"شیر مرغ تا جان آدمیزاد"، این ضربالمثل برای قدیمیترها ملموستر است و کنایه از تمام چیزهای کمیاب و با ارزشی دارد که در یک مکان وجود دارد و پیدا میشود. بر این اساس شاید بتوان گفت بورس کالا نیز از این موضوع مستثنی نیست، چرا که از طلا و سکه و خودرو گرفته تا گندم و جو و عدس و مرغ این روزها در این بورس وجود دارد و توسط معاملهگران دست به دست میشود.
بازاری که معافیتهای مالیاتی، پوشش، توزیع و انتقال ریسک، تضمین کیفیت و کمیت کالا و مبلغ معامله و مدت معامله، کشف قیمت از طریق حراج حضوری و شفاف، حذف رانت و فسادزدایی از بازار معاملات، مشخص و تضمین شدن مبدا کالا، سرعت بالای انجام معاملات، امنیت جریان معاملات، تامین مالی بنگاهها، حذف بخشی از هزینههای مرتبط با فروش و بازاریابی کالاها با توجه به وجود بازار مستقیم و بدون واسطه، حذف هرگونه عاملی که در حوزه فروش منجر به ایجاد رانت میشود و همچنین شفافیت در معاملات از جمله مزایای عرضه و فروش کالا در آن است.
از این رو برخی کارشناسان معتقدند عرضه و تقاضا در بورس کالا موجب کشف واقعی قیمت محصولات اساسی میشود و با بهرهگیری از شفافیت بورس میتوان مانع فساد و سوء استفاده در قیمتگذاری کالاها شد. بنابراین با توجه به اینکه یکی از وظایف دولت، انتظامبخشی قیمت در بازار است در این راستا بورس کالا در تنظیم امور اقتصادی به ویژه در قیمتگذاری و ارائه خدمات و کالاهایی که با زندگی روزمره مردم سروکار دارد، نقش محوری ایفا میکند.
همچنین یکی از بهترین روشها جهت برقراری نظام طبیعی عرضه و تقاضا در بازار حرکت در راستای توسعه بورسهای کالایی است و عرضه محصولات در بورس کالای ایران نیز توانسته است به واقعیتر کردن قیمت کالاهای مهمی همچون فلزات آهنی و غیرآهنی، پتروشیمی و فرآوردههای نفتی و کشاورزی کمک کرده و به بسیاری از رانتهای موجود در بازار این کالاها پایان دهد.
از این روز نگاهی به آخرین تحولات این بازار نشان میدهد این روزها جوجههای یکروزه به بورس کالا آمدهاند تا از مزایای حضور در این بورس بهرهمند شود که گویا این اتفاق با استقبال تولیدکنندگان جوجه یکروزه نیز مواجه شده است.
البته عرضه جوجه یکروزه در بورس کالا در سال گذشته نیز تجربه و 790 هزار قطعه جوجه یکروزه در تالار فرعی این بورس عرضه شده است. با وجود این داستان ورود امسال جوجههای یکروزه به بورس از اینجا آغاز میشود که وقتی قیمت گوشت مرغ افزایش پیدا میکند، مرغداران احساس میکنند با جوجهریزی میتوانند به سود بیشتری برسند؛ بنابراین طبیعی است که تقاضا برای جوجهریزی افزایش یافته که این موضوع تقاضا برای خرید جوجه یکروزه را افزایش میدهد. به همین دلیل این افزایش تقاضا از ابتدای بهمن سال گذشته سایه خود را روی این صنعت انداخته و موجب رشد قیمت و نیز بهانهای شده است برای گردش دوباره جوجههای یکروزه در بورس کالا.
همانطور که گفته شد افزایش قیمت مرغ در ماههای گذشته موجب شد تمهیداتی توسط مسئولان اندیشیده شود تا با عرضه این محصول در بورس کالا، مکانیزم کشف قیمت روشن و شفاف شده و قیمت عادلانهای برای این محصول کشف شود. به همین دلیل امسال نیز جوجههای یکروزه جیک جیک کنان به بورس آمدند تا با خارج شدن از بازار سنتی و نیز افزایش عرضه و رقابت برای این محصول در تابلوی بورس کالا، قیمت مرغ و جوجه یکروزه به تعادل برسد. بر همین اساس آمارها نیز نشان میدهد عرضه جوجه یکروزه که با هدف ایجاد شفافیت در معامله و قیمت از بهمن ماه سال گذشته آغاز شده است موجب شده تا در مدت سه ماه نام 700 هزار قطعه جوجه یکروزه بر تابلوی فرعی بورس درج شود.
بر این اساس باید گفت در حالی عرضه جوجه یکروزه در بورس کالای ایران دارای مراحلی چون دریافت کد معاملاتی، ارائه مدارک، پذیرش امیدنامه و عرضه است که در حال حاضر بیش از 500 مزرعه پرورش جوجه در کشور فعال است که توسط 300 شرکت مدیریت میشوند و از این تعداد تا کنون 11 شرکت در بورس کالا حضور پیدا کردهاند و 80 شرکت نیز در صف ورود به بورس و ارائه مدارک ایستادهاند.
البته هر چند تا حضور بقیه شرکتهای پرورش جوجه یکروزه در بورس فاصله زیاد و راه درازی باقی مانده اما به منظور عرضه جوجه یکروزه در بورس کالا مشوقهایی برای تولیدکنندگان در نظر گرفته شده است، به طوری که اگر این شرکتها 40 تا 50 درصد تولیدشان را به بورس ببرند، میتوانند تعداد هفتههایی که از گله نگهداری میکنند افزایش دهند. بعلاوه این که بورس کالا نیز این برنامه را دارد که با افزایش عرضه و تقاضا برای معامله، جوجههای یکروزه را به تابلوی اصلی بورس منتقل کند.
با این تفاسیر معاون دفتر امور طیور معاونت تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی تازگیها از عرضه روزانه 100 تا 200 هزار قطعه جوجه در بورس توسط شش یا هفت تولیدکننده خبر داده است و گفته 250 شرکت تولید کننده جوجه یکروزه نیز مدارک خود را برای دریافت کد عرضه کالا به بورس ارایه دادهاند که این موضوع در حال بررسی است. وی همچنین پیشبینی کرده عرضه جوجه یکروزه در بورس کالای ایران تا شهریورماه امسال به یک میلیون قطعه در هفته برسد که این اتفاق به تعادل بازار مرغ کمک میکند.
به گفته این مقام مسئول این روزها جوجههای یکروزه در حالی با قیمت پایه 1700 تا 1750 تومان در بورس کالا عرضه میشوند که قیمت این جوجهها در کارگروه برنامهریزیِ تولید و با توافق انجمن جوجه یکروزه و اتحادیه مرغ گوشتی تعیین شده است و این قیمت در بورس میتواند با نوسانات 10 درصد پایینتر و یا بالاتر همراه شود.
از این رو برخی معتقدند مواردی چون برچیدن شدن پنهان کاری و دستکاری قیمتی از بازار جوجهها، برقراری تعادل قیمتی و ایجاد آرامش هر چه بیشتر در بازار با جلوگیری از نوسانات کاذب، شفافیت قیمتها در فضای مبتنی بر رقابت، تکمیل زنجیره محصولات کشاورزی در حوزه مرغ و تخم مرغ، قرار گرفتن قیمتها در محدودهای واقعی و منطقی، تسهیل و روانسازی فرآیند فروش محصول، حذف شبکههای دلالی مرغ و همچنین از بین رفتن فاکتور بازی از جمله مزایای مسافرت جوجههای یکروزه به بورس کالا هستند و که برای استمرار این رویداد باید عرضه گسترده و افزایش تعداد عرضه کنندگان جوجه یکروزه در بورس کالا عملیاتی شود. بعلاوه این که با توجه به مزیتهای متعدد بورس کالا باید تقاضا به سمت بورس راهنمایی شود تا خریدار بداند که از کجا با قیمت مناسب میتوانند جوجه را خریداری کند.
همچنین تعادل قیمتی در بازار مرغ در حالی یکی دیگر از دستاوردهای عرضه گسترده و "جیک جیک جوجههای یکروزه در بورس کالا" است که با رشد عرضهها در بورس، استفاده از ابزارهای مالی متنوع در این بازار، در راستای تنظیم مناسب بازار محصولات مختلف ضروری بنظر میرسد.
* مهدی حاجیوند
انتهای پیام/