موقعیت ممتاز جغرافیایی ایران در محل اتصال قاره‌های آسیا و اروپا باعث شده تا ترانزیت بار از مسیر ایران از گذشته مورد توجه تجار و بازرگانان باشد که جاده‌ ابریشم مهم‌ترین نمونه‌ آن است.

امروزه نیز رشد اقتصادی قابل توجه در آسیا بویژه در هند و چین و گسترش روز افزون مبادلات تجاری این کشورها با اروپا باعث شده تا ترازیت بار در کریدورهای شمالی ـ جنوبی کشور با تقاضای روز افزون مواجه باشد.

اظهار تمایل دولت‌های چین و هند برای سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های حمل و نقل کشور مرتبط با این مسیرها مثل بندر چابهار و راه‌آهن رشت ـ آستارا در این راستا قابل تفسیر هستند.

با این حال مقایسه‌ پتانسیل جذب بار ترانزیتی از مسیر ایران و عملکرد ترانزیتی حمل و نقل کشور نشان می‌دهد علیرغم رشد هر ساله‌ ترانزیت بار از مسیر ایران به‌ویژه در دولت‌های نهم و دهم، عدد 10 میلیون تنی ترانزیت بار از مسیر ایران فاصله‌ زیادی با 400 میلیون تن بار قابل جذب دارد.

مهم‌ترین دلیل این وضعیت عدم تحقق کاهش 40 درصدی زمان و 30 درصدی هزینه‌ی حمل از مسیر ایران است. عدم توفیق راه‌آهن در جابجایی بارهای ترانزیتی علیرغم وجود زیرساخت‌ مناسب از یک سو و طولانی بودن زمان ترخیص بارهای ترانزیتی از گمرک کشور از سوی دیگر دو گلوگاه‌ افزایش ترانزیت از مسیر ایران هستند.

در این راستا می‌توان با ارتقای بهره‌وری در خطوط ریلی کشور از طریق ارتقای سامانه بهره‌برداری، فعال‌سازی مسیرهای راکد ریلی مثل بندر امیرآباد و همچنین استفاده از فناوری‌های تصویربرداری در گمرک نسبت به رفع گلوگاه‌ها اقدام کرد.

با برطرف شدن گلوگاه‌های افزایش ظرفیت ترانزیت از مسیر ایران و عملیاتی شدن زمان‌های برآورد شده در مطالعات شاهد افزایش سرعت رشد ترازیت بار از ایران خواهیم بود که گامی اساسی برای استفاده از موقعیت ممتاز جغرافیایی ایران است.

*مهدی ساسانی-کارشناس حمل‌ونقل

انتهای پیام/