ملیله زنجان؛ هنری که بازار جهانی ندارد + فیلم
گروه استانها ـ با اینکه زنجان سال گذشته به عنوان شهر جهانی ملیله معرفی شد اما این شهر هنوز فاقد موزه ملیله بوده و انگار جهانی شدن این هنر نیز نتوانسته تاثیر مثبتی بر اوج‌گیری بیشتر آن داشته باشد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از زنجان، "ملیله" هنر نام آشنایی برای هر زنجانی است اما درباره تاریخچه ملیله این استان اطلاعات جامعی وجود ندارد و طبق اعلام کارشناسان تنها در کتاب‌های تاریخی اشاره‌هایی به این هنر شده به طوری که در میان صنایع این دیار بیش از هر هنری از صنعت فلز‌کاری و از جمله ملیله‌کاری سخن گفته شده است.
با این حال استفاده از نقش‌های ریز و نقره خالص، وجه تمایز ملیله زنجان با سایر مناطق در کشور است که البته استان زنجان خواستگاه اصلی این هنر اصیل می‌باشد. زیبایی و ظرافت ملیله این دیار نشان از ذوق و عشق هنرمندانی دارد که آن را سینه به سینه از دل تاریخ و از پدران و اجداد خود به ارث برده‌اند و همانند میراثی ماندگار به نسل‌های بعدی انتقال داده‌اند.
در طول سالیان "ملیله" این استان در سطح کشور شناخته شده و حتی آوازه‌اش جهانی نیز شده است چراکه مرداد ماه سال 97 زنجان به عنوان شهر ملی ملیله ثبت شده و بعد از گذشت یک سال یعنی بهمن ماه 98 رئیس آسیا و اقیانوسیه شورای صنایع دستی و ارزیابان با حضور در زنجان ملیله این استان را از لحاظ تمام شاخص‌ها مورد بررسی قرار داده و در نهایت زنجان را به عنوان شهر جهانی ملیله ثبت کرده‌اند. اصالت، نقوش و ظرافت منحصر به فرد، استفاده از نقره 99 درصدی، وجود هنرمندان در این صنعت در ساخت جعبه جواهر و کاسه ملیله که دارای نشان بین‌المللی مرغوبیت است به همراه 18 اثر دیگر دلیلی شد تا زنجان گامی رو به رشد برای جهانی شدن داشته باشد.
با این حال سوال این است که کسب عنوان زنجان "شهر جهانی ملیله" بعد از گذشت بیش از یک سال چه عایده مثبتی برای این استان داشته است؟ آیا این عنوان جهانی تاثیری در شناساندن استادکاران نیز داشته است؟ آیا از کشور‌های دیگر تمایلی برای یادگیری این هنر و ترویج آن در طول یک سال اخیر انجام گرفته است؟ چه مشکلاتی پیش روی این هنر اصیل و صنعت‌کاران آن وجود دارد؟ آیا این هنر همچنان در اوج و شکوفایی خود قرار دارد؟
الناز خدایی‌فرد، معاون صنایع دستی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان زنجان در گفت‌و‌گو با تسنیم اظهار داشت: متاسفانه پس از ثبت شهر زنجان به عنوان شهر جهانی ملیله شیوع ویروس کرونا سبب شد تا تمام برنامه‌ریزی‌های این سازمان برای حضور صنعت‌گران و آثار فاخر آن در نمایشگاه‌های بین‌المللی منحل شود و عملا اقدام خاصی در این ارتباط در طول سال اخیر انجام نگیرد. با این حال مهم‌ترین اقدام انجام شده، تدوین کتاب مرجع ملیله به دو زبان فارسی و انگلیسی بوده که به زودی از آن رونمایی خواهد شد.
وی با بیان اینکه در طول سال اخیر افزایش قیمت ماده اولیه خود بزرگ‌ترین مانع در برابر گسترش این هنر و ادامه روند کار شد، گفت: با اینکه هیچ مجوزی در این زمینه باطل نشده اما متاسفانه میزان تولید در حوزه ملیله به شدت کاهش یافته است چرا که قیمت هر کیلوگرم نقره از 2 میلیون تومان در سال 95 به بیش از 20 میلیون تومان در سال جاری رسیده است.
معاون صنایع دستی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان زنجان تصریح کرد: مقرر بود خانه ملیله گسترش یابد و به مکان دیگر انتقال یابد و در این محل همراه با آموزش به هنرجویان ظروف فاخر ملیله که توسط استادکاران به نام ساخته شده‌اند به دید عموم گذاشته شود اما متاسفانه این اقدام به دلیل محدودیت‌هایی که کرونا ایجاد کرد به سرانجام نرسید.
وی با بیان اینکه در طول سال‌ها جمع‌آوری آثار ملیله از هنرمندان به نام زنجان از جمله دغدغه وزارت میراث فرهنگی بود تا موزه ملیله در استان ایجاد شود، خاطر‌نشان کرد: با اینکه این موضوع به وزارت‌خانه ارسال شد اما متاسفانه شرایط اقتصادی به نحوی بوده که با این موضوع تا حال حاضر موافقت نشده و در نهایت هیچ اعتباری برای آن در نظر گرفته نشده است.
خدایی‌فرد با بیان اینکه در طول سال‌های گذشته صادرات ملیله به شکل چمدانی از زنجان انجام می‌گرفت، گفت: امسال حتی صادرات چمدانی ملیله نیز با مشکل مواجه شد.
وی با اشاره به اینکه پنج اثر ملیله استادکاران ثبت‌بین‌المللی شده است، بیان کرد: اگر شرایط حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی فراهم بود ملیله زنجان و هنرمندان این صنعت بهتر می‌توانستند اصالت این هنر را به دید عموم در سطح جهان قرار دهند که با شیوع کرونا تقریبا تمام برنامه‌ریزی‌ها وارد رکود شد.
با این اوصاف شیوع ویروس کرونا از یک سو و گرانی بی‌سابقه نقره از سویی دیگر سبب شده تا صنعت ملیله در زنجان که جزء اصیل‌ترین هنر‌ها است وارد رکود شود و آنطور که پیدا است جهانی شدن آوازه ملیله زنجان نیز تا حال حاضر هیچ تاثیر مثبتی برای این استان، استادکاران و آثار فاخر آن نداشته است.
علاوه بر این عدم وجود کلکسیونی از آثار برجسته ملیله در استان و نبود موزه ملیله نیز خود نقطه ضعفی شده که می‌تواند در طول سال‌ها آثاری که حتی در سطوح بین‌المللی مطرح شده‌اند را به باد فراموشی بسپارد و از ذهن و اندیشه مردم این دیار پاک کند چراکه احتمال خروج آثار از کشور نیز امری مسلم است اما باید گفت انتظار این است تا مسئولان امر استانی و کشوری برای خرید، ثبت و نگهداری آثار هنرمندان ملیله در موزه که نمود ملی و بین‌المللی دارند اقدامات لازم را انجام دهند تا موزه ملیله زنجان راه‌اندازی شود بلکه مردم این دیار نیز زمانی که نام این هنر را می‌شنوند بتوانند وجود آثار را در ذهن و فکر خود برای لحظه‌ای هم که شده مجسم کنند. در پایان از استاندار زنجان سوال می‌شود که آقای استاندار با اینکه طبق گفته مسئولان اداره‌کل میراث فرهنگی زنجان، وزارت میراث فرهنگی برای ملیله زنجان هیچ اقدام و هیچ اعتباری در نظر نگرفته است آیا شما به عنوان عالیترین مقام اجرایی استان اقدام و یا رایزنی با وزارت میراث فرهنگی انجام داده‌اید؟
گزارش از زهرا بیات
انتهای پیام/ش
