تئاتر خیابانی هنوز قصدی برای رشد و ملی شدن ندارد

به گزارش خبرگزاری تسنیم، محمود فرهنگ، مدیر دفتر تئاتر دینی و از مدیران گذشته دفتر تئاتر خیابانی درباره برگزاری هشتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر خیابانی مریوان یادداشتی بدین شرح نوشته است:

روزگاری مدیر گفت من نمی‌دانم نمایش خیابانی چیست، اما می‌دانم تو از آن همه چیز در این گونه نمایش بوجود می‌آوری، زمین شوره‌زار بود، نهالستان نهالی نداشت، تعریفی از این گونه نمایش در میان نبود تنها چند گروه بودند که نمایش در خیابان اجرا می‌کردند. اما هدف بزرگ و چشم انداز بسیار ایده آل بود، اما شد آنچه باید می‌شد.

دفتری کوچک، اما هدف‌های بزرگ، 100 اجرا، 1000 اجرا و 1200 اجرا در جشنواره فجر و 2000 اجرا در 100 نقطه تهران در 100 روز و 7000 اجرا در ایران و 5000 اجرا در تهران، این‌ها تنها در حد گسترش نمایش خیابانی بود که جشنواره‌های ایران را نمایش خیابانی تسخیر کرد و هنرمندانه خود را در تئاتر کشور جاری و ساری و ماندگار نمود.

برگزاری ده‌ها نشست کاربردی علمی و کارگاه آموزش توسط اساتیدی از کشورهای لهستان، روسیه، آلمان و... توانست کمی به بلوغ نمایش خیابانی کمک کند، اجرای شبانه از خرداد تا آبان هر روز 5 تا 11 شب آرام اجرا را التیام داد.

کنار دریاچه، آسمان آبی مردمان نقطه مرزی خواستند جشنواره‌ای سراسری بنا کنند، هیچ نداشتند تنها صداقت در کوله‌بار خود داشتند اما رنج‌ها؛ پس از سال‌ها با حمایت مسئولین استان به بار نشست و سراسری و سپس بین المللی شد. اتوبوس نمایش خیابانی جلو رفت و دستمزد‌ها بالا رفت، اما الفت، دوستی، رفاقت و محبت جایش را با دیگر صفت‌ها عوض کرد.

آن روز با دست خالی آن اتفاق‌های خوب افتاد و امروز!؟! امروز چشم‌انداز و آینده نگری این گونه نمایش تنها  بر سر اجرا و... است فقط. در حالی که نمایش مردمی خیابانی قدرت‌ها، توانایی‌ها و بردهای زیادی را در خود نهفته دارد که در سکون و سکوت مانده و صدای ناهماهنگ سلیقه ها و خودخواهی اجازه بروز پیدا نمی‌کند.

نمایش خیابانی گل سرسبد جشنواره‌ها و اجراهای عمومی در تهران نه در سراسر کشور بود. نمایش خیابانی نیروهای ترتیب شده‌اش هر سال به سینما، تلویزیون و تئاتر حرفه‌ای کوچ می‌کردند و دانشجویان و تحصیل کرده‌ها جای اینان پر کرده و نیروی جدیدی به نمایش خیابانی اضافه می‌شد. پایان‌نامه‌های کارشناسی و کارشناسی ارشد، کتاب‌ها، مقالات، اظهار نظرهای علمی که همه می‌تواند در رشته نمایش مردمی کمک نماید در گذشته فعال و امروز باید در اوج باشد.

شناخت، حمایت و توسعه ژانرهای جدید و خلاقیت‌های نمایشی می‌باید طی این سال‌ها شناسایی و حمایت شوند، آفت پرگویی کلام محوری، دوری از آثار غیر نمایشی و شعاری و رفتن به سمت مضامینی که توانایی نمایشی دارند و می‌توانند بجای حرف از ابزار نمایش و زبان بدن در نمایش استفاده نمایند بیشتر مورد توجه قرار گیرند. توانایی سفر در جشنواره‌های جهانی در گذشته سالی یکی دوبار اتفاق می‌افتاد. اما امروز کم رنگ و بی‌رنگ جلوه می‌کند.

تولید آثار فاخر محیطی‌، میدانی، خیابانی با همکاری کانون‌های دیگر می‌تواند به امیدواری، تجربه جدید، بالندگی نمایش خیابانی کمک شایانی کند. انتخاب استراتژی درست و هدف یابی و ارزیابی درست علمی می تواند خانواده نمایش خیابانی را به هدف نزدیک نماید.
تمامی جشنواره‌‌های مهم ایران، مانند فجر، عروسکی، سنتی، کودک، دفاع مقدس ماه، بسیج، پلیس، ایثار، استانی، منطقه‌ای، مریوان و... می‌توانستند در حرکت و رشد و پویایی نمایش خیابانی اثر مهمی داشته باشند ، اما تنها برداشت سطحی از این رویدادهای بزرگ تئاتری ایران اجرا بود و بس، در حالی‌ که دست‌آوردهای مهمی می‌توانست برای این خانواده نمایش خیابانی داشته باشد که از این پتانسیل بازمانده شد.

بزرگی می‌گفت من در تمرین‌های در آفریقا یک سال کار می‌کنم، هشت دقیقه نمایش خیابانی بدست می‌آید، آن گاه چندسال در جهان اجرا می‌کنم. در ایران چند روز تمرین می‌کنند و چند سال با نام‌های مختلف اجرا می‌شود. صداقت کم شده باید دوباره به جای خودش برگردد. رفاقت از دست رفته باید احیاء شود. پیشرفت نمایش خیابانی هدف همه باشد نه تنها من‌ها جای این رشد را بگیرد. نباید تنها اجرای نمایش  خیابانی جایش را به یادگیری، رشد، همدلی و دید جهانی و انتقال مفاهیم مهم این کشور از طریق هنر نمایشی مردمی بدهد.

همیشه رشد از پژوهش، مطالعه، تجربه و کلاس به دست می‌آید، اجرا امروز به عنوان تنها مفر نمایش خیابانی و درآمدزایی اهالی نمایش خیابانی شده که همراه عمل‌زدگی و سری دوزی و کم مطالعه، خودنمایی می‌کند. اما کم سوادی نمایش خیابانی بیداد می‌کند. بوجود آمدن گونه‌هایی از شکل اجرا، دوری از تکرار، دوری از کپی‌کاری، ژانر جدید از اجرا می‌تواند نمایش خیابانی را به جلو ببرد در غیر این صورت گذشت زمان و اجراها و تلاش‌ها برای معاش بدون آموزش و داشتن هدفی بزرگ برای تمامی خانواده نمایش خیابانی تنها زمان را سپری می‌کند و در راه جهانی شدن  و ملی شدن قدمی بر نداشته‌ایم و هنوز قصدی برای رشد نداریم.

بهره‌گیری از عناصر و سرمایه نمایش‌های ایرانی می‌تواند و توانسته است به رشد و تعالی نمایش خیابانی که امروز فراموش شده است کمک نماید. از خود بیرون آئیم و به ما شدن اندیشیده و به جهان شمول شدن نمایش خیابانی فکر کنیم که مانده‌ایم در یک جشنواره و چند اجرا و چند رقابت آن هم بدلیل تنها نگاهی که امروز حاکم است و بیشتر جنبه مادی در آن مطرح است و دیده شدن که آفت امروز شده نمی‌تواند ملاک خوبی باشد.

افق مورد نظر نمایش خیابانی که شاید تدوین یک برنامه چهارساله است می‌تواند بیشتر آفات حاشیه‌ها را کم کرده و این خانواده تلاش نمایند برای رسیدن به آن افق، افقی که آرزوی هنرمندان نمایش خیابانی امروز ما است دست یابند. تربیت تماشاچی برای تئاتر، آموزش، یادآوری فرهنگی، ارتقاء فرهنگ عمومی، پیش‌گیری، دادن امید، الگوسازی، آموزش درست زندگی و کمک به بلوغ فرهنگی در جامعه می‌تواند بخشی از رسالت این‌گونه از هنر نمایش باشد.

ایجاد دپارتمان علمی در دانشگاه و پژوهش در بهره‌گیری از عناصر نمایشی در ایران در رشد این گونه نمایشی شاید بتواند این کم سوادی را در تولید نمایش خیابانی مرتفع نماید. تدوین کتابی علمی که بتواند  به هنرمندان امروز نمایش خیابانی راه‌کارهای درست را نمایانده و ایشان را در پیمودن راه درست برای هنری ماندگار کمک نماید.

انتهای پیام/