دست تحریم‌ها درد نکند!/کوتوله های فکری به دنبال رابطه با غرب هستند
خبرگزاری تسنیم : معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت می‌گوید: اگر هدایت امور صحیح و علمی در کشور صورت گیرد، طی ۱۰ سال می‌توانیم به جایی برسیم که چاه‌های نفت خود را ببندیم و دیگر نیازی به آن نداشته باشیم.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم ، دستاوردهای تحقیقات و فناوری کشور در طی 34 سال بعد از انقلاب به گونه ای بود که شتاب رشد علمی ایران در دنیا رتبه نخست را کسب کرد به طوری که مجلات معتبر دنیا رتبه علمی ایران را در سال 2018، رتبه چهارم جهان پیش بینی کردند و این موجب تعجب و انگشت به دهان ماندن جهانیان شده است.
بخش دوم مصاحبه تفصیلی خبرگزاری تسنیم با دکتر مصطفی قانعی، معاون تحقیقات و فناوری وزات بهداشت را در زیر می‌خوانید.
*تسنیم: آیا دستاوردهای حاصل‌شده برای کشورمان با اتصال به غرب بیشتر نمی‌شد؟
*قانعی: این دستاورد، دستاوردی است که برای همه کشورها حاصل نشده است، چرا که برخی کشورها در کنار ما بودند، پول هم داشتند، به اروپا هم نزدیک شده بودند، مثل ما جنگ نداشتند، با آمریکا هم رفیق بودند، با رژیم غاصب اسرائیل هم خیلی گلاویز نشدند اما چنین موفقیتی را کسب نکردند. لذا اگر قرار بود این معیارها، معیارهای نجات‌دهنده کشورها می‌بود، آنها باید از ما جلو می‌زدند، چرا که آنها حتی قوانین خود را به آمریکا و اروپا نزدیک کرده بودند و لاییک شدند، اما این شتاب علمی را نگرفتند، بنابراین برخی از افراد که قد آنها از لحاظ عقلی کوچک است، اینطور القا می‌کنند که نکند مشکلات ما با وصل‌شدن به غرب حل شود که باید گفت چنین کشورهایی هم اکنون در کنار ما وجود دارند، اما آنها نرسیدند، لذا معتقدیم اتفاقاً انگیزه دینی است که موجب می‌شود علم به حدی برسد که تمدن‌ساز شود و این را مشهود می‌بینیم. آنها باید پیوندهای ایران در قلب،کلیه و چشم ببینند و پیوندهای آن کشورها را هم حساب کنند که با وجود انصاف، خواهند دید ما از آنها جلو زدیم لذا باید سوال کرد این جلو زدن ما به این دلیل بوده است که ما دشمن نداشتیم یا تحریم نبودیم یا باج به اروپا دادیم که هیچ کدام از اینها نبوده است، بلکه روی پای خودمان ایستادیم و خوب رهبری شدیم.
*تسنیم: برخی می‌گویند حالا که تحریم شده‌ایم مسئولان کشور دیگر چاره‌ای ندارند و مجبورند بگویند تحریم‌ها اثر که نداشته، بلکه نتیجه عکس داشته است.
*قانعی: این موضوع برخی اوقات در ذهن مخاطب می‌آید، من در جواب این موضوع می‌گویم، اگر امروز امریکا بگوید که ما ناوهای خود را می‌بریم، تحریم‌ها را هم بر می‌داریم، هر چه هم بخواهید به شما می‌دهیم، اولین اتفاقی که در کشور می‌افتد این است که مسئولان به محققان می‌گویند که "خیلی ممنون، زحمت کشیدید، الان دیگر هر چه بخواهیم، هست و دیگر نیازی نیست که به شما روی بیاوریم" و این واقعیت است، لذا بخشی از واقعیت روی‌آوردن مسئولان به محققان به خاطر این بود که چاره‌ای نداشتند. می‌دانستند دانشمندان‌مان توانمند هستند، اما حوصله نداشتند، چرا که محقق، حوصله، اعتبار و دلگرمی می‌خواهد و در فضای عادی کسی به سمت آنها نمی‌رود. این اجباری بود که بالاخره وقتی به ما نمی‌دهند مجبوریم به محقق بگوییم که بسازد، لذااگر اولویت جدی ما علم و فناوری می‌بود، امروز باید در چاه‌های نفت خود را می‌بستیم در طی ده سال می‌توانستیم صادرکننده علم باشیم، ولی ما اوج حرفمان خودکفایی بود و این اشتباه استراتژیک ما بود چرا که ما باید مبناهای خود را در تحقیقات و فناوری بر مبنای صادرات علم می‌گذاشتیم، ولی کسی ایمان به فناور خودش نداشت، لذا نمی‌خواهم بگویم که ما هوشمندانه تحریم را دور زدیم، بلکه باید بگویم چاره‌ای نداشتیم، چرا که وقتی داروهای حیاتی‌مان را نمی‌دهند، مجبوریم به محققان روی آوریم. پس حتی تداوم تحریم‌ها برای ما فرصت است و اگر امریکا بخواهد یک دیوانگی کنند این است که همه تحریم ها را بردارد و در آن صورت است که ما به چالش بخوریم.
*تسنیم: یعنی می‌خواهید بگویید تحریم موجب شده الان حرف محققان خریدار داشته باشد؟
*قانعی: ببینید! در شرایط فعلی تحریم است که ما می‌توانیم به محققان خود بگوییم بیرون بیایید و فعالیت کنید، چرا که حمایت می‌شوید، لذا ما تمام پیشرفت خود را مدیون حماقت دشمنان‌مان هستیم که ندانستند چگونه می‌توانند یک ملت را از بین ببرند، ملت‌ها با تحریم از بین نمی‌روند، بلکه با رفاه‌زدگی و بدون تلاش و نشستن است که از بین می‌روند. این است که ما در همه عرصه‌های پزشکی به این فکر افتادیم و این فکر امروز خریدار دارد، هر مسئولی که می‌بینیم و می‌گوییم که می‌خواهیم در داخل کشور این محصول را تولید کنیم، می‌گویند بفرمایید. حماقت آخری که آنها کردند و ارز را بالا بردند، باعث شد که صرفه تولید داخل بالا رود، لذا ملتی که فرهیخته است، آماده است که هر چیزی را تبدیل کند. خود این حالت هم یکدفعه حاصل نمی‌شود، بالاخره 10 تا 20 سال کار علمی و تربیت نیرو شد، دانشگاه‌ها رشد کردند، الان این آمادگی وجود دارد، 20 سال پیش اگر می‌خواستیم هم، این آمادگی نبود. لذا امروز هم در بحث نانو و بیو و های‌تک، کشور به مرزی رسیده که اگر خوب مدیریت شود همه نیازهایش را می‌تواند پاسخ دهد.
به نظر من مهمترین چیزی که برای آنها مهم است این است که این زیرساخت علمی اگر جلویش گرفته نشود، مشکلاتی برایشان ایجاد می‌کند چرا که نمی‌توانند انحصار و آپارتاید علمی و فناوری را داشته باشند. خودشان و همه دنیا به این نتیجه رسیدند که موضوع درگیری آنها با ما، هسته‌ای نیست، بلکه کل علم و فناوری است و باید یک جوری شتاب این موضوع را بگیرند که خوشبختانه تا الان نتوانستند.
*تسنیم: با وجود این پیشرفت و تحریم موجود، به نظر شما الان مهمترین نیاز بخش تحقیقات و فناوری برای رقابت با دنیا چیست؟
*قانعی: ببینید! در دنیا آمدند دیدند که چه چیزی است که بالاترین سود را دارد، دیدند یکی از آنها نظامی است. بالاخره می‌بینیم با فروش سلاح در دنیا سود میبرند، حتی در کشور آمریکا می‌بینیم که چرا همدیگر را می‌کشند، ولی سلاح ممنوع نیست، چون می‌خواهند سود فروش سلاح، باعث شود کمپانی‌های تولید سلاح به کار خود ادامه دهند وگرنه همه می‌دانند خطر دارد، چرا جنگ راه می‌اندازند، ایران‌هراسی راه می‌اندازند، چون می‌خواهند سلاح بفروشند. سود دوم در دارو و تجهیزات پزشکی است، بنابراین اگر بگوییم در کشور نفت نه، باید در دارو و تجهیزات پزشکی سرمایه‌گذاری کنیم، چون سلاح‌های ایران را که اجازه نمی‌دهند در دنیا فروش رود، چون آنها قطب‌بندی کردند. بنابراین ما یک راه در جایگزین نفت و گاز داریم آن هم دارو و تجهیزات پزشکی است.
بر اساس آمارها 5 حوزه است که پرچم‌دار علم ایران هستند، اول پزشکی است که جلودار همه است، پس از آن، شیمی، فیزیک، مهندسی و مواد است، حالا اگر مدیری وجود داشته باشد که شیمی را با پزشکی مخلوط کند، می‌شود دارو، اگر مهنسی را با پزشکی مخلوط کند، می‌شود تجهیزات پزشکی، از طرف دیگر قابلیت آن هم در کشور وجود دارد لذا ما الان نیاز به رهبری علمی در کشور داریم، کسی که بلد باشد این قابلیت‌ها را به هم متصل کند و بالاترین سودها را برای کشور بیاورد.
*تسنیم: اما باید توجه داشت که دنیا نمی‌نشیند تا ما همینطور اسب خود را در حوزه تحقیقات و فناوری بتازانیم.
*قانعی: درست است، اما یک اشتباهی را دنیا در حق ما مرتکب شده ایت این است که ما را از سازمان تجارت جهانی منع کرده است و به همین دلیل ما حق داریم، هر چیزی را که دنیا می‌سازد، کپی کنیم، ولی چین چنین حقی ندارد، لذا برای ما فرصتی است که بالاترین فناوری‌هایشان را در دنیا بسازیم. اینها بالاخره یک روز کار خودش را خواهد کرد، همانطور که مواد اولیه دارویی ما الان خارج می‌شود، بدون اینکه ما بخواهیم، بالاخره مافیا وجود دارد، بنابراین تجارت آنها هم روزی به زمین خواهد خورد. لذا من در این علم، یک دیپلماسی می‌بینم. اگر آنها ببینند سود و تجارتی که دارند، دچار مشکل شده است، سر تعظیم فرود می‌آورند و می‌آیند مثل آدم پشت میز می‌نشینند، هیچ چیزی جز تهدید به طمع و مال‌شان، برایشان مشکل‌ساز نیست، چون اینها حتی انتخابات ریاست جهموری‌شان برای نگهداری این کمپانی‌شان است، روزی که سود این کمپانی‌ها به خطر بیافتد، از همه دین‌شان و خط قرمزهای‌شان می‌گذرند تا پول به دست بیاورند، بنابراین نبرد نامتقارن ما هم در این است که همان پول را هدف قرار دهیم.
*تسنیم: اگر آقای دکتر قانعی این اختیار را داشتند که می‌توانستند بودجه کشور را تقسیم کنند، چقدر از آن را به بخش تحقیقات اختصاص می‌دادند؟
*قانعی: همانی که در قانون پیش بینی شده است اگر به بخش تحقیقات بدهند، شتاب تحقیقات از این که هست بیشتر می‌شود، نمی‌خواهیم آرمانی صحبت کنیم. طبق قانون اگر 3 درصد بودجه کشور را به تحقیقات بدهند، قطعاً صرفه‌جویی چندین برابری خواهیم داشت. ما این را نشان دادیم. کل هزینه‌ای که ما تاکنون در طی چند سال اخیر برای تحقیقات کردیم، 40 میلیارد نبوده، اما تا الان 200 میلیون دلار صرفه‌جویی داشتیم، لذا ما الان خرج نمی‌کنیم، بلکه دخل داریم. بنابراین اگر مسئولان همان 3 درصد را بدهند پیشرفت‌های بیش از این را شاهد خواهیم بود.
گفت‌وگو از: مسعود ملکی
انتهای پیام/
