نگرانی فزاینده ترکیه از شناسایی نسل کشی ارامنه توسط دولت‌ها
خبرگزاری تسنیم: موضوع نسل‌کشی ارامنه توسط ترکیه و به رسمیت شناختن آن از سوی جامعه بین‌الملل فرصت‌ها و چالش‌های زیادی را برای هر دو طرف به همراه خواهد داشت.
به گزارش خبرگزاری تسنیم هر ساله با نزدیک شدن به سالروز یکصدمین سالگرد نسل‌کشی ارامنه، نگرانی ترکیه نسبت به روند شناسایی نسل‌کشی ارمنیان در مجامع بین‌المللی تشدید می‌شود. به طور کلی پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، زمانی که جهانی کردن نسل کشی ارامنه، به منزلۀ مهم‌ترین مسئله در دستور کار سیاست خارجی ارمنستان و دیاسپورای ارمنی قرار گرفت، فرایند شناسایی نسل‌کشی ارمنیان از سوی جامعۀ جهانی پیشرفت‌های چشمگیری را شاهد بود، به ویژه این‌که این موضوع حتی در سطوح دولتی نیز در دستور کار کشورهای گوناگون قرار گرفت.
در این میان نکته حائز اهمیت فرصت‌ها و چالش‌های این شناسایی برای دو طرف یعنی ترکیه و ارمنستان است. به موازات فرصت‌ها و مزایای قابل توجه این مساله برای ارمنستان، تبعات و چالش‌های پیش‌رو برای ترکیه نیز قابل تفسیر می‌باشد. شناسایی رسمی نسل‌کشی ارمنیان از سوی جامعه جهانی ضمن آنکه قدرت و صلاحیت دستگاه دیپلماسی ارمنستان را در دفاع از منافع حیاتی خود نظیر حل مناقشه قراباغ مستحکم‌تر ساخته؛ می‌تواند فشارها و محاصره اقتصادی و سیاسی تحمیل شده از سوی ترکیه طی 25 سال گذشته را بی‌اثر کند اما مهم‌ترین فاکتور در صورت شناسایی جهانی نسل‌کشی، محتمل بودن افزایش قدرت دستگاه حقوقی و قضایی ارمنستان در دادگاه‌های بین‌المللی در طرح دعاوی خواهد بود. در همین راستا تاکنون ٢٢ کشور، آمریکای لاتین، اروپایی و آسیایی نسل‌کشی ارمنیان را به رسمیت شناخته‌اند. سال گذشته نیز مجمع بین‌المللی پارلمان اروپا از کشورهای عضو اتحادیه اروپا خواسته بود، نسل‌کشی ارمنیان را مورد شناسایی رسمی قرار دهند.
در بند ٧٧ این گزارش آمده است، پارلمان اروپا در آستانه یکصدمین سالگرد نسل‌کشی ارمنیان از کلیه دولت‌های عضو اتحادیه اروپا می‌خواهد، نسل‌کشی ارمنیان را مورد شناسایی رسمی قرار داده و نهادهای وابسته به اتحادیه اروپا را تشویق به مساعدت در امر شناسایی این نسل‌کشی کنند. در همین راستا چهارشنبه ٢٦ فروردین ١٣٩٤ پارلمان اتحادیه اروپا قطعنامه جدید شناسایی و محکومیت نسل‌کشی ارمنیان را که به امضای کلیه گروه‌های سیاسی پارلمان اروپا رسیده بود به رای گذاشت و با اکثریت قریب به اتفاق‌آراء به تصویب رساند. تصویب این قطعنامه، از آن جهت مهم می‌کند که طی سالیان گذشته مسئله نسل‌کشی ارمنیان در پارلمان اتحادیه اروپا بر پایه قوانین حقوقی مطرح نمی شد، ولی این بار به نظر می‌رسد این قطعنامه بر پایه مبانی حقوقی مطرح و به تصویب رسیده است، که می تواند به زیان ترکیه و به نفع ارمنستان تمام شود.
در این قطعنامه پارلمان اروپا از ترکیه خواسته است قتل عام ارامنه در زمان امپراتوری عثمانی را که پیش از آن در سال ١٩٨٧ به رسمیت شناخته بود به عنوان نسل کشی به رسمیت شناسد، با تاریخ خود روبرو شده و به روند آشتی بین دو ملت کمک کند. همچنین تصویب این قطعنامه احتمال عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا را به شدت کاهش داده و روابط آنکارا و کشورهای اروپایی را بیش از پیش دچار کدورت می‌نماید. همچنان‌که اولین واکنش و نشانه های آغاز کدورت را در اظهارات اردوغان در آستانه رای‌گیری درباره این قطعنامه می‌توان مشاهده کرد با این عنوان که: ترکیه این قعطنامه را نادیده می گیرد.
مهم‌ترین و اصلی‌ترین تبعات شناسایی جهانی نسل‌کشی برای ترکیه را شاید بتوان ترس از محکومیت در دادگاه‌های بین‌المللی و پرداخت غرامت و اعاده اموال مصادره شده ارمنیان و سرزمین‌های ارمنستان دانست. ضمن این‌که ترس دولت از مواجه شدن با جامعه ترکیه خصوصاً ملی‌گراهای افراطی و همچنین رودررویی با آن دسته از روشنفکران، متفکران و احزاب مخالف مزید برعلت شده تا بر نگرانی‌های ترکیه در مواجهه با این مساله افزوده شود. نگرانی از تبعات و چالش‌های پیش گفته موجب شده که دولت رجب طیب اردوغان با برخورداری از ابزار فشار اقتصادی و یادآوری این موضوع که ترکیه متحد استراتژیک آمریکا و کشورهای اروپایی در منطقه است، تلاش کند با استفاده از این اهرم‌ها، آمریکا و بسیاری از دول اروپایی را به قطع رابطه در صورت به رسمیت شناختن نسل‌کشی ارمنیان تهدید کند. منتها روند پرشتاب اتفاقات به وقوع پیوسته احتمال این‌که دولت ترکیه بتواند نسل‌کشی ارمنیان و نگاه ویژه جامعه جهانی اهداف خود را در این زمینه محقق سازد، دور از انتظار می‌کند.
انتهای پیام/پ
