انتخابات استانی مجلس و عدالت اجتماعی

به گزارش خبرنگار گروه "رسانه‌های دیگر" خبرگزاری تسنیم، انتخابات سازوکاری است برای مطرح کردن مطالبات و خواسته های مردم، نظارت بر اعمال و کارکردهای زمامداران بخصوص نمایندگان مجلس. بنابراین نظام انتخاباتی حاکم بر یک کشور در حقیقت باید در این راستا به گونه ای تنظیم شود که بتواند بیشترین هماهنگی را بین مطالبات مردم و فرآیند اعمال قدرت در جامعه ایجاد کند. آن چیزی که در حال حاضر در کشور به هر حال می توان با قاطعیت تایید کرد این است. انتخابات مجلس خبرگان و مجلس شورای اسلامی اکنون به صورت کامل توان ایجاد فضای مناسب برای ایجاد نمایندگی ملی را در کشور ندارند.

در حقیقت نظام حاکم بر انتخابات مجلس شورای اسلامی به تعبیری توانایی تحقق مفهوم نمایندگی ملی را ندارد. این نکته ای است که باید به آن توجه جدی کرد. این مورد علت ها و دلایل گوناگونی دارد که می توان برای تایید این ادعا بر شمرد. نظارت های سختگیرانه هیات های اجرایی، شورای نگهبان و... همه در این قضیه دخیل هستند. اما علت های دیگری هم می شود برای این قضیه ذکر کرد که یکی از آن علت ها فقدان ارتباط ساختاری بین انتخابات مجلس شورای اسلامی و نظام حزبی کشور است.

مسلم است تا زمانی که این ارتباط برقرار نشود این مشکلات همچنان پابرجا خواهد بود. به همین خاطر است که نمایندگان مجلس شورای اسلامی با یک حسن نیتی درصدد هستند تا این نقیصه را از طریق دگرگون کردن حوزه های انتخاباتی جبران کنند. یعنی نمایندگان محترمی که از مجلس پنجم تاکنون به دنبال استانی کردن انتخابات هستند می تواند هدفشان این باشد که با تغییر حوزه های انتخاباتی به یک معنا با تغییر شیوه حوزه بندی در انتخابات به نحوی این نقایص را جبران کنند. اما پرسشی که برای ما مطرح است اینکه آیا الزاما با اتخاذ چنین شیوه ای به عدالت انتخاباتی نزدیک می شویم. پاسخی که می توان داد؛ خیر است.

یعنی برای اینکه مساله استانی شدن انتخابات بتواند به نتیجه برسد یکسری پیش شرط ها لازم است که مهم ترینش بحث برقرار کردن ارتباط بین نظام انتخاباتی و نظام تحزب در کشور است. تا زمانی که این اتفاق رخ ندهد یعنی تا زمانی که انتخابات مجلس در کشور رسما به صورت حزبی برگزار نشود به نظر من آن هدف استانی شدن انتخابات اساسا تحقق پذیر نیست. بنابراین گام اول این است که نمایندگان مجلس به جای اینکه به استانی کردن انتخابات بپردازند بهتر است به حزبی کردن انتخابات فکر و توان خود را به محقق کردن آن معطوف کنند.

نکته دیگر این است در فضایی که احزاب سیاسی و نهادهای مدنی چندان جایگاه تضمین شده ای ندارند شما چگونه می خواهید انتخابات را حوزه بندی کنید و از این طریق حوزه های کوچک را در سایه استان ها قرار دهید. در حقیقت تا زمانی که انتخابات حزبی نباشد استانی شدن انتخابات صددرصد به ضرر شهرستان های کوچک خواهد بود و این کاملا برخلاف مساله عدالت انتخاباتی است.

نکته دیگر اینکه نمایندگان مجلس هدف شان از این طرح در واقع ملی تر کردن مساله نمایندگی است یا به تعبیری هدفشان این است که کارکرد مجلس شورای اسلامی را به کارکرد ملی خودش که قانون اساسی ذکر کرده نزدیک کنند. موضوع این است که مطالبات محلی و منطقه ای شهروندان ایرانی را چه کسی باید نمایندگی و تعقیب کنند.

در اینجا مساله ای به نام عدم تمرکز مطرح است. تا زمانی که قانون وظایف و تشکیلات شوراهای اسلامی اصلاح نشود و اختیارات و صلاحیت های این شوراها افزایش پیدا نکند و استقلال اداری و مالی و حتی هنجاری آنها به رسمیت شناخته نشود اساسا استانی شدن انتخابات نمی تواند به اهداف خود دست پیدا کند. پس در گام دوم نمایندگان محترم مجلس باید پیش از دست کاری در انتخابات مجلس به اصلاح قانون وظایف و تشکیلات شوراهای اسلامی بپردازند. یعنی در حقیقت اصلاح و به روزرسانی قانون احزاب و شوراها در مرحله دوم دو گامی است که به نظر می رسد زمینه را برای استانی شدن انتخابات فراهم کند. برای ایجاد انتخابات استانی به لحاظ قانون اساسی نظام جمهوری اسلامی سکوت اختیار کرده است.

در حقیقت اگر شورای نگهبان رویکرد نزدیک به برخی نمایندگان مجلس داشته باشد می تواند این مصوبه را هماهنگ با قانون اساسی تلقی کند اما می توان اذعان کرد که قانون اساسی جمهوری اسلامی درخصوص نظام انتخاباتی و روش های رای گیری در انتخابات مجلس سکوت اختیار و به تعبیری به بیان کلیاتی در این زمینه اکتفا کرده است.

انتهای پیام/
خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.