمل آوردیم. در آنجا یکی از دوستان داستانی را تعریف می‌کرد مبنی بر این که خانواده‌ای نزدیک دوکوهه ماشینشان خراب می‌شود. آن خانواده از لحاظ ظاهری مورد تأیید نبودند. ماشینشان که خراب می‌شود، راننده‌شان به خانواده می‌گوید: به داخل پادگان بروید و از از آنجا کمک بگیرید! آنها گفته بودند: بهتر است چنین کاری نکنیم، چون اینها نه‌تنها کمک نمی‌کنند، بلکه به‌خاطر وضعیت ظاهر و حجابمان برخورد نامناسبی با ما می‌کنند.
خود فرمانده پادگان می‌گفت: من در دفتر کارم مشغول نوشتن بودم و آفتاب نیز در اتاق افتاده بود، ناگهان یک سایه‌ای روی میز کارم افتاد، دیدم جوانی ایستاده بود و می‌گفت: آمده‌ام یک کلمه را به شما بگویم و آن اینکه شما در انتقال فرهنگ بسیجی به خانواده‌های ما خیلی کوتاهی کرده‌اید. ما تصورمان از بسیجی‌ها این بود که با امثال ما برخوردهای شدیدی دارند و همه افراد را بر حسب ظاهر می‌سنجند، اما خدا شاهد است از بدو ورود به پادگان دوکوهه بچه‌های بسیجی آب به ما رساندند، ماشین ما را درست و تمیز کردند، بچه‌ها را به حسینیه همت بردند تا استراحت کنند، الآن آمده‌ام از شما تشکر کنم و یک گله هم از شما دارم و آن اینکه در طول این چند سال فرهنگ بسیجی را به ما منتقل نکردید.
مرحوم کاظمی آشتیانی ثابت کرد که می‌توان ارزشی بود و دانشمند بود
مرحوم کاظمی آشتیانی یکی از دست‌پرورده‌های انقلاب اسلامی است که از دل همین نظام به وجود آمد. ایشان ثابت کرد که کارهای ارزشی می‌تواند در مسائل علمی نیز اثرگذار باشد و باعث پیشرفت سریع شود. ما حتی در داخل کشور خود نیز کمبودهایی داریم که با روش‌های مختلف هنری، مکتوب و صوتی ــ تصویری، کمتر به این امور پرداخته‌ایم، با همان روش‌هایی که دنیای غرب از آن استفاده می‌کند و ما حتی در مباحث بازی‌های رایانه‌ای که امروز در اختیار بچه‌های‌مان گذاشته‌ایم، کمتر سرمایه‌گذاری کرده‌ایم.
برای نهادینه شدن این فرهنگ در داخل و سپس انتقال آن به خارج از کشور باید برنامه‌ریزی کامل صورت بگیرد و خوشبختانه شورای عالی انقلاب فرهنگی به‌حق کارهای خوب و ارزنده‌ای را در زمینه‌های مهندسی فرهنگی، نقشه جامع علمی کشور و پشتیبانی از مباحث هنری (مثلاً سینما) انجام داده و می‌دهد. اخیراً درصدد هستیم که بر اساس نکته نظرات مقام معظم رهبری درباره سینما سند آن تدوین شود. دلگیری‌های ایشان از این عرصه و راهنمایی‌های ایشان درباره هنر سینما به‌صورت سلبی و ایجابی مورد نظر و پیگیری ماست. البته تحقق کامل این اسناد، به‌همت دستگاه‌های اجرایی هم بستگی دارد.
به‌یاد دارم که مقام معظم رهبری در دولت نهم و دولت‌های قبل از آن همواره می‌گفتند که فرهنگ مظلوم است. حتی زمانی که آقای احمدی نژاد گزارشی را برای ایشان گفتند، معظم‌له با این مضمون فرمودند: "فرهنگ در صحبت‌های شما نبود و گزارشات فرهنگی که باید اتفاق می‌افتاد، نبود" و دیدیم که در دوره بعد علی‌رغم اینکه اعتبار سنگینی را برای فرهنگ اختصاص دادند، باز هم مقام معظم رهبری فرمودند: باز هم افزایش این بودجه برایم تعجب‌انگیز است که این پول کلان را کجا می‌خواهید خرج کنید و آیا تصور نمی‌کنید که غلط خرج شود؟
باید در زمینه مسائل فرهنگی برنامه‌ریزی درستی داشته باشیم و همان‌طور که فیلم و بازی‌های رایانه‌ای به داخل منزل‌های ما آمده‌اند و انواع و اقسام بازی‌ها با یک مِموری کوچک در اختیار مردم قرار می‌گیرد، ما هم باید برای مبارزه با این فرهنگ تهاجمی، سرمایه‌گذاری و برنامه داشته باشیم.
*تسنیم: شما در کلامتان راجع به سبک زندگی صحبت کردید؛ رهبر معظم انقلاب زمانی که بحث تمدن نوین اسلامی را مطرح فرمودند، آن را در دو بخش ابزاری و حقیقی تبیین کردند که بخش حقیقی آن همان سبک زندگی بود و بخش ابزاری یا سخت‌افزاری آن موضوعاتی است که به‌عنوان نمودهای پیشرفت مطرح می‌شود از قبیل پیشرفت‌های علمی، اختراعات، دستاوردهای سیاسی، اعتبار بین المللی و نظائر آن. جهاد دانشگاهی سهم بسیاری در پیشرفت‌های علمی کشور به‌ویژه در ایامی که محاصره اقتصادی دشمن در اوج قرار دارد، داشته است؛ این پیشرفت و خودباوری علمی چه‌مقدار می‌تواند در تقویت گفتمان مقاومت و استقلال کشور نقش‌آفرین باشد؟ آیا جهاد دانشگاهی برنامه‌های دیگری برای ادامه این مسیر دارد؟
نظام جمهوری اسلامی ایران پشتوانه فرهنگی عظیمی دارد. پشتیبانی‌های همیشگی ولایت فقیه از حفظ مبانی ارزشی در نظام می‌تواند در تمام فعالیت‌های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و علمی ما تأثیرگذار باشد. خوشبختانه اندیشمندان و نخبگان ما این را ثابت و عملیاتی کردند که ما در شرایط تحریم و فشار اگر مباحث دینی و انقلابی را پشتوانه فعالیت‌های خود قرار دهیم، به موفقیت‌های چشمگیری دست خواهیم یافت و این را در زمینه‌های متعدد علمی و حتی سیاسی و اقتصادی ثابت کردند. باز هم مقام معظم رهبری تأکید کرده‌اند که اگر برنامه کلان اقتصادی مبتنی بر مبانی ارزشی اسلام داشته باشیم، صددرصد در مسائل اقتصادی هم موفق خواهیم بود.
در حالی که حضرت امام(ره) و مقام معظم رهبری بارها به دستگاه‌های فرهنگی کشور تأکید کرده‌اند: به‌دنبال این بروید که مبانی نظری و عملی در مسائل اقتصادی در اسلام را در جامعه پیاده کنید؛ با این حال دستگاه‌های اجرایی ما کمتر به مسائل اقتصادی اسلام پرداخته‌اند. می‌خواهم این را بگویم که مبانی ارزشی ما می‌تواند در فعالیت‌های علمی ما تأثیرگذار باشد و ما می‌توانیم یک تحریم را که یک تهدید است، تبدیل به یک فرصت کنیم.
برای نمونه بحث سلول‌های بنیادی یکی از موفقیت‌های علمی ما بوده که توسط بچه‌های ارزشی محقق شده است. کار این دوستان از آنجا شروع می‌شود که بعد از کنفرانسی به‌نام «باروری و ناباروری» با یکدیگر مشورت کرده می‌گویند: ما تخصص در برخی موارد را داریم و مکتب نیز به ما آموخته است که جهادی کار و فکر کنیم و شب و روز نشناسیم. بنابراین به‌دنبال این می‌رویم که زمینه‌ای را فراهم کنیم که بتوانیم سلول بنیادی را پایه‌گذاری کنیم و از طریق سلول‌های بنیادی به دستاوردهایی سودآور و اقتصادی برای نظام دست پیدا کنیم.
رویان چگونه رویان شد/ توصیه مرحوم کاظمی برای موفقیت در پژوهش علمی
مرحوم کاظمی آشتیانی و دوستانشان از جهاد دانشگاهی علوم پزشکی ایران کار را شروع کرده تحقیقات شبانه‌روزی انجام می‌دهند. حتی ایشان می‌گفت: "ما برای به نتیجه رسیدن نمونه‌ها و محصولمان روزه می‌گرفتیم و به بچه‌ها می‌گفتیم نماز بخوانند و به درگاه الهی استغاثه کنند" و این مطلب خیلی اثرگذار است. حالا ممکن است بعضی‌ها این نظر را داشته باشند که کشورهای دیگر بدون اتکای به چنین موضوعاتی، پیشرفت کرده‌اند. مطمئن باشید افرادی که پیشرفت علمی کرده‌اند ابعاد فطری و فکری و مذهبی‌شان بر تفکرات لیبرال و اومانیستی آنان غالب بوده و در موفقیت و به نتیجه رسیدن کارشان به یک نقطه روشنی رسیده و دریافته‌اند که چیز دیگری آنها را هدایت می‌کند.
بسیار شنیده‌ایم که در فعالیت‌های علمی چنین اتفاقاتی رخ داده است؛ مثلاً گفته‌اند: رفته‌ایم آنتی‌بیوتیکی را به دست بیاوریم که دیده‌ایم این آنتی‌بیوتیک در ذیل یک میکروارگانیسمی به وجود آمده که میکروارگانیسم دیگری را از بین برده است. آن افراد در این مواقع کم‌کم به نقش نظام آفرینش و قانونمندی‌اش رسیده‌اند. بنابراین تبلیغاتی مبنی بر این که تفکرات لیبرال باعث پیشرفت علمی شده، درست نیست. بلکه تفکرات ریشه‌دار دینی و مذهبی که به وجود خداوند متعال معتقدند و نظام آفرینش را قانونمند می‌بینند، به چنین پیشرفت‌هایی دست پیدا می‌کنند.
ما هم به این نتیجه رسیدیم که اگر دین، تفکرات ارزشی و تفکرات انقلابی پشتوانه کارهای علمی ما باشند، پرش‌های چند صد قدمی و به‌تعبیری جهش خواهیم داشت و به نقطه‌ای می‌رسیم که جهان از پیشرفت ما متعجب می‌ماند.
شگفتی البرادعی در نطنز حاکی از غلبه گفتمان انقلاب است
لازم می‌دانم خاطره‌ای را تعریف کنم: زمانی بازدیدی از ساخت سانتریفیوژهای نطنز داشتیم؛ در آن زمان هنوز سانتریفیوژها استفاده نمی‌شدند. آنجا جوان‌هایی را در حال کار دیدیم که شب و روز نمی‌شناختند و به‌طور مدام کار می‌کردند. همان‌گونه که میدانید این سانتریفیوژها، بسیار حساس هستند و در بعضی قسمت‌ها یک فاصله میلی‌متری دارد که اگر در محاسبات اشتباهی رخ دهد، صددرصد سانتریفیوژ دیگر کار نخواهد کرد. دوستان تعریف می‌کردند که وقتی آقای البرادعی برای بازدید از نطنز آمده بود، پله‌های اول را که پایین رفته بود، ایستاده بود و از پیشرفت‌های جوانان ایرانی در ساخت این سانتریفیوژها متعجب شده بود. این تعجب یعنی اینکه ما قدرت تحلیل‌شان را به‌هم ریختیم. معتقدم این مبنای تفکرات دینی و مذهبی ماست که به جهش‌های این‌چنینی منجر شده است.
«ما می‌توانیم» رمز تبدیل تهدید تحریم به فرصت
ما در بحث تحریم اعتقاد داریم در صورتی که مسئولان اجرایی مملکت این تهدیدها را تبدیل به فرصت کنند و از دستگاه‌هایی مثل جهاد دانشگاهی، دانشگاه‌های معتبر و مراکز تحقیقاتی و پژوهشی اطمینان حاصل کنند و برنامه‌ریزی کلان آینده‌نگر داشته باشند، به‌طور قطع بدانید همان‌گونه که مقام معظم رهبری فرمودند ما آینده‌ای خوش، روشن و شفاف داریم و به جاهایی می‌رسیم که هیچ‌کس، در هیچ‌جا به آن نرسیده است. ما در مباحث هسته‌ای، نانو، بیوتکنولوژی، سلول‌های بنیادین، هوافضا و... ثابت کرده‌ایم که می‌توانیم با پشتوانه تفکرات دینی ــ مذهبی، تفکرات ارزشی و اعتقاد به «ما می‌توانیم» به مدارج بالایی برسیم.
از این تحریم‌ها می‌توان به‌عنوان یک فرصت برای تقویت استقلال علمی استفاده کرد و این روند پیشرفت و پیروزی با برنامه‌ریزی کلان اقتصادی مناسب، پشتیبانی‌های دستگاه‌های مختلف علمی و تحقیقاتی و اطمینان به جوانانی که تربیت شده این نظام هستند، در کنار پشتیبانی‌های دائمی مقام معظم رهبری ادامه خواهد داشت.
ادامه دارد ... .
انتهای پیام/*
