نمایشنامه عروسکی و زنده تفاوتی باهم ندارند
خبرگزاری تسنیم : نویسنده نمایش «ملی» گفت: نباید تئاتر عروسکی را از تئاتر زنده جدا دانست، در واقع عروسک ابزاری برای یک شیوه اجرایی محسوب می‌شود و این مرزبندی باعث شده تا هنرمندان نمایش عروسکی دچار مشکل شوند.
به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری تسنیم ، نشست رسانه‌ای نمایش «ملی» روز گذشته، 24 بهمن ماه، با حضور هنگامه مفید نویسنده، افسانه زمانی کارگردان و دیگر عوامل نمایش در تالار کنفرانس مجموعه تئاترشهر برگزار شد.
هنگامه مفید در ابتدای این نشست با اشاره به چگونگی شکل‌گیری متن گفت: ایده اولیه را سال‌ها در ذهن داشتم. آنچه در وهله اول در ذهنم بود پایان شادی نداشت و من در بدترین حالت روحی برای خوشحالی و شادی مخاطبان، پایان نمایش را به گونه‌ای دیگر تمام کردم تا بدین طریق هم مردم شاد شوند و هم من با خوشحالی مردم به شادی برسم.
وی با بیان اینکه در نگارش این اثر نمایشی شکل و شیوه و گفتار مردم قدیم ایران را در نظر داشته است، اظهار کرد: در نگارش این اثر از داستان‌های قدیم بهره نگرفتم، ولی خاطره‌ها و گفته‌های اطرافیانم که در زمان قدیم زندگی می‌کردند را مدنظر قرار دادم.
افسانه زمانی کارگردان نمایش «ملی» نیز شکل و شیوه نگارش متن را بر اساس شکل نمایش‌های ایرانی دانست و افزود: علاوه بر این، نمایشنامه «ملی» بر اساس شیوه جدیدی نوشته شده و نگاه تازه‌ای به قصه‌های ایرانی دارد. در شیوه اجرایی نمایش سعی کردم تا آنچه که نویسنده خواسته را به اجرا برسانم؛ بنابراین نمایش به شکل ایرانی اجرا و بازگو می‌شود.
وی با اشاره به اینکه یک متن نمایشی خوب باید این قابلیت را داشته باشد که کارگردان بتواند آن را به شیوه جدید و شکل‌های مختلف ارائه دهد، بیان کرد: خوشبختانه نمایشنامه هنگامه مفید این قابلیت را داشت و شیوه نگارشی آن به گونه ای است که می‌توان آن را تنها با عروسک و یا بازیگر زنده اجرا کرد که من تلفیقی در این دو شیوه را به اجرا رساندم.
زمانی با اشاره به حضور و شخصیت مطرب‌ها در نمایش نامه گفت: این مطرب‌ها دیالوگ ندارند و آنچه را که می‌خواهند بازگو کنند از طریق اشعار و ترانه بیان می‌کنند. درواقع می‌توان مطرب‌ها را هم سرایان نمایش هم نام برد. مطرب‌ها فراتر از بشر هستند و همانند هم سرایان در نمایش‌نامه‌های کلاسیک می‌مانند که شخصیت اصلی را یاری کرده و به آن خط مشی می‌دهند.
تصمیم گرفتم مطرب‌ها هیچ کلامی نداشته باشند و در واقع متفاوت از دیگر بازیگران نمایش، عمل کنند.
کارگردان نمایش «دختران باغ های قالی» با اشاره به اینکه کاراکترهای نمایش این قابلیت را داشتند که در قالب عروسک روی صحنه حاضر شوند، خاطرنشان کرد: در برخی صحنه‌های نمایش حضور بازیگران لازم بود، بنابراین دنیای عروسک و بازیگر را تلفیق کردیم.
وی سپس با بیان اینکه نباید تئاتر عروسکی را از تئاتر زنده جدا دانست، گفت: در واقع عروسک ابزاری برای یک شیوه اجرایی محسوب می‌شود و این مرزبندی باعث شده تا هنرمندان نمایش عروسکی دچار مشکل شوند، در حالی که نمایش عروسکی یک ژانر نیست، بلکه یک شیوه نمایشی محسوب می‌شود.
هنگامه مفید نیز در ادامه گفته‌های زمانی تصریح کرد: نمایش عروسکی در واقع مشکلتر است و هزینه بیشتری می‌طلبد. علاوه بر این، گروه نمایش زحمت بیشتری برای اجرای یک اثر عروسکی به خرج می دهند، همچنین نمایش عروسکی نورپردازی خاص خودش را دارد و صدا و حرکت دادن عروسک ها نیاز به مهارت خاصی دارد که کار هر شخصی نیست. علاوه بر این، نمایش عروسکی تخیل تماشاگر را تا بی نهایت پرواز می‌دهد.
وی با بیان اینکه میان نمایشنامه عروسکی و زنده تفاوتی وجود ندارد، یادآورشد: کلیتی که برای یک نمایشنامه زنده در نظر می‌گیریم به همان اندازه در یک نمایشنامه عروسکی مهم است. در واقع شیوه نمایشنامه نویسی با هم تفاوتی ندارد، بلکه شیوه اجرایی که کارگردان به کار می‌گیرد و نحوه به صحنه آوردن عروسک‌ها، مهم است.
مفید افزود: برای مثال یکی از شخصیت‌های داستان «ملی» کفگیری در دست دارد که برای تنبیه استفاده می‌شود، ولی با تفکر و خلاقیتی که افسانه زمانی داشت در نمایش این کفگیر حرف می‌زند، کار انجام می‌دهد و در نمایش نقش دارد؛ در حالی که چنین چیزی در حین نگارش متن به ذهن من نرسیده بود.
نویسنده نمایش «ملی» با بیان اینکه متن در حین تمرین پخته می شود و شکل می گیرد، گفت: از همان اول تصمیم گرفتم که کلام مطرب ها شعرگونه باشد و ما در نمایش شاهد اجرای سه تصنیف هستیم.
در ادامه افسانه زمانی اظهار کرد: بسیاری از نمایش‌نامه‌های مطرح در دنیا بر اساس شیوه عروسکی نوشته نشده‌اند؛ در حالی که براساس نوع نگاه کارگردان این آثار به صورت عروسکی اجرا شده اند، بنابراین نمایش عروسکی یک شیوه اجرایی محسوب می‌شود.
وی با اشاره به اینکه در هر نمایشی یک پیام نهفته است، خاطرنشان کرد: یک نمایش صرفا به جهت سرگرم سازی آماده نمی‌شود، بلکه هنرمندی که آن را به نگارش درآورده اندیشه و پیامی داشته که در اجرا علاوه بر انتقال آن پیام، نمایش می‌تواند در عین حال سرگرم کننده هم باشد.
این کارگردان تئاتر عروسکی با اشاره به اینکه اجرای نمایش «ملی» در چهاردهمین جشنواره نمایش عروسکی تهران مبارک همراه با موسیقی زنده بود، تصریح کرد: به دلیل فرصت کمی که داشتیم امکان ضبط موسیقی در جشنواره فراهم نشد، بنابراین در اجرای عمومی موسیقی کار را ضبط کردیم؛ چراکه به نظر ایده جالبی نبود که نوازندگان در گوشه سالن حضور داشته باشند. عروسک ها نوازندگان ما هستند که به آن ها جان داده‌ایم، بنابراین حضور نوازندگان تمرکز را از تماشاگران و بازیگران گروه می‌گرفت.
زمانی به زمان اجرای این اثر هم اشاره کرد و افزود: ما می‌خواستیم در همین زمان در مجموعه تئاترشهر اجرا کنیم و به این قضیه فکر نکردیم که ممکن است در این موقع سال مخاطب نداشته باشیم؛ اما خوشبختانه تا به امروز استقبال مخاطبان بسیار خوب بوده است. در خصوص تمدید نمایش هم قطعا اگر ویژگی و مشخصات کار خوب باشد و قابلیت تمدید را داشته باشد یا در مجموعه تئاترشهر و یا در مکان دیگری این نمایش را مجددا اجرا خواهیم کرد.
وی سپس با اشاره به چگونگی انتخاب بازیگران، اظهار کرد: به سراغ بازیگرانی رفتم که علاوه بر بازی خوب، توانایی عروسک‌گردانی را هم داشته باشند که خوشبختانه حتی برخی از بازیگران نمایش که تجربه عروسک گردانی را نداشتند از عهده کار برآمدند و در کل بازیگران نمایش بسیار پرانرژی هستند و ایده های بسیار خوبی را در حین تمرین ارائه می‌دادند.
در ادامه وحید آقاپور از جمله بازیگران نمایش «ملی» بیان کرد: این نمایش یک اثر زنده و عروسکی است، اما مخاطبانش کودک نیستند. متاسفانه عنصر سرگرمی در نمایش‌ها بسیار کمرنگ شده است. گاه این وجه به قدری در یک اثر نمایشی پررنگ می‌شود که دیگر مقوله‌ها مورد توجه قرار نمی‌گیرد، مانند نمایش‌های آزاد که در سینماها اجرا می‌شود و از سوی دیگر در بسیاری از آثار نمایشی این وجه کاملا فراموش شده و مخاطب هیچ تمایلی ندارد تا پایان نمایش، آن را ببیند. این در حالی است که یک نمایش باید با مخاطب ارتباط برقرار کند و به نظرم نمایش «ملی» این وجه سرگرم کنندگی را به اندازه مناسب در اختیار دارد.
انتهای پیام/
