نسبت دیپلماسی سیاسی به دیپلماسی فرهنگی در کشور، ناعادلانه است

به گزارش خبرگزاری تسنیم، آیین رونمایی از مجموعه کتاب‌های «دانستنی‌های یک رایزن» شامگاه دیروز یکشنبه 16 آذر، با حضور قهرمان سلیمانی، معاون پژوهشی و آموزشی این سازمان و سیدرضا صالحی‌امیری، رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و جمعی از نویسندگان، کارشناسان و اصحاب فرهنگ کشورمان، در محل کتابخانه ملی ایران برگزار شد.

تولید منابع آموزش برای رایزنان فرهنگی کشور

قهرمان سلیمانی، معاون پژوهشی و آموزشی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در آغاز این آیین، با اشاره به وجود نیاز برای تولید آثار علمی در خصوص وظایف رایزنان فرهنگی، در سخنانی در تعریف معنای دیپلماسی، گفت: دیپلماسی به مفهوم کلاسیک آن، هم‌ذات سیاست است و از زمانی که علم اداره اجتماع به عنوان موضوع، مطرح شد، دیپلماسی هم پا به عرصه اجتماعی گذاشت.

وی ادامه داد: در دهه‌های اخیر جهان دگرگون شد و امروزه مفهوم واژه‌هایی چون دولت، قدرت و دیپلماسی، گاهی با آنچه در گذشته بود، تفاوت دارد. از جمله تغییرات، تولد مفهوم دیپلماسی فرهنگی است که البته ریشه خیلی کهنی نیز ندارد و در اواخر قرن نوزدهم میلادی، توسط فرانسوی‌ها به دنیا عرضه شد.

سلیمانی افزود: مفاهیم جدیدی قدرت نرم، دیپلماسی عمومی و دیپلماسی فرهنگی، پا به عرصه گذاشته است و  پرداختن به این موضوعات، جزو وظایف اساسی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به عنوان مسئول این حوزه در کشور است؛ ولی شوربختانه، ادبیات و مواد لازم برای این کار در داخل کشور خیلی مهیا نیست.

وی همچنین با اشاره به انتشار کتابی در 5 سال گذشته به وسیله وزارت امور خارجه برای افراد در حال مأموریت به خارج از کشور، اظهار کرد: این کتاب از مجموعه درس‌های استاد زرین‌کوب در وزارت خارجه تهیه شده است که مختص دیپلماسی سیاسی است؛ اما در حوزه دیپلماسی فرهنگی، با فقر منابع مواجه هستیم و چون سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، مسئول این حوزه است، باید کاری را در این باره به انجام می‌رساند.

رایزن پیشین فرهنگی ایران در تاجیکستان، ادامه داد: ایران دارایی‌های معنوی بسیار غنی دارد که جزو میراث فرهنگی جهان به شمار می‌رود. این دارایی‌ها همواره و به خصوص بعد از انقلاب اسلامی که شکل‌گیری یک بلوک فرهنگی را در جهان نوید داد، سبب شد تا مطالعات در خصوص ایران‌شناسی و زبان آن در تمام دنیا توسعه یابد. به هر حال سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، باید به این دارایی کشور توجه و بتواند آن را در دنیا عرضه کند.

وی تصریح کرد: اگر قرار باشد با توجه به این دامنه وسیع از دارایی‌های ایران، رایزنان فرهنگی خود را آموزش دهیم، باید امکان دسترسی آنها را به منابع و کتاب‌های لازم فراهم سازیم؛ به ناچار باید منابعی برای رایزنان فرهنگی تهیه می‌شد که مجموعه کتاب‌های «دانستنی‌های یک رایزن» به همت دفتر مطالعات فرهنگی بین‌المللی معاونت پژوهشی و آموزشی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، به همین منظور تهیه شد.

معاون پژوهشی و آموزشی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در ادامه افزد: همکاران من برای تعیین سرفصل‌های این مجموعه، فهرستی شامل 250 عنوان را تهیه کردند که پس از غربالگری، به حدود 30 عنوان رسید. از این تعداد نیز تاکنون 8 عنوان آن چاپ شده است که امروز مراسم رونمایی از آنها را برگزار می‌کنیم که یکی از کتاب‌ها نوشته آقای دکتر سید رضا صالحی‌امیری، رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، است.

قدرت فرهنگی ایران

در ادامه این آیین رونمایی، سید رضا صالحی‌امیری، رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، نویسنده جلد هفتم مجموعه کتاب‌های «دانستنی‌های یک رایزن» با عنوان «دیپلماسی فرهنگی؛ رایزن فرهنگی» در سخنانی در خصوص اهمیت دیپلماسی فرهنگی در دنیای امروز و به ویژه در ایران، گفت: دنیای امروز، 3 تصویر متفاوت از ایران را می‌شناسد. ایران نفتی که به خصوص از زمان ملی شدن صنعت نفت در اذهان عمومی جهان شکل گرفت. ایران هسته‌ای که در دهه اخیر افکار عمومی علیه ایران را هدایت کرد و ایران فرهنگی که تصویری باشکوه از ایران را ارایه می‌دهد.

وی با تأکید بر اینکه ایران نفتی و ایران هسته‌ای، تصویری نامناسب از ایران را در دنیا معرفی کرده است، گفت: تاکنون کسی نتوانسته است که تصویر فرهنگی ایران را مخدوش کند. در دنیا، هیچ کشوری مشابه این وضعیت را ندارد. فرهنگ ایران تا حدی قوی بوده که حوزه تمدنی‌اش از هند و شامات و شبه قاره و آذربایحان و آسیای میانه و ... همه تحت تأثیر فرهنگ ایران بوده‌اند.

صالحی‌امیری همچنین با بیان اینکه نسبت دیپلماسی سیاسی به دیپلماسی فرهنگی در ایران یک نسبت ناعادلانه است، گفت: در ایران، روح دیپلماسی سیاسی آنچنان بر فضای کشور حاکم شده است که عملاً دیپلماسی فرهنگی به حاشیه رانده شده که این ظلم است. دیپلماسی سیاسی بر مبنای عناصری چون زور، قدرت، منافع و فریب است؛ در حالیکه مبنای دیپلماسی فرهنگی بر آگاه‌سازی، اقناع‌سازی و همسوسازی است. پس دیپلماسی فرهنگی بر پایه باورها و دیپلماسی سیاسی بر پایه بایدهاست.

ظهور و بروز بوکوحرام در آفریقا و داعش در سوریه و عراق، نمونه جنگ فرهنگی است

اسناد و کتابخانه ملی ایران افزود: بر همین اساس است که می‌گوییم دیپلماسی فرهنگی پایدار و دیپلماسی سیاسی نیز با اتفاقات تغییر می‌یابد و ناپایدار است. در نتیجه راه نجات ما در این است که دیپلماسی فرهنگی را در کشور به نقطه‌ای برسانیم که بیش از دیپلماسی سیاسی در جهان، ظهور و بروز داشته باشد.

وی همچنین با اظهار این نکته که در عرصه جهانی شدن، دنیای آینده دنیای تخاصم و تعارض فرهنگی خواهد بود و نه نظامی و سیاسی و اقتصادی، گفت: اتحادیه اروپایی که نماد جهانی شدن است در دو عرصه تلاش می‌کند؛ عرصه سیاسی و عرصه فرهنگی. هم‌اکنون نیز در عرصه فرهنگی وارد تخاصم شده‌اند و ظهور و بروز بوکوحرام در آفریقا و داعش در سوریه و عراق، نمونه جنگ فرهنگی است.

نمی‌توانیم با غرب در حوزه فرهنگی به توافق برسیم

صالحی‌امیری ادامه داد: نقطه استراتژیک اختلاف ما و غرب در بحث جهانی شدن، در این است که بنیان‌های لیبرالیسم غرب بر 4 محور سکولاریسم، فمنیسم، اومانیسم و پلورالیسم بنا شده است؛ درحالیکه اندیشه مبتنی دین و اسلام ما، بر محورهای وحدانیت و انسان الهی است. این دو حوزه دارای دو خاستگاه متفاوت هستند که در آن تعارض فرهنگی شکل می‌گیرد. ما نخواهیم توانست با غرب در حوزه فرهنگی به توافق برسیم و به دلیل غنای فرهنگی که داریم، می‌توانیم قدرت خود را به رخ آنها بکشانیم.
این استاد دانشگاه در این بخش از سخنان خود با طرح این سؤال که حال چه باید کرد؟ گفت: اگر می‌خواهیم که در این خصوص به نتیجه‌ای قطعی برسیم، باید در سطح کشور و با محوریت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به یک انسجام دست یابیم و همچنین ساختاری متمرکز را طراحی کنیم.

صالحی‌امیری در پایان سخنان خود، اراده ملی، استراتژی هدفمند و تجهیز شدن را 3 عامل اصلی حضور در این عرصه دانست و گفت: اعتقاد دارم که سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با انتشار مجموعه کتاب‌های «دانستنی‌های یک رایزن» به منظور آموزش رایزنان فرهنگی کشور برای اشاعه فرهنگ ایرانی در دنیا، راه درست را انتخاب کرده است.

مجموعه کتاب های «دانستنی های یک رایزن فرهنگی»  در هشت جلد به همت مرکز مطالعات فرهنگی- بین المللی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در سال 1393 و توسط گروه انتشاراتی الهدی به چاپ رسیده است. این مجموعه کوششی جمعی در زمینه دانش‌افزایی و تقویت توانمندی‌های رایزنان فرهنگی برای ایفای رسالت و مأموریت دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در جهان محسوب می‌شود.

انتهای پیام/