ویتنام؛ نمونه پنهان کردن رسانه‌‌ای یک فاجعه/ غفلت از حقایق مضر، مجاز است؟

خبرگزاری تسنیم: چرا فاجعه جنگ آمریکا در ویتنام که از نظر جنایت و رفتار وحشیانه متجاوزان، تفاوت چندانی با جنگ‌های جهانی نداشت، با اینکه به ما نزدیکتر است، هرگز به اندازه جنگ دوم جهانی رسانه‌ای و مشهور نشد؟

فراموشی ما در خصوص این حقیقت که «آمریکا حق ندارد از حقوق بشر حرف بزنند» که چند روز پیش توسط رهبر انقلاب مورد تاکید قرار گرفت؛ نیازمند شواهد تاریخی مکرر و پرداخت رسانه‌ای وسیع است. این سوال مهمی است که باید از خود بپرسیم؛ «چرا فاجعه جنگ آمریکا در ویتنام که از نظر جنایت و رفتار وحشیانه متجاوزان، تفاوت چندانی با جنگ‌های جهانی نداشت و از سویی به دلیل نزدیکتر بودن‌ زمانی‌اش به ما نسبت به جنگ جهانی دوم، که هم دسترسی به امکانات رسانه‌ای را آسانتر می‌ساخت و هم ثبت شواهد تاریخی را، اما واقعا چرا جنگ و فاجعه ویتنام هرگز به اندازه جنگ دوم جهانی رسانه‌ای و مشهور نشد؟» نه تنها به اندازه آن جنگ شهرت نیافت بلکه به اندازه یک جنگ بسیار کوچکتر از آن هم مورد تاکید و اهمیت جهانیان قرار نگرفت و اگر چند اندیشمند از جمله برتراند راسل و نوام چامسکی و دیگران بر آن دست نمی‌گذاشتند، چه بسا این واقعه به طور کامل فراموش شده بود.

با اینکه فیلم‌های متعددی توسط هالیوود و شرکت‌های سینمایی دیگر غرب برای نشان دادن ابعاد مختلف فاجعه جنگ جهانی دوم و البته بزرگنمایی درباره برخی وجوه آن ساخته شده، اما چه کسی بیشتر از تعداد انگشت‌‌هایش فیلم‌هایی تاثیرگذار درباره جنگ ویتنام دیده است؟ آیا دلیل این امر این است که وقایع جهان جهانی دوم قابلیت دراماتیزه شدن دارند و جنگ ویتنام نه؟ آیا واقعا به این دلیل است که رسانه سینما به سراغ این فاجعه بشری که فقط حدود 50 سال از وقوع آن می‌گذرد، نرفته؟ آیا کسی به این فکر نمی‌کند که 50 سال برای فراموش شدن یک فاجعه تمام عیار انسانی زمان بسیار کمی است؟ و اگر اعتقاد داریم زمان زیادی است چرا این حقیقت درباره جنگ جهانی دوم صدق نمی‌کند زمان بیشتری از آن می‌گذرد؟ هزاران سوال دیگر درباره ده‌ها واقعه اینچنینی در جهان وجود دارد؛ چند نفر از ما درباره بمباران «درسدن» در آلمان در ماه‌های پایانی جنگ جهانی دوم چیزی شنیده یا فیلمی دیده است؟ بمبارانی که یکی از مهمترین وقایع جنگ جهانی دوم بود و نه توسط هیتلر بلکه با بمب‌افکن‌های آمریکا و بریتانیا صورت گرفت. این حرف‌ها هیچکدام به معنای تایید رفتار جنایت‌بار دیکتاتور آلمانی نیست، اینها فقط اعتراض به فراموش شدن بخش مهمی از حقیقت تاریخی تمدن بشری است.

این داستان را پایانی نیست، تنها آنچه که لااقل به اشاره باید به آن پرداخت، تلاش غرب برای مخفی کردن برخی از وقایع و جلوه دادن و بزرگ نمودن برخی وقایع دیگر، مهمترین وجه مجهول این تراژدی است که توسط رسانه‌های جریان اصلی صورت می‌گیرد؛ ما هم که طبق معمول با رسانه‌هایمان یا بیکار نشسته‌ایم تا همه چیز خود به خود اتفاق بیفتد و یا نقش رسانه را در ساخت و پخش فوتبال یا سریال‌هایی تعریف کرده‌ایم که با آن‌ها بتوان وقت را پر کرد و تخمه خورد.

اما فردریک نیچه فیلسوف آلمانی که حدود صد و چند سال پیش گاهی برای دفاع از حقوق یک اسب کتک می‌خورد و گاهی هم در جنگل وقت می‌گذراند و اگر فرصتی هم پیدا می‌کرد چیزهایی می‌نوشت که امروز تنها علاقه چند نفر از دانشگاهیان خوش‌پوش با موهای بلند مجعد و عینک‌های خوش‌فریم را برمی‌انگیزد، عمق فاجعه فکری انسان متمدن غرب مدرن را پیش از دیگران تشخیص داد و به طور رسمی فرارسیدن نیهیلیسم را اعلام کرده بود. او در بستری که تجربه کرد به درستی می‌گفت: «انسان تنها طالب پیامدهای خوش حقیقت است که حافظ بقای اوست. او نسبت به معرفت نابی که فاقد هر گونه پیامدی است بی‌اعتنا است و حتی به آن دسته از حقایقی که ممکن است برای او مضر یا مخرب باشند، خصومت می‌ورزد».

رسانه امروز بزرگترین ابزار ابراز احساسی است که نیچه بر آن دست می‌گذارد؛ ابزاری که دولتمرد غربی به خوبی آن را شناخته و با آن ذهن بسیاری را با خود همراه کرده است و ما و اندیشمند ما طبق معمول هنوز با رسانه خصومت دارد که البته باید اعتراف کرد که بخش مهمی از این خصومت به دلیل رفتارهای عجیب اهالی رسانه، بسیار هم موجه است. آنچه در این میان مغفول مانده، همان حقایقی هستند که برای جریان رسانه‌های اصلی و حامیانشان، مخرب و مضر تلقی می‌شوند و باعث شد تاریخ بشری تبدیل به تاریخ فزاینده فراموشی و جعل حقیقت شود.

آنچه در ادامه می‌آید عکس‌هایی از فاجعه دلخراش ویتنام است و دیدن آن‌ها ممکن است برای کودکان مناسب نباشد؛ اگر چه این عکس‌ها در سراسر جهان بسیار کم دیده شده‌اند و باید گفت (اگر توهین تلقی نشود) همه ما با توجه به آگاهی‌ اندکی که از عمق فاجعه رخ داده در آن زمان داریم، کودک به شمار می‌رویم. شاید این عکس‌ها یک بار دیگر ثابت کند که «هر کسی درباره حقوق بشر سخن بگوید آمریکا حق ندارد از حقوق بشر حرف بزنند»؛