الگویی فرامدرن داریم که معنویت را هماهنگ با دنیای امروز می‌طلبد
خبرگزاری تسنیم: عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: انقلاب اسلامی به نهادی فرادستی برای توجه به فرهنگ نیاز داشته و دارد؛ معتقدم این طرح و الگویی که نظام اسلامی مطرح کرده، به قول میشل فوکو الگویی است فرامدرن که معنویت را هماهنگ با دنیای امروز می‌طلبد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، چندی پیش رهبر معظم انقلاب اسلامی در جمع اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی نکات مهمی را در محورهای مختلفی چون اهمیت موضوع فرهنگ و ارزش‌های فرهنگی در جامعه، اهمیت و جایگاه شوراى عالى انقلاب فرهنگى، ضمانت اجرای مصوبات شورا، تهاجم فرهنگى، اهمیت علم در دانشگاه و پرهیز از سیاسی شدن دانشگاه، زبان فارسی، علوم انسانی و آسیب‌هاى اجتماعى و علل فرهنگى آن بیان فرمودند. شوراى عالى انقلاب فرهنگى از محورهای بیانات رهبر معظم انقلاب بود که معظم‌له در ضمن آن این شورا را یکى از آن ابتکارات واقعاً بابرکت امام برشمردند.
به همین بهانه خبرنگار تسنیم، جایگاه این شورا را با کبری‌خزعلی، رئیس شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده شورای عالی انقلاب فرهنگی و عضو این شورا به گفت‌وگو نشسته است:
*تسنیم: با سلام و تشکر از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید. اگر موافق باشید با این سوال شروع کنیم که به عنوان عضو این شورا فلسفه تشکیل شورای عالی انقلاب فرهنگی با تدبیر حضرت امام(ره) و ادامه فعالیت آن با تدبیر مقام معظم رهبری را در چه می‌دانید؟
بسم الله الرحمن الرحیم: «هو الذی بعث فی الامیین رسول منهم یتلوا علیهم آیاته و یزکیهم و یعلمهم الکتاب و الحکمه». فلسفه وجودی شورای عالی انقلاب فرهنگی با توجه به آیه‌ای که قرائت شد، همان فلسفه بعثت انبیا یعنی تزکیه، تعلیم و رشد انسان‌ها و دور کردن آنها از جهالت و غفلت و تذکر، بیداری و بازگشت به فطرت و کمال است. هر حکومتی به محض در دست گرفتن قدرت باید از طریق نظام هایی که در اختیار دارد تغییرات مطلوب را ایجاد کند و از جمله مهم‌ترین این نظام‌ها، نظام خانواده، نظام آموزشی و فرهنگ عمومی است و تغییر و تحول در این نظام‌ها لازمه ایجاد تغییر و تحول پایدار در سطح جامعه است.
همچنین هر حکومتی باید با ارائه آموزش‌های مناسب، نگرش‌ها و بینش‌ها را به سوی تعالی هدایت و با ایجاد تمهیداتی که از طریق مدیریت اعمال می‌کند این نگرش‌ها را در عمل به نحوی فراهم و زمینه‌سازی کند که نگرش‌ها و بینش‌ها به روشی متعادل و بلکه متعالی در جامعه مقدر شود و ایجاد شخصیت و شاکله ذهنی، فکری و عملی جامعه ما را به دنبال بیاورد. از این تغییر رفتاری در نگرش‌ها و عملکردها ، قرآن با عنوان ایمان و عمل صالح یاد می کند که تاثیر متقابل بر یکدیگر دارند و باعث رشد متقابل یکدیگر نیز می‌شوند. هرچه ایمان بالاتر، عمل صالح‌تر و هرچه عمل صالح‌تر باشد، باعث رشد ایمان می‌شود و این به یک ملکه و شاکله درشخصیت انسان تبدیل می‌شود و به تعبیر نهج‌البلاغه عاقبت انسان را رقم می‌زند.
البته رسالت اصلی حکومت اسلامی این است که بتواند از طریق فکری و فرهنگی، عملکرد انسان ها را مدیریت کند و بنابراین هر آموزش رسمی و غیررسمی، نظام فرهنگی، نظام خانواده، نظام مدیریتی و حاکمیتی و حتی تبلیغات را در بر می گیرد. حضرت امام (ره) در روزهای آغازین انقلاب کلید ابتدایی این حرکت را زدند و توصیه‌هایی مبنی بر توجه به تحول علوم انسانی، تحول دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی و پاک‌سازی فرهنگ خودباخته غربی داشتند. متاسفانه قبل از انقلاب اسلامی، نهایت امید و آرمان یک دانشگاهی ما این بود که یک مدل و الگوی تقلیدی غرب باشد و چون آنها سخن بگوید و چون آنها آموزش ببیند و آموزش بدهد و نهایتا رشد علمی او در یک ترجمه محض از ادبیات و علم و فرهنگ غربی خلاصه شود.
در جهت ایجاد این تغییرات ابتدا ستاد انقلاب فرهنگی که بعدها به شورای عالی انقلاب فرهنگی تبدیل گشت، تشکیل شد تا بتواند این رسالت را به صورت فرابخشی و فراقوه‌ای به عهده داشته باشد. به این ترتیب در ستاد انقلاب فرهنگی تلاش شد تا از مجموعه قوا و مجموعه نیروهای حکومتی، دولتی و حتی مراکز غیر دولتی فعال در این حوزه، برترین اندیشمندان و دانشمندانی که منتخب نظام و مسئولین نظام را گردهم‌آیند و یک حرکت علمی- فرهنگی عظیم را پایه‌ریزی کنند.
*تسنیم: با توجه به فلسفه‌ای که شما فرمودید شورای عالی انقلاب فرهنگی از ابتدا چه موفقیت‌هایی داشته و چه تاثیراتی بر پیشرفت‌های حوزه علم و فرهنگ ایجاد کرده است؟
من فکر می‌کنم پاسخ به این پرسش که دارای ابعاد مختلف فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی داخلی و بین المللی است، کار وسیعی می‌طلبد تا بتوانیم آثار عملکردهای شورای عالی انقلاب فرهنگی را در سطح داخلی داخلی و در برابر هجمه جهانی ترسیم کنیم. در حد یک توصیف مختصر عرض می کنم؛ بعد از پیروزی انقلاب دشمن از انواع روش‌ها برای باز گشت به وضع پیش از انقلاب اسلامی استفاده کرد، از جنگ تحمیلی، تحریم اقتصادی تا برخوردهای فرهنگی و جنگ نرم و تهاجم فرهنگی.
در این قریب به سی و پنج سال تا حدی دنیا در برابر منطق جمهوری اسلامی منفعل شده که حتی دست به قرآن‌سوزی و اهانت به شخص اول جهان اسلام می‌زند و این نشان می‌دهد که آخرین ترفندهایش را برای نابودی اسلام به کار می‌برد. این واکنش‌ها نشان می‌دهد که ما فعلا در یک سنگر بسیار مستحکم در عرصه علم و فناوری تا در عرصه‌های فرهنگی و اجتماعی در برابر هجمه دشمن فعالیت و مقابله کرده‌ایم و توانسته‌ایم که جلوی این هجمه شدید را بگیریم. بنابراین شما می بینید با آن تهاجم شدید فرهنگی و انواع فرهنگ‌سازی‌ها و مذهب‌سازی‌ها و ایجاد نگرش‌های التقاطی، استفاده از ماهواره‌ها و استفاده از فضای سایبری برای انحراف نسل جوان این سنگر هنوز پابرجاست و مستحکم است و صددرصد انسان های سالم، صالح تربیت می کند. البته این تهاجم آسیب‌هایی هم داشته که طبیعی است و برای مبارزه با آن و رفع و پیشگیری از حمله‌های بعدی انشالله برنامه‌ریزی خواهیم کرد.
*تسنیم: خانم دکتر، ما در نظام اسلامی مجلس شورای اسلامی را برای سیاست‌گذاری و قانونگذاری داریم و در عرصه‌های اقتصادی، سیاسی و حتی علمی فرهنگی کشور مجلس در عرصه قانونگذاری فعالیت می‌کند. چه لزومی برای ایجاد و ادامه حیات شورای عالی انقلاب فرهنگی وجود دارد که مصوباتش لازم الاجرا باشد و در حوزه علم و فرهنگ سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی کند؟
صرف‌نظر از وقایعی که منجر به وقوع انقلاب فرهنگی و متعاقب آن تشکیل ستاد انقلاب فرهنگی و شورای عالی انقلاب فرهنگی شد، انقلاب اسلامی ما حتما به نهادی فرادستی برای توجه به فرهنگ نیاز داشته و دارد. من فکرمی کنم این یک طرح اساسی در نظام اسلامی است، چون الگویی که نظام اسلامی مطرح کرده، به قول میشل فوکو الگویی است فرامدرن که معنویت را هماهنگ با دنیای امروز می‌طلبد.
در واقع در الگوی مدیریت اسلامی ما این نیاز را می بینیم که علاوه بر دستگاه‌هایی که به صورت خرد و تا ریزترین بخش‌ها در دولت و در مجلس وجود دارد و مسئولیت‌های خود را دنبال می‌کنند، وجود دستگاه‌های فرابخشی که بین سه قوه، مدیریت، نظارت و هماهنگی کنند، لازم است. اگر این نظارت و پایش در خود قوا انجام شود، بازتاب آن خیلی محسوس نخواهد بود و ممکن است بیشتر نظارت به توجیه وضع موجود تبدیل شود. بنابراین ضرورت وجود دستگاهی فرا قوه‌ای برای نظارت مدیریت کلان فرهنگی در نظام اسلامی به مثابه یک نقطه ثبات که محور اساسی سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌های کلان باشد، کاملا حس می‌شود.
شورای عالی انقلاب فرهنگی در هماهنگی بین دستگاه‌ها مهم‌ترین نقش را دارد و در مبارزه با بحران‌ها و مشکلات فرهنگی که نتایج آن دامن گیر همه بخش‌ها می‌شود، نقش ستاد فرماندهی را برعهده دارد. شما حتما مستحضر هستید که مدیریت دولت و مجالس قانونگذاری در کشور ما تغییر پیدا می‌کند، ولی آنچه که مهم است، آن است که این تغییرات فصلی و موردی نباید در مدیریت کلان فرهنگی کشور تاثیر بگذارد. دستاوردهایی مانند نقشه جامع علمی کشور، سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، نقشه مهندسی فرهنگی و ... تنها گوشه‌ای از دستاوردهای شورای عالی انقلاب فرهنگی محسوب می‌شود که نشان‌دهنده لزوم وجود این نهاد در نظام اسلامی است.
*تسنیم: به عنوان رئیس شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده شورای عالی انقلاب فرهنگی در مورد نقش و تأثیر سند نقشه مهندسی فرهنگی بر نظام خانواده در کشور بفرمائید.
مدیریت تحول در نظام فرهنگی جامعه بر عهده نقشه مهندسی فرهنگی کشور است که بحمدالله این سند از تصویب گذشته است. از مهم‌ترین مسائلی که در نقشه مهندسی فرهنگی به آن پرداخته شده، خانواده است. در این سند مهم مباحث اساسی پیرامون جایگاه خانواده در نظام اجتماعی، راهکارهای تحکیم خانواده و ... مطرح شده و پیرامون آن تصمیم‌گیری شده‌است. بخش دیگری از نقشه مهندسی فرهنگی به سیاست های راهبردی و اقدامات عملی در مدیریت تربیت کودکان و نوجوانان اختصاص یافته‌است. حمایت از سالمندان و تکریم این قشراز جامعه به عنوان خردمندان و نقاط اتکای نسل جوان و افراد صاحب تجربه یکی دیگر از سیاست‌های مقرر در نقشه مهندسی فرهنگی است.
*تسنیم: نقش شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده شورای عالی انقلاب فرهنگی را در تصمیمات شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان بفرمائید.
در زمانی که مقام معظم رهبری به عنوان رئیس جمهور، مدیریت شورای عالی انقلاب فرهنگی را به عهده داشتند، معظم‌له همواره به موضوعات مربوط به زنان وخانواده عنایت ویژه‌ای داشتند و این نگاه ویژه در زمان رهبری ایشان نیز استمرار یافت و تحکیم هم شد. بنابر این نگاه و به منظور توجه جدی به موضوع خانواده و زن در سیاست‌گذاری کلان فرهنگی ایشان دستور تشکیل شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده را در ذیل شوای عالی انقلاب فرهنگی صادر فرمودند و رئیس این شورا از آن زمان تاکنون عضو حقوقی شورای عالی انقلاب فرهنگی بوده است و با توجه به این نگاه راهگشا، می‌بینید که هیچ عرصه‌ای در موضوع زن و خانواده وجود ندارد که نسبت به آن سیاست‌گذاری نشده باشد.
در نظام اسلامی در عالی‌ترین مرکز فرهنگی کشور، موضوع زن وخانواده مورد سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی واقع می‌شود؛ به عنوان مثال منشور حقوق و تکالیف زنان در 148 بند به تصویب رسیده است، در حالی که دنیا در این مورد از یک منشور با 16 بند استفاده می‌کند. در کنوانسیون رفع اشکال تبعیض از زنان، زن صرفا به عنوان موجودی نگریسته می‌شود که باید حمایت شود. در حالی که فرهنگ اسلامی می‌گوید زن به عنوان موجودی که در کسب کمالات معنوی هیچ ناتوانی ندارد، باید پابه‌پای مرد نردبان تکامل و ترقی را طی کند و به سمت خدا سیر کند.
90 درصد حقوق زن و مرد مساوی، مشابه و برابر است و برای آن 10 درصد تفاوت‌هایی که مشاهده می‌شود، دلایل متقتن و کافی وجود دارد که برای رشد و کمال زن و مرد لازم و ضروری است. مجموعه تصویب شده در شورای عالی انقلاب فرهنگی با عنایت به حکمت بالغه الهی در تدبیر حیات اجتماعی انسان زن را موجودی در کنار مرد، و نه در مقابل آن دیده‌است و اگر بر اثر سنت‌های غلط به زنان در طول تاریخ ظلم و ستم رفته‌است، پیامبران الهی و در راس آنها پیامبر اسلام(ص) اولین کسانی بوده‌اند که در مقابل این ستم‌ها قد برافراشته‌اند.
امروز جهان غرب و فمینیست‌‌های حامی آن باید با شرم‌ساری به این سوال پاسخ دهند که دستاورد آنها جز تبدیل زن به یک کالا و حیوانی که تنها باید از بدن او در راستای ارضای شهوت جنسی مرد استفاده شود، چه بوده‌است؟ سیاست‌های تشکیل، تحکیم و تعالی خانواده که در آن همه ابعاد موضوع مورد بررسی جامع قرار گرفته‌است، یکی دیگر از سیاست‌های مصوب شوای عالی انقلاب فرهنگی درحوزه خانواده است. سیاست‌های عفاف و حجاب به عنوان اصلی‌ترین عامل صیانت از خانواده یکی‌دیگر از مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی است.
در نقشه جامع علمی کشور برای توسعه حضور فعال زنان در فعالیت‌های علمی مصوباتی وجود دارد، که تحکیم و ارتقای نقش و جایگاه خانواده در تعلیم و تربیت از آن جمله است. طبق این سیاست خانواده باید با فراهم نمودن زمینه تعلیم و تیربیت درست به روند رشد علمی کشور خدمت رسانی کند. موضوع جمعیت هم از دستاوردهای دیگر شورای عالی انقلاب فرهنگی است که در مورد آن به تفصیل سخن گفته شده‌است.
*تسنیم: در مورد مصوبات شورا بعضا این سوال وجود دارد که این مصوبات اجرا نمی‌شوند؛ در حالی که نهادهای قانونگذاری مانند مجلس برای اجرای مصوبات خود ابزارهای لازم را در اختیار دارند؛ مثل سؤال و استیضاح و...؛ شورای عالی انقلاب فرهنگی بدون این ابزارها چگونه اجرایی شدن مصوباتش را پیگیری می‌کند؟
مقام معظم رهبری بارها بر لازم‌الاجرا بودن مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی تاکید کرده‌اند و برخورد با تخلف و عدم اجرایی شدن برنامه‌ها هم در دستور کار شورا هست. اگر بخواهیم روی برخی مصوبات دست بگذاریم که چرا اجرایی نشده‌اند، باید بگوییم که در سه قوه هم این وضعیت وجود دارد و نظرات قانونگذار تامین نمی‌شود. چون در حین اجرا و در مدیریت‌های میانی دستخوش تغییر و اعمال سلیقه می‌شود ولی با نظارت می‌توان این روند را کنترل کرد.
تسنیم: به عنوان آخرین سؤال لطفا از برنامه‌های آینده و در دست بررسی شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده بگویید.
اینجا فرصت برای بحث از تحقیقات و پژوهش‌های انجام شده در مسائل زنان کم است. انشاءلله در مجموعه گزارش کار شورای زنان و شورای عالی انقلاب فرهنگی به آن خواهیم پرداخت. با توجه به تغییراتی که در شورای عالی با این سندها در جامعه فراهم کرده، مثل نقشه جامع علمی کشور و نقشه مهندسی فرهنگی و پیوست فرهنگی حتما ما شاهد تغییرات زیادی خواهیم بود. برنامه جدی ما پیگیری برای یک آموزش فراگیر برای ارتقای جایگاه خانواده در تمام سطوح از مهدکودک‌ها تا دانشگاههاست.
ما می خواهیم یک ساختار مناسب برای حمایت از خانواد، زن و کودک و تربیت در نسل آینده داشته باشیم. این موضوع جزء رهنمود مقام معظم رهبری است. برای خانواده، زنان و کودکان باید ساختاری فرا بخشی و دارای مدیریت سطح کلان و نظارت و پایش بر سایر وجود داشته‌باشد که ستاد ملی زن و خانواده از این جایگاه برخوردار است.
انتهای پیام/
