ابعاد و چشمانداز همکاری نظامی عربستان با چین و نگرانی آمریکا
چشمانداز طولانی عربستان برای همکاری نظامی با چین به ویژه در زمینه پهپادها و تسلیحات بالستیک طی سالهای گذشته موجب نگرانی آمریکا و کشورهای غربی شده؛ به ویژه اینکه بسیاری از قراردادهای نظامی میان ریاض و پکن به صورت محرمانه بوده است.
به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم، همزمان با ایجاد تنش در روابط آمریکا و عربستان سعودی طی 3 سال گذشته بعد از روی کار آمدن «جو بایدن» در کاخ سفید و اختلافاتی که او با شخص «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی داشت، سرعت همکاری عربستان با رقبای بزرگ آمریکا همچون چین و روسیه افزایش یافت و تا سطح گسترش همکاری نظامی ریاض و پکن رسید.
محرمانهترین پرونده نظامی که در حال حاضر میان عربستان و چین وجود دارد پرونده «تسلیحات موشکی» بوده و اخیرا نیز گزارشهایی مبنی بر تمایل دو طرف برای همکاری در زمینه فناوری هستهای منتشر شد؛ به ویژه بعد از آنکه آمریکا با دستیابی عربستان به این فناوری مخالفت کرده است. به همین منظور در ماه گذشته، دو طرف چینی و سعودی با هدف تقویت همکاریهای دفاعی، دور گستردهای از گفتوگوهای نظامی را برگزار کردند.
یکی از مسائلی که در همکاری نظامی با چین، برای سعودیها حائز اهمیت است، دستیابی به تعدادی موشک انداز تاکتیکی A-300 ساخت چین است که یکی از جدیدترین سامانههای موشکی چین بوده و حداکثر برد آن حدود 300 کیلومتر است. برخی از محافل نظامی، این گفتگوها را در چارچوب تمایل شدید ریاض برای گسترش همکاری نظامی با کشورهایی چون چین و نیز تقویت روابط دفاعی با کشورهای آفریقایی و آسیایی به ویژه در بخش تولید تسلیحات دفاعی ارزیابی میکنند.
نقش پهپادها در همکاری نظامی چین و عربستان
تمایل بالای عربستان برای همکاری نظامی با چین را میتوان به شکل بارز در زمینه پهپادها مشاهده کرد. ریاض در سال 2014 قراردادی برای خرید پهپادهای تهاجمی چینی از نوع «وینگ لونگ 1 و 2» امضا کرد. همکاری چین و عربستان سعودی در این زمینه تا سطح تولید پهپادها گسترش یافته است. عربستان در سال 2017 با شرکت «چنگدو» چین برای ساخت پهپاد در کارخانههای عربستان قرارداد امضا کرد و گفتگوهای تکمیلی میان دو طرف ابتدای سال جاری میلادی جهت خرید انواع دیگر از پهپادها از این شرکت چینی و نیز تولید هواپیماهای بدون سرنشین به شکل مشترک انجام شد.
در ماه مه گذشته، شرکت صنایع نظامی عربستان سعودی با شرکت چینی نورینکو برای صنایع دفاعی درباره خرید گروهی از انواع پهپادها برای استفاده نظامی از جمله پهپاد «Sky Saker FX80 » و «CR500» وارد مذاکره شد. گفتگوهایی نیز برای خرید مجموعه بزرگی از سیستمهای نظامی میان دو طرف در اواخر سال گذشته انجام شده بود، از جمله موشکهای ضد کشتی «Eagle Strike 21E» و سامانه دفاع هوایی کوتاه برد «HQ-17AE».
در واقع میتوان گفت که روابط نظامی پکن و ریاض در حوزه دریایی در آینده قابل پیشبینی دچار تحولات مهمی خواهد شد؛ زیرا نیروی دریایی عربستان به دنبال دستیابی به تعداد زیادی ناوشکن جدید است و در میان گزینههای خود ناوشکن چینی را نیز گنجانده است ، از جمله ناوشکنهای چینی از نوع «Type-52DL» که دو طرف در اوایل سال جاری وارد مذاکرات مقدماتی درباره آن شدند و این معامله در صورت تکمیل ممکن است شامل خرید 12 ناوشکن از این نوع برای نیروی دریایی عربستان شود.
چرا عربستان به تسلیحات بالستیک چین روی آورد؟
مهمترین و پیشرفتهترین تحولاتی که در روابط نظامی چین و عربستان رخ داد، مربوط به پرونده «تسلیحات موشکی بالستیک» میباشد که همواره منبع تنش میان ریاض و واشنگتن بوده است. علت تمایل زیاد عربستان برای خرید این تسلیحات از چین آن است که طی سالهای گذشته آمریکا و کشورهای غربی به شکل دائمی از پاسخ به درخواستهای ریاض جهت خرید این تسلیحات طفره میرفتند و بهانه آمریکا برای عدم فروش موشکهای بالستیک به عربستان این بود که نمیخواهد موجب ایجاد یک مسابقه تسلیحاتی در خاورمیانه شود.
علاوه بر این، ایالات متحده آمریکا پروتکل کنترل تکثیر فناوری موشکی موسوم به «MTCR» را امضا کرده که در سال 1987 صادر شد و صادرات هرگونه موشکی که بتواند محموله حداقل 500 کیلوگرم را حمل کند و برد آن بیش از 300 کیلومتر باشد، ممنوع میکند. اما هدف اصلی آمریکا از عدم پاسخ به درخواستهای عربستان در این زمینه، تضمین «برتری نظامی» رژیم صهیونیستی در منطقه است؛ همانطور که آمریکاییها اکنون حتی در ازای عادیسازی عربستان و رژیم صهیونیستی نیز حاضر به دادن امتیازات هستهای به ریاض نیستند.
این موضع آمریکا در قبال درخواستهای عربستان در رابطه با تسلیحات موشکی دوربرد، ریاض را از اواسط دهه 1980 بر آن داشت تا برای پر کردن این شکاف در قابلیتهای بازدارندگی خود به پکن روی آورد و در سال 1988 اولین دسته از موشکهای بالستیک چینی از نوع «DF-3A» را دریافت کرد که حامل کلاهک هستهای بوده و برد موثر آن تقریباً 2650 کیلومتر است.
آنچه در اینجا قابل توجه میباشد این است که تایید وجود این نوع موشک در زرادخانه سعودی تا سال ها پس از آن تاریخ به طور قطعی ثابت نشده بود تا اینکه در سال 2014 در جریان مانور نیروی هوایی عربستان برای اولین بار مشخص شد که این کشور دارای موشکهای بالستیک چینی از نوع « DF-21» است که برد موثر آنها تا 1700 کیلومتر است و ریاض در سال 2007 قراردادی را برای آن منعقد کرد.
نگرانی غرب و آمریکا از توسعه روابط نظامی ریاض و پکن
از آن زمان، ارزیابیهای غربیها حاکی از آن بود که ریاض به دنبال توسعه فنی پایگاه موشکهای بالستیک میانبرد و دوربرد خود بوده و نیز در صدد توسعه قابلیتهای خود برای تولید و توسعه و مدرنسازی تسلیحات موشکی است. چین نیز طی سالهای اخیر تلاش کرده تا از شکاف ایجاد شده در روابط کشورهای عربی به ویژه عربستان با آمریکا برای تحقق اهداف راهبردی خود در خاورمیانه استفاده کند که همکاری نظامی با کشورهای مذکور، یکی از راههای رسیدن به این اهداف است.
اما نگرانیهای غرب و آمریکا از روابط نظامی چین و عربستان در سال 2013 تشدید شد؛ زمانی که عربستان از 2 نوع موشک بالستیک چینی رونمایی کرد. اولینِ آنها موشک بالستیک چینی «DF-15C» است که با سوخت جامد عمل میکند و دارای برد 850 کیلومتر است و در تخریب تأسیسات نظامی بسیار مستحکم یا زیرزمینی تخصص دارد.
اما دومی موشک چینی «DF-15A» است که با سوخت جامد کار میکند و کلاهک آن مجهز به فناوری ورود مجدد «MARV» است. این فناوری به کلاهک موشک امکان جداسازی و ورود مجدد به جو را با سرعت بالا در جهت هدف به طور مستقیم را در زمان کوتاه میدهد.
صحبتهای غربیها در مورد این پرونده اخیراً به شدت تکرار شده و مطبوعات آمریکایی در ماه های مه و ژوئن 2022 در مورد ورود قریب الوقوع انواع جدیدی از موشکهای بالستیک چینی به عربستان سعودی، در چارچوب برنامه موشکی این کشور صحبت کردند.
مطبوعات و اندیشکدههای آمریکایی پیشتر گزارش داده بودند که ریاض عملا 7 پایگاه موشکی دارد که بیشتر آنها شامل امکاناتی برای آزمایش موشکها و نیز مونتاژ داخلی موشکهای بالستیک هستند.
یکی از مهمترین دلایلی که این ترس آمریکاییها را توجیه میکند این است که هرگونه دستیابی به تسلیحات جدید چینی توسط ریاض همواره به صورت کاملا محرمانه انجام شده و تا پس از گذشت چندین سال هیچ اطلاعات عمومی در مورد آن منتشر نشده بود.
با توجه به مطالب گفته شده، میتوان گفت که احتمالات جدی برای رونمایی از انواع جدیدی از موشکهای بالستیک چینی در زرادخانه سعودی در آینده قابل پیش بینی وجود دارد، به ویژه اگر پیشرفت آشکار در روابط دو طرف را در نظر بگیریم؛ زیرا اجلاس سران که در اواخر سال گذشته با مشارکت چین در عربستان برگزار شد نقطه عطفی در روابط ریاض و پکن بود و قطعا بر روابط نظامی میان آنها نیز تاثیرگذار خواهد بود. به خصوص اینکه عربستان بودجه نظامی خود را به شکل قابل توجهی افزایش داده و از 171 میلیارد ریال در سال قبل به حدود 259 میلیارد ریال در سال جاری رسانده است.
انتهای پیام/
