گزارش تسنیم از احتمال ایجاد فروچاله در دشتهای همدان
برداشتهای بی‌رویه آب از سفره‌های زیرزمینی سبب شده تا احتمال ایجاد فروچاله در تمامی دشتهای استان همدان افزایش یابد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از همدان، از دیرباز همدان را استانی سرسبز و دارای منابع آبی فراوان می‌شناسند ولی حکایت همدان همچون مَثلی است که می‌گوید «صدای دُهل از دور خوش است».
براساس اعلام نظر کارشناسان همدان 14 سال خشکسالی را پشت سر گذاشته و از سال 94 روند ریزشهای جوی به سبب بروز تغییرات اقلیمی در این استان تغییر کرده است ولی نمی‌توان بارشهای سال گذشته را پایدار تلقی کرد.
متاسفانه نبود مدیریت مناسب در سالهای خشکسالی و عدم توجه مردم بوِیژه کشاورزان در برداشت آب از منابع زیرزمینی امروز میراثی بر جای گذاشته که کسی نمی‌تواند آن را برطرف یا بهبود ببخشد.
متاسفانه فشار بیش از حد به منابع آب زیرزمینی برای کشت محصولات پرآب‌بری چون سیب زمینی سبب تخلیه آبخوان شده و امروز فروچاله‌هایی را برای همدان به یادگار گذاشته است که می‌توان از آنها تنها برای ایجاد استخر استفاده کرد.
از چند سال اخیر حفاظت از آب وارد مرحله جدیدی شده و همگان به این مسئله پی برده‌اند که دیگر نباید آب را به راحتی مصرف کرد و قطره قطره این ماده بی‌بدیل ارزش بالایی برای بهره‌برداران پیدا کرده است.
استان همدان دارای 13 دشت مستقل و مشترک است که براساس اعلام کارشناسان احتمال ایجاد فروچاله در تمامی آنها وجود دارد که این احتمال در برخی دشتها همچون قهاوند و کبوراهنگ بسیار بالاست.
دشت کبودراهنگ به سبب وجود اراضی کشت سیب زمینی و همچنین نیروگاه مفتح در رتبه نخست احتمال ایجاد فروچاله قرار دارد، البته درباره این دشت نظریات متفاوتی وجود دارد به این شرح که مسئولان بخش کشاورزی را متهم اصلی این وضعیت می‌دانند ولی تشکلهای زیست محیطی و مردم نهاد بر این باورند مصیبتهای این روزهای دشت کبودراهنگ به سبب فعالیت چاه‌های آب نیروگاه مفتح است.
وجود این دو نظریه سبب شده تا اقداماتی لز جمله کنترل سطح زیرکشت، توسعه آبیاریهای نوین کشاورزی و اجرای طرح انتقال پساب فاضلاب تصفیه‌خانه همدان به نیروگاه مفتح را در پی داشته باشد که البته براساس پیگیریهای خبرنگار تسنیم هنوز میزان پساب تحویلی به نیروگاه به حدنصاب تعیین شده نرسیده و هنوز 10 حلقه چاه از 18 حلقه چاه نیروگاه مفتح در مدار است.
از سوی دیگر این روزها دشتهایی همچون کبودراهنگ و قهاوند در حال بیابانی شدن و تبدیل به مراکز ایجاد ریزگرد هستند در صورتی که زمانی این دشتها جز سرسبزترین دشتهای استان همدان به شمار می‌آمدند.
آنچه این روزها راهکار حفظ و بهبود وضعیت موجود دشتهای استان همدان اعلام می‌شود، مدیریت منابع آبی است که این راهکار در عمل نیازمند همکاری و تعامل مسئولان و مردم از جمله کشاورزان و سازمانهای مردم نهاد است تا بتوان از بیابانی شدن و ایجاد فروچاله در دشتهای همدان جلوگیری کرد در غیر این صورت باید منتظر ماند تا زمین خود لب به اعتراض گشوده و مهاجمان خود را مجازات کند!
ایجاد 24 فروچاله در دشتهای همدان
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای همدان در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در همدان علت اصلی ایجاد فروچاله‌ها را برداشت بی‌رویه از منابع زیرزمینی عنوان کرد و گفت: آب ماده هیدرولیکی است که به دلیل حجم و فشار خود، لایه‌های زمین را به صورت پایدار نگه می‌دارد.
مرتضی عزالدین عنوان کرد: با خالی شدن آبخوان، لایه هیدرولیک ضعیف شده و فشار آن کاهش می‌یابد که به همین دلیل زمین نشست کرده و فروچاله یا شکافهایی در زمین ایجاد می‌شود.
وی با اعلام اینکه بشترین فروچاله‌ها، افت و شکاف زمین در دشتهای کبودراهنگ و فامنین بوده است، گفت: در هفت هشت سال گذشته فروچاله‌ای در دشتهای همدان ایجاد نشده ولی احتمال اینکه هر لحظه فروچاله در همگی دشتهای همدان ایجاد شود وجود دارد.
عزالدین با بیان اینکه سالانه 250 میلیون مترمکعب کسری مخزن در استان همدان وجود دارد، گفت: دشتهای همدان به دلیل افت زیاد منابع آب زیرزمینی همیشه با تهدید ایجاد فروچاله و افت زمین مواجه هستند چراکه از بین رفتن هیدرولیک آب جبران‌پذیر نبوده و دیگر امکان جابه‌جایی زمین از طریق آب به صورت هیدرولیک وجود ندارد.
وی با اعلام اینکه تاکنون 24 فروچاله در دشتهای همدان ایجاد شده که بیشتر در دشت کبودراهنگ بوده است، عنوان کرد: برای برون رفت از مشکلات به دنبال مدیریت علمی آب بوده و برداشت آب با مدیریت صورت گیرد در غیر این صورت باید منتظر اتفاقات ناخوشایند دیگری نیز بود.
1000 حلقه چاه غیرمجاز در دشت کبودراهنگ وجود دارد
فرماندار کبودراهنگ نیز در این باره به خبرنگار تسنیم در همدان گفت: یکی از عوامل ایجاد فروچاله در دشت کبودراهنگ برداشت بی‌رویه آب از منابع و سفره‌های زیرزمینی است که البته مربوط به امسال و پارسال نیست بلکه به سالهای گذشته مربوط می‌شود.
احسان قنبری با اشاره به اینکه از 20 گذشته حدود 40 متر در دشت کبودراهنگ افت سطح ایستابی آب رخ داده است، گفت: این اتفاق بخشی به چاه‌های غیرمجاز و بخش کمی به سبب نیروگاه مفتح بوده است. همه بر این باروند که نیروگاه مفتح عامل بدبختی منطقه است اما بخش جزئی به این نیروگاه مربوط می‌شود.
وی با بیان اینکه در کبودراهنگ 120 هزار هکتار اراضی کشاورزی و بیش از هزار حلقه چاه غیرمجاز وجود دارد، اظهار داشت: این عوامل سبب شد که فروچاله‌هایی در منطقه ایجاد شود و همچنین با توجه به خشکسالی و تشنه بودن زمین و خالی کردن منابع آب زیرزمینی ایجاد فروچاله بعید نیست.
قنبری با اشاره به اینکه مدیریت شده تا در حوزه کشاورزی به سمت کشت محصولاتی کم‌آب بر رفته شود، گفت: در زمینه چاه‌های غیرمجاز نیز هیچگونه مماشاتی نبوده و تمامی چاه‌های غیرمجاز برای حفظ منابع آبی موجود مسدود می‌شوند.
وی با بیان اینکه برای حفاظت از منابع آبی دشتها نیازمند تعامل و همکاری تمامی مسئولان و مدیران استانی هستیم، عنوان کرد: برخی افراد سودجو که از این طریق منافع خود را تامین می‌کنند اجازه ورود جدی را نمی‌دانند ولی خوشبختانه عزم خوبی برای حفاظت از منابع آبی ایجاد شده که باید تقویت شود.
فشار نیروگاه مفتح بر منابع آبی دشت کبودراهنگ ناچیز است
مدیرکل محیط زیست استان همدان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در همدان تصریح کرد: علت ایجاد فروچاله تخلیه مخازن زیرزمینی در دشتهای استان همدان است این احتمال به صورت مستمر وجود دارد.
محمدرضا محمدی با اشاره به اینکه افت شدید سطح ایستابی آب در دشتهای استان همدان وجود دارد، اظهار داشت: دشت قهاوند و کبودراهنگ مناطق مستعدی بوده که نیازمند فوری‌ترین اقدام مدیریت منابع آب است.
وی با اشاره به اینکه باید برداشت آب از منابع زیرزمینی مهار شده و به اندازه آب تجدیدپذیر از منابع بهره‌برداری شود، تصریح کرد: اگر برداشت بی‌رویه همچون گذشته ادامه یابد باید منتظر مشکلات بسیاری در دشتها بود.
محمدی با بیان اینکه پس از فرونشست زمین از نظر قابلیت ذخیره آب عقیم می‌شود، گفت: این امر سبب می‌شود تا آبی در منابع زیرزمینی ذخیره نشود و می‌طلبد تا زمانی که آب در مخازن وجود دارد نسبت به جبران کسری مخزن در دشتهای همدان اقدام کرد.
وی درباره وضعیت برداشت نیروگاه مفتح از آبهای زیرزمینی نیز گفت: بخشی از چاه‌های نیروگاه از مدار خارج شده است و از سوی دیگر درصد برداشتی که توسط نیروگاه مفتح صورت می‌گیرد نسبت به چاه‌های مجاز و غیرمجاز منطقه ناچیز بوده و مسئله اصلی چاه‌های غیرمجاز کشاورزی است.
انتهای پیام/
