ترکیه پایگاه اینجرلیک را در اختیار روسیه قرار نمی‌دهد/ موضع‌گیری‌های نمایشی ترکیه ناشی از اختلافات آنکارا با واشنگتن است
مدیر موسسه «راهبردپژوهان جهان معاصر» گفت: ناتو به ترکیه اجازه نمی‌دهد که به سمت روسیه حرکت کند، مگر اینکه تنش بین طرفین به‌اندازه‌ای افزایش یابد که منجر به خروج ترکیه از این پیمان نظامی شود.
شعیب بهمن، مدیر موسسه «راهبرد پژوهان جهان معاصر» و سردبیر دوماهنامه «تحولات ایران و اوراسیا» در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری تسنیم، با اشاره به نمایشی بودن موضع گیری مقامات ترکیه در مسئله امکان استفاده روسیه از پایگاه هوایی اینجرلیک گفت: این موضع گیری‌های نمایشی ناشی از اختلافات ترکیه و ایالات متحده آمریکا است.
وی اختلافات مابین ترکیه و آمریکا را در دو مسئله دانست و اظهار داشت: مسئله نخست ارتباط آمریکا با کردهای سوریه و حمایت از آنها است. بر این اساس PYD که از نظر دولت ترکیه جزء شاخه‌های اقماری PKK به شمار می‌آید، به عنوان یک گروه تروریستی شناخته می‌شود؛ لذا ترکیه بارها از آمریکا درخواست کرده PYD را جزء گروه‌های تروریستی به رسمیت بشناسد. این در حالی است که آمریکایی‌ها نه تنها از این امر سر باز می‌زنند، بلکه عملاً با این گروه همکاری‌های نظامی می‌کنند و تجهیزات و تسلیحات نظامی را در اختیار کردهای سوریه قرار می‌دهند. این مسئله عامل نخست نارضایتی ترکیه از آمریکا را شکل می‌دهد.
مدیر موسسه «راهبردپژوهان جهان معاصر» مسئله دوم را مربوط به مسائل داخلی ترکیه و موضوعات مرتبط با کودتای پانزدهم جولای دانست و افزود: ترکها در این مسئله نیز به دو دلیل از آمریکا ابراز ناراحتی می‌کنند. دلیل اول عبارت است از اینکه آمریکایی‌ها از نظر اردوغان و دولت ترکیه از کودتای این کشور اطلاع داشتند، اما اطلاعات خود را در اختیار دولت ترکیه قرار ندادند که همین مسئله موجب دلخوری دولتمردان ترکیه از آمریکا شده است.
وی با اشاره به موضوع استرداد فتح‌الله گولن از آمریکا به ترکیه، اظهار داشت: دلیل دوم ناراحتی مقامات ترک از آمریکا به مسئله استرداد فتح‌الله گولن برمی‌گردد. دولت ترکیه خواهان استرداد گولن از آمریکا و محاکمه وی در ترکیه است؛ اما به نظر می‌رسد که آمریکا تمایلی به انجام چنین کاری ندارد.
سردبیر دوماهنامه «تحولات ایران و اوراسیا» عوامل ذکر شده را باعث اتخاذ مواضع ضد غربی ترکها و تمایل آنها برای گسترش روابط با روسیه دانست و گفت: به نظر می‌رسد که رویکرد ترکها در این زمینه بیشتر موقتی است. موضوع امکان استفاده روسیه از پایگاه هوایی اینجرلیک ترکیه با توجه به وابستگی عمیق ارتش و نظامیان این کشور به آمریکا و اقدام آن در چارچوب ناتو چندان واقعی نیست. ترکیه خواهان در اختیار قرار دادن این پایگاه به روسیه نیست. ضمناً از آنجایی که پایگاه اینجرلیک به عنوان یکی از پایگاه‌های اصلی ناتو شناخته می‌شود، قطعاً ناتو در صورت تمایل ترکیه به چنین اقدامی با آن به مخالفت خواهد پرداخت؛ بنابراین امکان عملی شدن چنین بحثی بسیار اندک است.
بهمن با اشاره به زمان آغاز عادی سازی روابط روسیه و ترکیه گفت: دولت روسیه قبلاً نیز یکبار خواهان پرواز هواپیماهای این کشور از پایگاه هوایی اینجرلیک شد که دولت ترکیه در آن زمان با این درخواست مخالفت کرد. به نظر می‌رسد ترکیه در حال حاضر نیز از روسیه به عنوان عامل توازن بخش در رابطه خود با غرب استفاده می‌کند.
عضو هیئت تحریریه فصلنامه «مطالعات روابط بین‌الملل» در پاسخ به سوال «اقدامات تاکتیکی و نمایشی ترکیه و بهره مندی این کشور از اهرم‌های فشار علیه غرب تا چه زمانی تداوم می‌یابد؟» گفت: تصور می‌شود که این اقدامات کاملاً موقت باشد و روابط ترکیه با غرب مجدداً تنظیم خواهد شد و به حالت اولیه برخواهد گشت. وابستگی ترکیه به غرب صرفاً در حوزه نظامی نیست. این کشور در حال حاضر در حوزه‌های اقتصادی نیز وابستگی‌های عمیقی به غرب دارد. شرکتهای غربی سرمایه‌گذاری‌هایی در ترکیه انجام داده‌اند و اقتصاد این کشور در صورت خروج این سرمایه‌ها با نوعی فروپاشی مواجه می‌شود.
وی با اشاره به عادی‌سازی مجدد مناسبات ترکیه و غرب در آینده تاکید کرد: اساساً ناتو به ترکیه اجازه نمی‌دهد که این کشور به سمت روسیه یا هر قدرت دیگری حرکت کند، مگر اینکه تنش بین طرفین به‌اندازه‌ای افزایش یابد که منجر به خروج ترکیه از این پیمان نظامی شود که امکان وقوع این امر بعید است. تنش‌های طرفین کنترل و مدیریت خواهد شد و به نظر می‌رسد که خود دولت ترکیه نیز تمایلی به افزایش تنش‌ها ندارد.
بهمن مسئله کردها را چالش امنیتی و اساسی ترکیه خواند و خاطرنشان کرد: این مسئله می‌تواند ترکیه را به سمت تجزیه پیش ببرد، بنابراین این کشور با استفاده از چنین مانورهایی سعی می‌کند دست کم سطح همکاری غرب به ویژه آمریکا با کردهای سوریه را کاهش دهد.
وی در پاسخ به سوال «اهداف اصلی سفر پوتین به ترکیه بعد از دیدار اردوغان از مسکو چیست؟» گفت: همکاری‌های بین روسیه و ترکیه در یک دهه گذشته در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی گسترش پیداکرده است و روس‌ها نیز تمایل دارند که این مناسبات افزایش یابد. مبادلات تجاری روسیه و ترکیه طبق برنامه‌ریزی‌های دو کشور در سالهای 2011 و 2012 پیش بینی شده بود که به حجم یکصد میلیارد دلار برسد. روس‌ها به رابطه با ترکیه خصوصاً در ابعاد اقتصادی اهمیت می‌دهند. سرمایه‌گذاری‌های شرکتهای روسی و ترکیه‌ای در کشورهای یکدیگر می‌تواند پیوندهای اقتصادی بین دو کشور را افزایش دهد.
معاون بخش «اوراسیا» در موسسه مطالعاتی «راهبردپردازان» با اشاره به ورود دولت ترکیه به شمال سوریه گفت: قطعاً مسئله سوریه و آینده این کشور با توجه به تحرکات اخیر دولت ترکیه در سوریه نکته مهم دیگری است که در سفر پوتین به ترکیه مطرح خواهد شد. بسیاری از کارشناسان بر این باور بودند که محتمل است مواضع ترکیه در قبال سوریه بعد از عادی سازی روابط ترکیه و روسیه تا حدی تعدیل شود یا حتی این مواضع با تغییر روبه رو شود؛ اما عملاً تحرکات اخیر دولت ترکیه نشان می‌دهد که هیچ تغییر و تعدیلی در مواضع ترکیه نسبت به سوریه به وجود نیامده است؛ بنابراین روسیه همچنان به دنبال تأثیرگذاری در جهت‌گیری و خط مشی ترکیه در حوزه سوریه از طرق دیپلماتیک است.
بهمن در پایان با مهم دانستن تغییر نظر ترکیه در قبال سوریه برای روس‌ها گفت: حتی روس‌ها تمایل دارند که در سطح منطقه با همکاری ترکیه و ایران یک مثلث امنیتی ایجاد کنند تا تأثیرگذاری خود را در تحولات غرب آسیا افزایش دهند. در مجموع توسعه روابط دوجانبه به ویژه در حوزه اقتصادی و مسائل منطقه‌ای و بحران سوریه دو محور مهم در سفر پوتین به ترکیه خواهد بود.
انتهای پیام/
