رشد خیره‌کننده گازرسانی به خانوارها پس از انقلاب؛ از ۵۰ هزار تا ۱۸ میلیون

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم ، نیاز روزافزون دنیا به انرژی نشان می دهد که در دهه های آینده با توجه به ویژگی های خاص اقتصادی و زیست محیطی گاز طبیعی، رشد تقاضای این حامل انرژی در مقایسه با سایر انرژی ها بیشتر خواهد بود. این امر رسالت سنگینش را بر عهده کشورهای صاحب ذخیره گاز جهان که به طور عمده در منطقه آسیای میانه و خاور میانه قرار دارند، خوهد گذاشت.
ایران دومین دارنده ذخایر گازی در جهان است. امروزه وضعیت گازرسانی به کشور به طوری است که حتی روستاها نیز از این نعمت بهره مند شده اند. بخش خانگی، صنعتی و تجاری عمده گاز کشور را مصرف می کنند و بخش کمتری هم در نیروگاه‌ها مصرف می شود. در این میان، 32 درصد از گاز تولیدی نیز سهم نیروگاه هاست که با تولید برق، برای گاز ارزش افزوده ایجاد کند.

در روزگاری نه چندان دور تعداد خطوط لوله انتقال تنها به یک مورد خلاصه می شد و به تبع آن تعداد مصرف کنندگان محدود بود. همزمان با انقلاب اسلامی ایران و توسعه گاز طبیعی در کشور، تعداد پالایشگاه های گازی، خطوط لوله و مصرف کننده ها به سرعت افزایش یافت، به طوری که عده ای دسترسی به این نعمت خدادادی را یکی از دستاوردهای مهم انقلاب دانسته اند. در این گزارش نگاهی گذرا به وضعیت گاز در قبل و بعد از انقلاب اسلامی در کشور شده است.

سال 56 نیاز به وجود خطوط لوله بیشتر از هر وقت دیگری حس شد و طرح ایجاد خط لوله دوم گاز با ظرفیتی معادل 10 میلیارد متر مکعب در سال مورد تصویب قرار گرفت. آن زمان قراردادی برای صادرات گاز ایران به اروپا از طریق اتحاد جماهیر شوروی منعقد شده بود. در اجرای این طرح خط لوله سراسری دیگری به طول تقریبی 1364 کیلومتر در مسیر خط شاه لوله اول از کنگان تا آستارا به قطر 56 و 48 اینچ طراحی شد. پیش بینی این بود گاز مورد نیاز از طریق پالایشگاه کنگان تامین شود. حدود 50 درصد طراحی ایستگاه های تقویت فشار جدید در کیلومتر 159 و 421 از مبدا کنگان انجام گرفت. برای انجام بخشی از این طرح مذاکرات با گروهی از کشور شوروی در جریان بود.
امروزه با استفاده از توان داخل در طراحی، نقشه برداری، ساخت و اجرای پروژه های گسترده ای در زمینه خطوط انتقال گاز، ایران توانسته سربلند بیرون آید. تعداد ایستگاه های فشار قوی و تاسیسات گازی در خطوط لوله و پروژه های در دست اجرا از 100 مورد فراتر رفته و این چیزی نیست جز عزم ملی. در این مورد هر سال نسبت به سال قبل رشدی در حدود بالای 10 درصد وجود دارد و این نکته قابل اهمیت است. برای نمونه می توان گفت هم اکنون 96 درصد از جمعیت شهری و 62 درصد از جمعیت روستایی تحت پوشش شبکه گازرسانی هستند؛ به طوری که تاکنون 230 هزار کیلومتر شبکه توزیع، 9 میلیون انشعاب در کشور وجود دارد که در مجموع می توان گفت حدود 20 میلیون مصرف‌کننده از نعمت گاز استفاده می‌کنند.

تعداد خانوارهای تحت پوشش شبکه گازرسانی کشور در مجموع در سال 1390 به 18میلیون و 202 هزار و 505 واحد بالغ شد، و در این سال جمعیتی بالغ بر 65 میلیون نفر در قالب 920شهر و دوازده هزارو 500روستا از طریق احداث و ایجاد 208 هزار و 847 کیلومتر شبکه گاز شهری از نعمت گاز طبیعی بهره مند بودند. این رقم قبل از پیروزی انقلاب اسلامی 50 هزار خانوار بوده است.

سال 53 امکان بهره گیری از منابع سرخس و تامین احتیاجات نیروگاه عظیم نکا و همچنین توسعه شبکه های گازرسانی در شمال شرق کشور مورد بررسی قرار گرفته بود. و بر اساس این طرح ایجاد یک پالایشگاه به ظرفیت 35 میلیون متر مکعب در خانگیران و ایجاد خط لوله ای به طول 800 کیلومتر و به قطر 36، 30 و 20 اینچ پیش بینی شده بود. این در حالی است که پالایشگاه شهید هاشمی نژاد سرخس سال هاست که با ظرفیت روزانه 54 میلیون متر مکعب با اقتدار تمام گاز 6 استان را تامین می کند. با وجودی که طرح و برنامه ریزی برای تاسیس این پالایشگاه در قبل از انقلاب صورت گرفته است، اما امروزه به عنوان پایدارترین پالایشگاه گازی کشور شناخته شده است و همواره در آمادگی کامل بوده است. و از همان سال های نخست بحث خودکفایی و ساخت قطعات و ماشین آلات در آن جاری بوده است. چندی پیش شاهد راه اندازی واحد چهارم تصفیه گوگرد این پالایشگاه بودیم که به طور کامل توسط متخصصان ایرانی انجام شد.

یکی از دستاوردهای بزرگ شرکت ملی گاز ایرن در سایه انقلاب اسلامی، احداث و راه اندازی تاسیسات عظیم و خارق العاده منطقه عسلویه است. این منطقه بر مبنای استفاده از گاز طبیعی پایه گذاری شده که هم اکنون بخش اعظمی از گاز مورد نیاز کشور را تامین می کند. پارس جنوبی بزرگترین میدان گازی دنیاست. حجم ذخایر گازی این میدان بیش از 14 ترلیون متر مکعب است و 18 میلیارد بشکه میعانات گازی را در خود جای داده است. به عنوان مثال می توان از 10 هزار تن میلگردی یاد کرد که برای ساخت تنها بخشی از فازهای 17 و 18 پارس جنوبی به کار رفته است! برخی از کارشناسان از این منطقه با عنوان بیابان زدایی با لوله های گاز یاد کرده اند.
توسعه پارس جنوبی یکی دیگر از افتخارات انقلاب اسلامی است که در تاریخ ایران نقش بسته است. بزرگترین قرارداد صنعت نفت و گاز کشور در منطقه عسلویه و با پیکانکاران ایرانی منعقد شد که نشانه بزرگی بر خودکفایی ایران زمین بود. این در حالی است که این پیمانکاران رکوردهای بی نظیری را در پایتخت گازی جهان به ثبت رساندند.