به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرزگاری تسنیم، زهرا امین‌مجد، عضو هیئت علمی دفتر مطالعات و تحقیقات زنان حوزه علمیه، در ویژه‌برنامه «بانوی بهشت» که ویژه شهادت حضرت زهرا(س) صبح امروز، 26 فروردین، در رادیو معارف پخش شده بود، به شرح خطبه فدک حضرت زهرا(س) پرداخت.

وی در آغاز این برنامه با بیان اینکه شخصیت این خطبه در زمانی خوانده می‌شود که تنها 10 روز از شهادت حضرت رسول(ص) گذشته است، گفت: ایشان در زمان خواندن این خطبه، از فاجعه زیر پا گذاشتن امر ولی امر آگاه بودند و به دلیل اطلاعی که پیامبر(ص) به ایشان داده بودند، از عمق فاجعه «خلافت» اطلاع داشتند و این اطلاع و آگاهی نافی اختیار دیگران نیست.

این کارشناس علوم دینی در ادامه به شخصیت حضرت صدیقه(س) اشاره کرد و با بیان اینکه ایشان نه‌تنها برای ما که برای ائمه(ع) هم الگو هستند، افزود: ما با کسی مواجه هستیم که در 18 سالگی اسوه شخصیتی است که عمر مبارکش حدود 1300 سال است. زهرا چه عظمتی دارد که اسوه بهانه خلقت تمام کننده دین شده است. خود حضرت مهدی در حدیثی فرمودند که دختر رسول خدا(س) برای من اسوه حسنه است. حضرت صدیقه(س) هم مانند سوره کوثر عمرشان کوتاه اما پربرکت و معنا است.

«ولایت» مهمترین نعمت یاد شده

عضو هیئت علمی دفتر مطالعات و تحقیقات زنان حوزه علمیه با بیان اینکه اگرچه تلاش‌هایی برای شرح خطبه فدکیه انجام شده، اما کاملاً به نتیجه نرسیده و حق مطلب به دلیل ژرف‌نگری و عمق مطالب خطبه، ادا نشده است، به فرازهای ابتدایی این خطبه که با شکر و حمد خداوند آغاز می‌شود، اشاره کرد و یادآور شد: این خطبه با اعجازهای فراوانی از نظر زبانی و محتوایی شروع می‌شود. بسیاری از فرازهای حضرت زهرا(س) بارها از سوی امیرالمؤمنین(ع) تکرار شده است. فراز نخستین این خطبه بر دو مقوله «حمد» و «شکر» اشاره می‌کنند. این جدا کردن علم ایشان را به مسائل نشان می‌دهد. «حمد» ستایش از مطلق نیکویی است، چه این نیکویی به ما رسیده باشد، چه نرسیده باشد.

وی ادامه داد: خداوند چون مطلق خیر و خوبی‌ها است و همه چیز از اوست، پس حمد هم از اوست. طبیعت و حقیقت «حمد» از آن خداست و حضرت هم بر این نکته تصریح می‌کنند. ایشان در ابتدای این خطبه برای همه نعمات الهی شکر می‌کند. منظور از نعمت‌ها، همیشه نعمات ظاهری نیست، فراتر از این حرف‌ها است، یکی از مهمترین این نعمات الهی، «ولایت» ائمه اطهار(ع) است. در ادامه بحث از «شکر» است. شکر برای نعماتی است که به فرد داده شده است. یکبار شکر می‌کنند از جانب تمامی انسان‌ها و یکبار دیگر از جانب مبارک خودشان سپاس پروردگار را می‌گویند.

مصحف زهرا(س)، نمونه کامل علم لدنی

امین‌مجد با بیان اینکه باید با اشاره این فراز، به دنبال نعمات خاصی که به حضرت زهرا(س) داده شده است باشیم، تصریح کرد: در روایات متعدد به نعمات خاصه‌ای که به حضرت داده شده است، اشاره می‌کنند. به عنوان نمونه در «اصول کافی» نعمات خاصه ایشان را سه مورد یاد می‌کنند که اسم ایشان از جانب خداوند انتخاب شده است، علم خاص و لدنی به ایشان داده شده است و  «وحی» به ایشان نیز می‌رسیده است. موضوع «وحی» را می‌توان در مصحف حضرت به خوبی دید. علم به همه احوال و اوضاع بشر در این مصحف وجود دارد.

وی با بیان اینکه حضرت صدیقه(س) در این خطبه توضیح می‌دهند که نعمت ابتدایی است و بدون در نظر گرفتن استحقاق بشر به فرد اهدا می‌شود، ادامه داد: بسیاری از انسان‌ها قدر این نعمات را ندانسته‌اند؛ حتی به شکر زبانی. به همین خاطر است که در قرآن بارها تأکید شده است که انسان‌ها، شکرگزار نیستند. یکی از نعماتی که در زندگی ایشان نشان می‌دهد که باید به آن توجه کنیم، «ولایت» است.

امین مجد افزود: یکی دیگر از نکته‌هایی که حضرت در این خطبه لحاظ کرده‌اند این است که فراوانی نعمات الهی انسان را به نسیان می‌برد. بعد از این، ایشان به سراغ «کمیت» نعمات می‌روند و می‌فرمایند که نعمات الهی قابل شمارش نیست؛ همانطور که در آیات قرآن کریم هم تصریح شده است. این فرازها ارتباط حضرت زهرا(س) با قرآن کریم را نشان می‌دهد که آیات را در ضروری‌ترین موقعیت‌ها به کار می‌برند. این یکی از ویژگی‌هایی است که در تمامی معصومین دیده می‌شود.

اگر این مصائب به روز می‌رسید، آن روز شب می‌شد

به گفته عضو هیئت علمی دفتر مطالعات و تحقیقات زنان حوزه علمیه، ایشان فقط نمی‌خواهند بگویند که نعمات الهی زیاد است، می‌خواهند به صورت اشاره به عظمت پروردگار را نشان دهند و فرد را از ناامیدی نجات دهند. حضرت در شرایطی این سخنان را به جا می‌آورند و شکر می‌کنند که می‌گویند اگر این مصائب که مهم‌ترین آنها زیر پا گذاشتن امر ولی مسلمین بود، به روز می‌رسید، آن شب می‌شد. مهم‌ترین مصیبتی که در سخن حضرت می‌توان دید، روبرو قرار گرفتن و برتری دادن «خلافت» بر «ولایت» بود. این مصائب فاطمه(س) را به ناسپاسی نمی‌کشاند. رفتار و گفتار ایشان در آن شرایط یک الگو برای تمامی ما انسان‌ها است. مسئله ولایت‌شناسی و دفاع از ساحت «ولایت» است است که حضرت را به این درجه می‌رساند که فرمود: «لولاک لما خلقتک الافلاک». این است که حضرت را به بالاترین درجه ولایت می‌رساند.

وی به چرایی یادآوری نعمات در این خطبه شریف پرداخت و ادامه داد: یادآوری این نعمات به این دلیل است که انسان را به فراموشی نبرد و قدر آن را بداند، یکی از تأکیداتی که ایشان در این خطبه به آن دارند و آن را جزء نعمات این دنیا می‌دانند، «ولایت» است.

تحقق «اخلاص» تبعیت از «ولایت» است

امین مجد در ادامه با بیان اینکه موضوع دیگری که در فرازهای ابتدایی این خطبه به آن اشاره  و تأکید شده است، «اخلاص» است، یادآور شد: در اینجا کلمه «اخلاص» به کار می‌برند. منظور ایشان از اخلاص همان معنای ظاهری و معمول نیست، بلکه منظور حضرت از تحقق خارجی روح معنا است، ایشان تأکید دارند که اخلاص، تحقیق حقیقی صبغة الهی زدن در تمامی وجوه زندگی است. انگیزه و حرکت در زندگی نباید غیر از در نظر داشتن نظر خداند باشد.

وی ادامه داد: در اتفاقاتی که بعد از شهادت حضرت رسول(ص) رخ داد، زیر پا گذاشتن «اخلاص» بود؛ چرا که بالاتر از حرف خداوند و ولی امر مسلمین، حضرت رسول(ص)، حرف زدند و حرکت کردند. در بسیاری از مواقع زندگی امروز هم این را می‌توانیم ببینیم. گاهی علم، منسب، ثروت و ... حجاب و مانع رسیدن به اخلاص می‌شود. اگر بخواهیم اخلاص یعنی تحقق کلمه الهی را داشته باشیم، به تصریح حضرت رضا(ع)، تبعیت از «ولایت» است.

انتهای پیام/