برداشت آب از حوزه‌های شمال و جنوب طاقبستان، علت خشکی چشمه‌ها
خبرگزاری تسنیم: مدیرکل میراث فرهنگی استان کرمانشاه گفت: برداشت آب از حوزه‌های شمال و جنوب طاقبستان مهمترین دلیل خشکی چشمه‌های این محوطه تاریخی است.
علی فعله‌گری در گفت‌و‌گو با خبرنگار تسنیم در کرمانشاه، با اشاره به عدم پذیرش پیشنهاد پیشگیری از برداشت آب از حوزه‌های شمال و جنوب طاقبستان، اظهار داشت: یکی از دلایل خشکی آب چشمه‌های طاقبستان در ستاد بحران استان، اقدامات عمرانی و ساماندهی میراث فرهنگی اعلام شده که این دلیل تنها فرافکنی موضوع است.
مدیرکل میراث فرهنگی کرمانشاه عنوان کرد: چشمه طاقبستان یک چشمه کارستی از نوع گسلی است که از آهک‌های بیستون تغذیه می‌شود و با توجه به توده‌ای بودن و خلوص بالای سازند بیستون و تکتونیزه بودن آن و فراهم بودن شرایط کارست‌زایی در دوران گذشته ژئومورفولوژی کارست حوزه آبگیر آن توسعه یافته بود و لندفرم‌هایی همچون جاما و پونور شکل گرفته است.
فعله‌گری با اشاره به اینکه وجود درز و شکاف‌های فراوان سبب شده تغذیه چشمه طاقبستان از طریق درز و شکاف منتشر و از طریق فروچاله‌ها متمرکز باشد، گفت: از نظر سیستم شبکه کارست درونی طاقبستان از نوع مجرای افشان است که نشان دهنده جریان آشفته و سریع در دوره پرآبی و جریان افشان یا پایه در دوره کم آبی است.
وی با بیان اینکه ضریب تغییرات دبی این نوع چشمه‌ها به شدت زیاد بوده و دبی حداکثر چندین برابر دبی حداقل است، خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه سیستم کارست درونی و ژئومورفولوژی کارست سطحی این چشمه حجم ذخیره‌ای دینامیکی کمی دارد بنابراین قادر به ذخیره‌سازی زیاد نبوده و آب ورودی به آبخوان با دبی بالا تخلیه می‌شود.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه افزود: سیستم‌های کارستی توسعه یافته همچون چشمه طاقبستان حالت سیفونی دارند که یعنی زمانی که سطح آب پایین‌تر از مجراهای تخلیه قرار بگیرد چشمه خشک می‌شود.
فعله‌گری عنوان کرد: در علم کارست عدم قطعیت بسیار بالا است یعنی یک مجرا می‌تواند مسدود شده یا به علت ریزش در یک دیواره مسیر آن جابه‌جا شود و محل خروجی چشمه تغییر کند که برای خشک شدن چشمه طاقبستان چند دلیل عمده قابل تصور است.
وی تغییرات در شبکه مجراها و تغییر مسیر جریان به دلیل عدم افزایش آبدهی چشمه‌های اطراف را دلیل مناسبی برای خشک شدن چشمه‌های طاقبستان ندانست و گفت: براساس بررسی‌های هیدروشیمیایی و هیدرودینامیکی انجام شده در آبخوان‌های کارستی استان، آبخوان‌های آبرفتی از آبخوان‌های کارستی تغذیه شده و کاهش سطح آبخوان آبرفتی یا آبخوان سازند سبب کاهش سطح ایستایی آبخوان کارستی می‌شود و بنابراین حفر چاه‌ها یک عامل مهم در خشک شدن چشمه طاقبستان است.
فعله‌گری با بیان اینکه تکنیک و تغییرات مجراها به دلیل عدم ثبت زلزه یا فعالیت تکتونیکی شدید در سطح زمین عامل مناسبی برای خشکی چشمه طاقبستان نیست، افزود: کاهش شدید بارش امسال در استان و به دنبال آن بروز خشکسالی، کاهش ورودی چشمه طاقبستان به دلیل کاهش ضریب برفی و به دنبال آن کاهش میزان ذخیره برف از دیگر دلایل مهم برای خشکی چشمه طاقبستان هستند.
وی با اشاره به اینکه در چند سال گذشته چشمه‌های سراب طاقبستان خشک یا کم آب شده و اتفاق کنونی چندان عجیب نیست، گفت: ذخیره کم، جریان مجرایی، تغذیه متمرکز و توسعه‌ای بالای سیستم کارستی سبب تخلیه سریع و کاهش سطح ایستایی به زیرمجراهای تخلیه شده و براین اساس ویژگی‌های سیستم کارستی سومین عامل موثر در خشکی چشمه طاقبستان است.
فعله‌گری با بیان اینکه موضوع چاههای غیرمجاز و برداشت‌های غیراصولی از منابع آب باید مدیریت شود، افزود: تاکنون 14 حلقه چاه و بیش از 20 کارواش در پایین دست سراب طاقبستان که در سازند آبرفت جنوب قرار دارند شناسایی شده که هر کدام به نوعی مشغول برداشت آب از دل زخم خورده زمین منطقه طاقبستان هستند.
انتهای پیام / ب
