این مجموعه به تهیهکنندگی محمد بیگزاده به پنج سال تنهایی و دوران خلافت و زندگی حضرت علی بن ابیطالب میپردازد و ساخت آن تا سال 75 ادامه داشت. از این مجموعه تلویزیونی نسخه سینمایی نیز تهیه شده است و عوامل پشت صحنه آن نیز همگی از شاخصترین چهرههای حرفه خود هستند. از جمله آهنگسازی سریال با فرهاد فخرالدینی، تدوین با مهرزاد مینویی و تصویربرداری با مازیار پرتو بوده و طراحی گریم درخشان عبدالله اسکندری در این سریال که اولین بار در سال 75 از شبکه یک سیما روی آنتن رفت، هنوز در یادها مانده است.
سریال «امام علی (ع)» در زمان ریاست علی لاریجانی بر تلویزیون ساخته شد و در ابتدای کار در مرحله متن دچار بازنویسیهای متعدد شد تا سرانجام در سال 73 با حضور 150 بازیگر اصلی و بیش از 5 هزار هنرور از نیروهای ارتش مقابل دوربین رفت.
سیروس گرجستانی، سعید نیکپور، انوشیروان ارجمند، عنایت شفیعی، مرحوم جواد خدادادی، عنایت بخشی، آتش تقی پور، مرحوم جهانگیر فروهر، نادر رجبپور، مرحوم عباس امیری، بهمن زرینپور، چنگیز وثوقی و زنده یاد باقر صحرارودی از جمله دیگر بازیگران این سریال بودند.
این سریال که حدود 23 سال پیش ساخته شد، از نخستین گامها در عرصه سریالسازی تاریخی آن هم درباره اهل بیت بود و بالطبع واکنشها نسبت به آن نیز زیاد بود. از جمله اینکه انتقاد میشد چرا شخصیتهای منفی این سریال جذاب و پررنگتر از شخصیتهای مثبت آن است.
سریال «امام علی (ع)» فرصتی بود که ویشکا آسایش در آن درخشید. بازیگر نقش قطام در این سریال از سوی داییاش مازیار پرتو به میرباقری معرفی شد و خوش درخشید. داریوش ارجمند نیز هنوز با ایفای نقش مالک اشتر در این سریال در یادها میآید.
در این مجموعه مثل دیگر آثاری که حتی اخیرا ساخته شدند، تصویر امام معصوم نشان داده نشد و تنها برای نمایش تصویر بخشهایی از دست و پاهای مبارک امیرالمومنین از زنده یاد مهدی فتحی استفاده شد.
زمان ساخت «امام علی (ع)» به ویژه برای آثار تاریخی دشوار، صدابرداری سر صحنه رایج نبود و گویندگان مطرح به جای بازیگران اصلی سریال را دوبله کردند. مدیریت دوبلاژ با بهرام زند بود و منوچهر اسماعیلی و پرویز بهرام نیز از جمله دیگر دوبلوران مطرح این اثر بودند. با این حال مرحوم فتحی، بهزاد فراهانی و پرویز پرستویی از جمله بازیگرانی بودند که به جای خودشان صحبت کردند.
یک اتفاق عجیب و قابل توجه در این سریال مربوط به علی آزاد یکی از بازیگران قدیمی سینمای ایران است که پیش از انقلاب عمدتا در نقشهای منفی بازی میکرد و در جریان ساخت سریال امام علی(ع)، به اصرار خود در این سریال نقشی میگیرد.
داوود میرباقری درباره بازی علی آزاد در سریال امام علی(ع) در گفتگویی توضیح داده است: «حالتی منقلب داشت و خود را به شکلی وامدار علی بن ابیطالب میدانست. چهره رنگ پریده و دگرگونش که گویی تولدی دیگر را برای این بازیگر رقم میزد، دیگران را نیز به خود جلب کرده بود. در یکی از صحنهها قرار شد علی آزاد در نقش ابن عباس داخل چادر امام علی(ع) بشود و بیرون آید. قبل از رفتن، او گفت: داوود، من از علی شرم دارم که به چادر او وارد شوم، نمیشود صحنه را عوض کنی و مثلا از کنار چادر بگذرم؟ گفتم نه.
و او داخل چادر شد. منتظر بودیم که بازگردد، دقایقی گذشت، خبری نشد، او را صدا کردیم، خبری نبود. داخل چادر شدیم؛ علی آزاد داخل چادر جانبهجان آفرین تسلیم کرده بود... و صحنههای باقیمانده را فرد دیگری به جای آن مرحوم بازی کرد.»