جهاد اسلامی؛ اصول، شهدا و چهره های مهم
خبرگزاری تسنیم: پیدایش جنبش جهاد اسلامى، ثمره تلاشهاى فکرى و سیاسى برخى چهرههاى اسلامى فلسطین در اواخر دهه نود به رهبرى گروهى از دانشجویان جوان فلسطینى در مصر و در رأس آنها دکتر فتحى شقاقى، مؤسس آن بود.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، پیدایش جنبش جهاد اسلامى، ثمره تلاشهاى فکرى و سیاسى برخى چهرههاى اسلامى فلسطین در اواخر دهه نود به رهبرى گروهى از دانشجویان جوان فلسطینى در مصر و در رأس آنها دکتر فتحى شقاقى، مؤسس آن بود.
در آن زمان عدهاى مبارزات را در چارچوب دین و عدهاى نیز پیکار را بر اساس اصول ملىگرایى محض تفسیر مىکردند. در چنین شرایطى جنبش جهاد اسلامى با محوریت قرار دادن مسأله فلسطین و اعتقاد به اینکه جهان غرب و رژیم صهیونیستى براى مبارزه با جهان اسلام و عرب، فلسطین را کانون تهاجمات خود قرار دادهاند، شعار اتحاد همه فلسطینیان براى بیرونراندن اشغالگران را سر داد. در اوایل دهه هشتاد و بازگشت دکتر فتحى شقاقى و دوستانش به فلسطین، ساختار تشکیلاتى این جنبش شکل گرفت و بانیان آن تلاش نمودند با بسیج مردمى و سیاسى با جهاد مسلحانه، فلسطین را آزاد نمایند.
برخى از منابع اسرائیلى و بیگانه، مؤسس این جنبش را شیخ عبدالله نمر درویش، رهبر حرکت اسلامى فلسطین در سال 1948 مىدانند. او کسى است که گروه «خانواده جهاد» را از بین فلسطینیان داخل تشکیل داد که ارتباطى با جهاد اسلامى نداشت و در واقع گروهى بودند که از اخوانالمسلمین جدا شدند. منابع اسرائیلى همچنین بر این باورند که جنبش جهاد اسلامى با یکى از افسران ارشد خود در سودان که از حامیان شیخ اسعد بیوض التمیمى یکى از رؤساى جهاد اسلامى اردن است ارتباط دارد.
منابع امنیتى رژیم صهیونیستى بر این باورند که دکتر رمضان عبدالله بعد از شهادت دکتر فتحى شقاقى توانست این جنبش را از گرفتارى بزرگى که در پى شهادت مؤسس آن ایجاد شده بود، نجات دهد و دوباره آنرا ساماندهى کرده و بسیارى از نیروهاى فلسطین موجود در گروههاى دیگر را جذب نماید.
اصول کلى
- جنبش جهاد اسلامى به اسلام بهعنوان عقیده، شریعت و نظام زندگى و اصلى براى تحلیل و فهم طبیعت جهاد امت اسلام بر ضد دشمنان و مرجع اساسى تدوین برنامه بسیج و دعوت عموم به پیکار نگاه مىکند.
- فلسطین سرزمینى است از نهر تا بحر و نادیدهگرفتن یک وجب از خاک آن، شرعاً حرام بوده کما اینکه به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستى نیز بههیچوجه قبول نبوده و حرام مىباشد.
- رژیم صهیونیستى نیروى پیشگام استعمار معاصر غرب در مسیر مبارزه با امت اسلام بهشمار مىرود و استمرار حضور آن در خاک فلسطین و قلب جهان اسلام، بهمعناى ادامه تحمیل سیطره غرب بر امت اسلام و بهوجودآوردن ضعف، تجزیه و عقبماندگى براى آن است.
- فلسطین با استناد به شواهد قرآنى، تاریخى و واقعیات امروز، پاشنه آشیل جهان اسلام بهشمار مىرود و از همینرو مىطلبد تا با ایجاد نهضتى فراگیر در جهان اسلام، این غده سرطانى را از بین برد.
- جهان اسلام باید با بهکارگیرى تمام ظرفیتهایش در جهت بیرونراندن دشمن صهیونیستى از خاک فلسطین اقدام نماید.
- هر نوع طرح سازش که حق ملت فلسطین را نادیده بگیرد، باطل و حرام است.
اهداف
- آزادى کامل فلسطین و بیرونراندن رژیم صهیونیستى.
- بسیج تودهها و جذب آنها و فراهمآوردن ابزار ارتباط و همکارى با جنبشهاى مردمى و اسلامى و آزادیخواه در جهان بهمنظور حمایت از جهاد بر ضد صهیونیسم جهانى.
- دعوت به روىآوردن به عقاید، شریعت و تعالیم پاک اسلام و احیاى رسالت تمدنى و انسانى امت اسلام.
در نگاه مبارزاتى این جنبش موارد زیر مورد توجه واقع شده است:
- به رژیم صهیونیستى نه به چشم قوم یهود که به چشم اشغالگر نگریسته مىشود که باید با مبارزه مسلحانه با آن روبهرو شد.
- خوددارى از درگیرى با برخى جناحها و گروههاى فلسطینى بهمنظور کاهش اختلافات و گذر از بحرانها براى توسعه فعالیت مبارزاتى و ایجاد پایگاههاى مبارزاتى در خارج و دستیابى به حمایت مادى و معنوى و سیاسى.
- به رسمیت شناختن دیگر گروههاى فلسطینى منوط به عدم خروج از خط مقاومت است.
همراهى با شیعه بهخاطر بسیج تمام ظرفیتها براى بیرونراندن دشمن اشغالگر و عدم ورود به اختلافاتى است که تنها دشمنان از آن بهره مىبرند.
- استفاده تشکیلات و نهادهاى این جنبش از روشهاى مطالعاتى و برنامهریزى و نظارتى بهمنظور دوام و پیشرفت جنبش.
عملیاتها
نخستین عملیات شهادتطلبانه در فلسطین در دسامبر 1993 یعنى چند ماه قبل از ورود دولت فلسطین به نوار غزه توسط یکى از جوانان این جنبش به نام انور عزیز ساکن اردوگاه جبالیا شکل گرفت.
این جنبش عملیات شهادتطلبانه بسیارى چون دیزنقوف، نتساریم، شرق جبالیا و موراج در نوار غزه و کرانه باخترى انجام داده که مهمترین آنها عملیات بیدلید است که 23 سرباز اسرائیلى در آن کشته شدند. عملیات دیگر کفار داروم در سال 1995 مىباشد که در آن 10 اسرائیلى در طى انتفاضه اول کشته شدند.
با شروع انتفاضه اقصى «نبیل العرعیر» از اعضاى این جنبش، نخستین عملیات شهادتطلبانه را به انجام رساند.
رویکردها و دستاوردهاى جنبش
1. مقاومت: در اعتقاد جنبش جهاد، قدرت رژیم صهیونیستى قدرتى پوشالى است و در صورت اتحاد دنیاى اسلام مىتوان آنرا از بین برد.
این جنبش با استناد به آیههاى قرآن (آیه 4 سوره اسرا) و پیشینه تاریخى حضور یهودیان در فلسطین که امروز با حضور صهیونیستها همراه شده است، تنها راه نجات این کشور را در مبارزه مسلحانه جستجو کرده و از سازش بیزار است. این جنبش به تأسى از انقلاب اسلامى ایران و آزادگان تاریخ از جمله نلسون ماندلا، مبارزه را بهعنوان راهبرد استراتژیک خود برگزیده و از شهادت بهعنوان قدرت بازدارنده یاد مىکند.
به اعتقاد این جنبش، رژیم اسرائیل نمىتواند با دیوار حائل، کرانه باخترى و نوار غزه را جدا کرده و ضمیمه سرزمینهاى اشغالى کند چراکه نگران است اغلب ساکنان را فلسطینىها تشکیل دهند و از طرفى نمىتواند همه ساکنان این دو منطقه را از آنجا بیرون کند از همینرو تنها راه پیشروى این رژیم، تحمل آتش مقاومت است که در نهایت نیز باید همچون جنوب لبنان، از این مناطق خارج شود.
به اعتقاد این جنبش، رژیم صهیونیستى بهدلیل کوچکبودن ساختار جغرافیایى و جمعیتى نخواهد توانست براى مدتى طولانى به جنگ بپردازد از همینرو در صورتىکه اراده مبارزه در بین فلسطینىها بهدلیل بهرهمندى از ظرفیتهاى انسانى و محیطى وجود داشته باشد، توانایى رویارویى را نخواهد داشت.
رهبران این جنبش معتقدند تاریخ ثابت نموده است که هیچوقت امپراطورىها و تمدنهاى بزرگ، بقاى طولانى نداشتهاند از همینرو این رژیم نمىتواند مدتى طولانى از حمایت دولتمردان آمریکا بهرهمند باشند.
نکتهاى دیگر که رهبران این جنبش بر آن تأکید دارند، عدم بزرگنمایى قدرت این رژیم و نترسیدن از هیاهوهاى آن است چراکه حزب الله و محور مقاومت نشان دادهاند که قدرت پوشالى این نظام در صورتىکه ارتش جهان اسلام بسیج شود، کارى از پیش نخواهد برد و سلاحهاى هوشمند و زرادخانه هستهاى آن بىاثر خواهد بود.
این در حالى است که «خالد مشعل» رئیس دفتر سیاسى جنبش حماس در نشستهاى آشتى ملى اعلام کرد که این جنبش در راستاى تحقق آشتى ملى، مقاومت مسلحانه را متوقف کرده و به مقاومت مسالمتآمیز روى خواهد آورد.
رهبران جنبش جهاد اسلامى در واکنش به این اظهار موضع حماس اعلام نمودند: «مقاومت در هر نوع و شکلى از حقوق قانونى ملت فلسطین و گروههاى مقاومت است و مقاومت مسلحانه، موفقترین نوع آن بهشمار مىرود.»
جنبش جهاد معتقد است که مبارزه مسلحانه این جنبش، مانعى بر سر راه آشتى فلسطینیان نخواهند بود و جنبش، تبعات حمایت از آشتى ملى را در کنار نکات مثبت آن تحمل خواهد کرد.
همچنین دبیرکل جنبش پس از نشست شوراى رهبرى موقت ساف تأکید نمود که هیچکس نمىتواند بگوید که مقاومت مسلحانه، مشروع نیست و ملت فلسطین نمىتواند آنرا به کار گیرد.
2. آشتى ملى: موضع این جنبش در خصوص آشتى ملى این است که ما بهعنوان بخشى از ساختار سیاسى فلسطین در آشتى ملى حضور خواهیم یافت، اما در حکومت آینده سهیم نخواهیم بود.
با نگاهى به عملکرد جنبش جهاد اسلامى در عرصه آشتى ملى، مىتوان نتیجه گرفت که جنبش جهاد اسلامى از طرفى بهدنبال پایبندى به میثاق خود در به رسمیت نشناختن رژیم صهیونیستى و مبارزه با آن است و از طرف دیگر بهدنبال تأثیرگذارى در عرصه سیاسى فلسطین و پیشرفت مسأله فلسطین مىباشد. تعارض این دو عرصه موجب شده است که رهبران جنبش تلاش نمایند با دخالت خود بر جهتگیرىهاى پرونده آشتى ملى تأثیر گذارند اما عدم هماهنگى دو طرف اختلاف با جنبش، موجب دورماندن جهاد اسلامى از جزئیات دیدارهاى دوطرفه شد و جهاد اسلامى را مجبور به پذیرفتن توافقات دو جنبش فتح و حماس تحت هر شرایطى قرار داد. اوج این تبعیت در پذیرش گزینه سازشگر «ابومازن» بهعنوان نخستوزیر دولت وحدت ملى است.
افزون بر آنچه گفته شد، رهبران جهاد اسلامى، تحقق آشتى ملى را در سایه بازداشت مبارزان غیرممکن مىدانند. به نظر رهبران جهاد اسلامى، سیاست بازداشت و تشدید فضاى امنیتى از موانع همیشگى آشتى ملى بوده و تنها راه اجرایىشدن آشتى ملى، آزادى زندانیان سیاسى در کرانه باخترى و نوار غزه است.
3. انتخابات: توقف بازداشتهاى سیاسى، آزادى زندانیان سیاسى، توقف تهاجمات رسانهاى و برچیدهشدن تمامى معاهدات با رژیم صهیونیستى، شروط جنبش جهاد اسلامى براى شرکت در انتخابات است.
جنبش جهاد اسلامى، جنبشى جهادى و مبارز است که مشروعیت خود را در باقىماندن در خط مقاومت مىداند و تاکنون هیچ حزب سیاسى تشکیل نداده است چراکه لازمه ایجاد آنرا داشتن حاکمیت ملى مىداند که هنوز محقق نشده است از همینرو سعى نموده است بهمنظور حضور در صحنه مبارزاتى با دیگر گروههاى فلسطینى از جمله دولت محمود عباس وارد نزاع نشود و بیشتر نقش میانجىگرانه، مصلحانه و حافظ وحدت ملى باشد. البته این بهمعناى مقبولیت طیف محمود عباس و بهطورکلى نهادهاى برگرفته از قرارداد اسلو (تشکیلات خودگردان و مجلس قانونگذارى) در نزد آن نیست و این اصل هنوز هم مورد احترام رهبران جنبش است چراکه آنها معتقدند حضور در این نهادها بهمعناى پذیرش دشمن اشغالگر صهیونیستى است و این امر با آرمانهاى آزادىخواهانه فلسطین و جنبش در تعارض است. از منظر سران جنبش جهاد، تنها نهادى که حضور جهاد اسلامى در آن به شرط تحقق شرایطى امکان دارد، شوراى ملى فلسطین است. به نظر رهبران جنبش، «شوراى ملى فلسطین» مرجعیتى حقیقى و نمایندهاى واقعى براى ملت فلسطین و مسیرى صحیح در بازسازى سازمان آزادیبخش فلسطین است. جهاد اسلامى پس از آنکه در سال 2006 انتخابات را تحریم و در آن شرکت ننمود، براى حضور در انتخابات شوراى ملى فلسطین شروطى را قائل شد که عبارتند از: توقف بازداشتهاى سیاسى، آزادى زندانیان سیاسى، توقف تهاجمات رسانهاى و برچیدهشدن تمامى معاهدات با رژیم صهیونیستى. از طرف دیگر، برخى رهبران جهاد، برگزارى انتخابات با وجود توطئههاى صهیونیستى را غیرممکن مىدانند.
از مهمترین چهرههاى این جنبش که در قید حیات هستند، باید به افراد زیر اشاره کرد: دکتر رمضان عبدالله دبیرکل، شیخ زیاد النخاله «ابوطارق» جانشین دبیرکل، شیخ عبدالله الشامى «ابوحسام»، شیخ انور ابو طه «ابوهادى»، شیخ ابراهیم النجار «ابوحازم»، اکرم العجورى «ابومحمد»، دکتر محمد الهندى «ابوعمر»، و شیخ نافذ عزام «ابورشاد» اعضاى دفتر سیاسى، شیخ احمد برکه، نماینده جنبش در یمن، شیخ ابوعماد الرفاعى، نماینده جنبش در لبنان، شیخ ناصر ابو شریف، نماینده جنبش در ایران، شیخ خضر عدنان «ابو عبدالرحمن»، خالد البطش «ابو عاشور» مسؤول روابط خارجى جنبش، داوود شهاب «سخنگوى جنبش»، دکتر جمیل یوسف «ابوفتحى»، شیخ بسام السعدى «ابو ابراهیم» و شیخ خضر حبیب «ابومحمد.»
از مهمترین شهدا نیز باید به دکتر فتحى شقاقى، محمود الخواجه، محمد مرشد ابو عبدالله، محمد شحاته، رامز حرب و محمد فؤاد عبید اشاره کرد.
انتهای پیام/
