پذیرش حقیقت مسلم؛ زن و مرد از نظر گرایش های روحی و روانی در شرایط کاملا یکسان قرار ندارند
در روابط انسانی هرچه افراد یکدیگر را بهتر بشناسند و از دیدگاهها و گرایشهای درونی هم آگاهی بیشتری داشته باشند، روابط آنها از عمق و استواری بیشتری برخوردار میگردد. در روابط بین همسران نیز بدون تردید این مهم باعث استحکام روابط میگردد؛ یعنی نهتنها دو طرف باید از خصوصیات اخلاقی، فکری و شخصیتی یکدیگر آگاه باشند، بلکه باید این حقیقت مسلم را بپذیرند که زن و مرد ازنظر گرایشهای روحی و روانی در شرایط کاملاً یکسان قرار ندارند و تلاش در شناخت درست این تفاوتهاست که باعث دوام و قوام بنیان خانواده میشود و این در حالی است که امروزه نفوذ و ترویج اندیشههای فمینیستی که قائل به تفاوت میان زن و مرد نمیباشد، یکی از دلایل طلاق و فروپاشی خانوادهها به شمار میرود، تغییر هویت زن بودن زنان که با القای زنمحوری، تضعیف نقش مرد، تضعیف نقش مادری و همسری، کمارزش جلوه دادن خانهداری و ارزشمند جلوه دادن مشاغل بیرون از منزل، مصرفزدگی و ... صورت میگیرد، ازجمله نگرشهای منحرف فمینیسم است که در تضاد با دیدگاه اسلام، با تغییر نگرش زنان در خانواده، منجر به تقدس زدایی و سست کردن پایههای خانواده میشود،
خداوند متعال خصوصیات زن و مرد را بر اساس نیاز طبیعت آفریده است. برای زن محبت بر همهچیز مقدم است و مرد نقطه اتکای اوست. درعینحال عاطفه و احساس زن او را متمایز از مرد ساخته است، زن لطیف و رقیقالقلب است.
پیامبر گرامی اسلام در حدیثی حساسیت زن نسبت به علاقه و توجه همسر خویش را اینگونه میفرماید: اینکه مردی به همسرش بگوید تو را دوست دارم هرگز از قلب او بیرون نمیرود.(وسائل الشیعه، ج 20 ص 23)
لطافت و عاطفه زن در کنار قاطعیت و شجاعت مرد
اما شجاعت، قاطعیت و مدیریت از ویژگیهای وجودی مرد است. زن گرچه شجاعت مردان را ندارد اما شجاعت مردانه را میستاید و دوست دارد، در پناه مردی قوی و توانا قرار گیرد و آرامش آمیخته با رضایت را احساس کند و اما زن نقطه اتکای معنوی و روحی مرد است و بامحبت خود غم و غصه را از مرد زندگیاش دور میکند.
مردی به پیامبر فرمود: همسری دارم که هرگاه به منزل وارد میشوم به استقبال من میآید و زمانی که از خانه خارج میشوم مرا بدرقه میکند و هرگاه مرا اندوهگین میبیند به من میگوید: چه چیز تو را غمگین ساخته است؟ اگر نگران معاش خود هستی که خداوند متکفل رزق و روزی بندگان خود میباشد ولی اگر نگران امور معنوی خود میباشی خداوند توجه و نگرانی تو را بیشتر سازد. پیامبر فرمودند: همانا خداوند کارگزارانی دارد که این زن از زمره کارگزاران خدا هست و برای چنین زنی نصف اجر شهید است.(امالی، ص 618)
و درنهایت این زن و مرد در سایه آرامش و آسایش که هرکدام برای دیگری فراهم کرده است، خانوادهای شاد و سالم را میسازند.
ازنظر حجتالاسلام شهاب مرادی»، دلیل اصلی طلاق این است که فرد نمیخواهد مسئولیت بپذیرد. بهمحض مواجهه با کوچکترین مشکلات در طرف مقابلش با خود میگوید «این مسئله مشکل اوست» و من حقدارم راحت زندگی کنم. درحالیکه در فرهنگ جمعگرا اگر مرد یا زن در زندگی طرف مقابلش را دچار مسئلهای ببیند، میگوید که من میایستم تا او اصلاح شود. در این فرهنگ، ایثار و فداکاری رنگ دیگری دارد.
زن و مرد باید بتوانند اختلافات را طوری حل کنند که هیچکدام بازنده نباشند بلکه هر دو به رضایت برسند
آموزش مهارتهای زندگی به جوانان، نکته مهمی است که مورد غفلت واقعشده است. نسل جوان ما بسیار بد تربیتشدهاند؛ یعنی ما فقط آنها را وادار به درس خواندن و دانشگاه رفتن کردهایم و تمام امکانات را برایشان فراهم کردهایم، ولی در عوض هیچیک از مهارتهای زندگی را به آنها آموزش ندادهایم. جوانی که به این شکل تربیتیافته است بههیچعنوان قدرت تصمیمگیری و حل مسائل و مشکلات را ندارد و نمیداند زمانی که در زندگی با مشکل مواجه شد، چگونه باید با آن برخورد کند و در بحرانها چگونه باید تصمیم بگیرد؛ زیرا ازجمله عوامل ثبات در زندگی زناشویی آن است که مردان و زنان باید بتوانند در مورد اختلافاتشان طوری حرف بزنند که هر دو نفر آنها به صمیمیت و احترام بیشتری برسند و بتوانند اختلافات را طوری حل کنند که هیچکدام بازنده نباشند بلکه هر دو به رضایت برسند؛ یعنی فنون درست حرف زدن را بدانند.
خانواده بر اساس جمعگرایی است، درحالیکه تکنولوژیهای نسل نو فردگرایی را تقویت میکنند
متأسفانه با ورود سبک زندگی غربی به جامعه اسلامیمان و به دنبال آن تغییر نگاهها و ارزشها، ورود رسانههای دیجیتالی، اینترنت، ماهوارهها و درمجموع وسایل فنّاوری جدید بهشدت جوانها را فردگرا بار آورده است. خانواده بر اساس جمعگرایی است، درحالیکه فنّاوریهای نسل نو فردگرایی را تقویت میکنند. قبلاً تلفن برای خانواده بود، اما موبایل برای شخص است، کامپیوتر شخصی است و... درواقع تمام وسایل زندگی در عصر حاضر فردیت را در فرد تقویت میکند. این در حالی است که وقتی زن و مرد وارد زندگی زناشویی میشوند، باید فردیت و خیلی از خواستههای خود را فدای مصالح زندگی کنند، نه اینکه خواستههای فردی خود را جایگزین مصالح زندگی نمایند. البته بر اساس آموزههای اسلام ناب محمدی به مرد دستور دادهشده از خطاهای زن درگذشته و خطاها و اشتباهات او را پیگیری نکند و با او مدارا نماید.
رشد اخلاقی از ضروریات تشکیل خانواده سالم و موفق است. اخلاق آموختنی است و آراسته شدن به ارزشهای اخلاقی از طریق یادگیری از افرادی که با آنها زندگی کرده و الگوهای ما را در زندگی تشکیل میدهند فراهم میشود؛ بنابراین پدران و مادران باید از سالها قبل از ازدواج به این مسئله فکر کنند که باید فرزندانشان را برای زندگی و پذیرش مسئولیتهای آینده مثل مسئولیت مادری و همسری پرورش دهند، اما متأسفانه این مسئله اصلاً در زندگیهای امروز وجود ندارد.
اغلب مشکلات خانوادههای ایرانی تربیتی و ارتباطی است
ازنظر"حجتالاسلام شهاب مرادی" ، «اغلب مشکلات خانوادههای ایرانی تربیتی و ارتباطی است که توجه و تقویت "معنویت" به معنی دینداری و "اخلاق اسلامی" با شاخصهای اصلی رفتاری آن مانند راستگویی و پرهیز از دروغ ، امانتداری، وفاداری و تقویت روحیه کرامت،مهربانی و گذشت در اصلاح مشکلات خانواده و اجتماع بسیار مؤثر و حیاتی است، اغلب مشکلات ما ناشی از غفلت از این اصول مهم است.»
ازدواجهای دانشجویی و همکفو نبودن فرهنگی
معیارهای ازدواج نیز در این میان دچار تغییرات شگرفتی شده است و بسیاری از معیارهای اسلامی جای خود را بهاندازه های غربی داده است. اخلاق و دینداری، حیا و عفاف، ملاک و معیار اصلی در ازدواج پایدار به شمار میرود، اما امروزه متأسفانه این ارکان جای خود را به ثروت و دارایی و دوری از نجابت و حیامندی داده است.
همتایی و همکفو بودن از دیگر ضروریات یک ازدواج موفق است که متأسفانه در بسیاری از موارد ازجمله ازدواجهای دانشجویی از جهت همکفو نبودن فرهنگی مورد غفلت قرارگرفته است و باعث شده تا در این نوع ازدواجها نیز آمار طلاق افزایش چشمگیری یابد.
شرم از قناعت کردن
گواراترین زندگی از آنکسی است که بهروزی خدا قانع و از آن راضی باشد. قناعت ازجمله موارد مهمی است که در زندگی جوانان بهشدت به فراموشی سپردهشده است و البته تجملگرایی مادر و پدر در خانواده و شاید شرم از قناعت کردن باعث شده است تا بسیاری از زندگیهای نوپا به خاطر تجملگرایی و مصرفزدگی و پرهیز از قناعت به طلاق بیانجامد.
در خانوادهای که به سبک اسلامی باهم زندگی میکنند
خلاصه کلام آنکه در خانوادهای که به سبک اسلامی باهم زندگی میکنند، جایگاه مرد و زن و نقشهای مشترک و فردی هرکدام مشخص است. در این خانواده بهجای مردسالاری و زنسالاری، حق سالاری حاکم است. فضایی آکنده از صمیمیت، صداقت و بالندگی در این خانواده دیده میشود . زن و شوهر یکدیگر را دوست دارند و برای هم ارزش قائلاند، آنها قادر به بیان محبت و غم خود به یکدیگر هستند. بین اعضای خانواده، بهتناسب موقعیت و امکانات تقسیمکار صورت میگیرد و هر فرد در مقابل کاری که دارد احساس مسئولیت میکند.
افراد بر اساس اخلاق اسلامی باگذشت و فداکاری با یکدیگر رفتار میکنند و مصالح خانواده را بر مصالح فردی ترجیح میدهند. این نمایی کوچک از خانواده اسلامی است که امروز در میان زندگیهای نوپا کمرنگ شده است و یادمان رفته است که زندگی به سبک اسلامی ما را به آرامش حقیقی نزدیک میکند وزندگی به سبک غربی هرروز ما را از آرامش دورتر و دورتر میکند.