بزرگ‌ترین «غار دست‌ساز دنیا» در معرضِ نابودی
بزرگ‌ترین غار دست‌ساز دنیا در جهرم در معرض نابودی قرار گرفته و مرمت آن نیاز به بودجه و توجه مسئولان دارد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از جهرم، غار دست‌ساز " سنگ‌اشکن" جهرم از قدمتی بین 150 تا 200 سال برخوردار است و در 185 کیلومتری جنوب شرق شیراز در شهرستان جهرم واقع‌شده است. سنگ‌های این غار نه‌تنها در جهرم بلکه در شهرهای مجاور همچون سرداب‌ها و زیرزمین‌های شهر قدیم لار، مسجد جامع عتیق شیراز و برای منافذ و پنجره‌های سنگی مورد استفاده قرار گرفته است.
قاسم قادری یکی از محققانی است که بر روی این غار منحصربه‌فرد مطالعه کرده است، می‌گوید: این غار درواقع یک معدن زیرزمینی استخراج سنگ بوده و یک غار مصنوعی یا دست کن است. در گذشته محدوده غار بزرگ‌تر از مکان امروزی بوده چراکه ورودی و قسمت‌هایی از درون غار در اثر مرور زمان و احتمالاً زلزله ریزش کرده و هم‌اکنون غیرقابل دسترسی است.
وی می‌افزاید: این غار دارای 12 مدخل ورودی و طول غار بین 180 تا 200 متر و عرض آن از 60 تا 130 متر متغیر است و مساحت بیش از 19 هزار و 372 مترمربع را پوشش داده است.
سرپرست کارگروه غار هیئت کوهنوردی استان فارس می‌گوید: بررسی‌های کارشناسی نشان می‌دهد که در ابتدا تعداد و قطر ستون‌ها بیشتر از زمان کنونی بوده که به‌تدریج با افزایش عمق غار و مشکلات ناشی از حمل سنگ‌های استخراج‌شده نسل‌های بعد شروع به استخراج سنگ‌های ستون‌ها کرده و درنتیجه ستون‌ها به‌تدریج لاغر شده و قدرت باربری آن‌ها کاهش‌یافته است.
این کارشناس ارشد زمین‌شناسی با اشاره به بررسی زمین‌شناسی و ساختاری غار سنگ‌شکنان جهرم تصریح می‌کند: در این تحقیق عنوان‌شده است که برخی از ستون‌ها فاقد درزهای تک تونیکی اما دارای درزهایی است که بیانگر تحت‌فشار بودن آن‌هاست و به‌عبارت‌دیگر این ستون‌ها، تحت تأثیر وزن طبقات فوقانی درزدار شده‌اند.
قادری می‌گوید: نقشه‌برداری از شکاف‌های غار نشان می‌دهد که اغلب شکاف‌های کف و سقف غار با یکدیگر قابل انطباق بوده که نشانگر پیوستگی آن‌هاست این شکاف‌ها محدود به لایه‌بندی نبوده و اکثراً عمیق هستند و با توجه به پرشدگی ناقص آن‌ها در زمان بارندگی پتانسیل ریزش دارند.
نایب‌رئیس هیئت مدیره انجمن غار وغارشناسی ایرانیان بیان می‌کند: این شکاف‌ها با توجه به لایه‌بندی بلوکه‌شده و در اثر وزن خود ناپایدار می‌گردند و برخی از ستون‌ها با توجه به درزهای برشی به وجود آمده در آن‌ها و سطح تازه درزه، تحت‌فشار بوده و نیاز به تقویت دارند.
وی تأکید می‌کند: در این پژوهش راهکارهایی برای پایدارسازی این غار معرفی‌شده که اجرای آن‌ها نیاز به توجه مسئولان و اختصاص بودجه است.
علیرضا صحرائیان فرماندار ویژه جهرم خاطرنشان می‌کند: به دلیل نبود اعتبار امکان ترمیم ترک‌های سقف غار وجود ندارد.
وی با اشاره به قدمت تاریخی شهرستان جهرم با انتقاد از نبود اداره میراث فرهنگی و گردشگری در جهرم، تصریح می‌کند: متأسفانه باوجود بیش از 70 اثر گردشگری در این شهر تنها دفتر نمایندگی با 2 نیرو در این شهرستان وجود دارد.
شاپور امراللهی عضو کارگروه غار استان فارس بابیان اینکه غار سنگ اشکن بی‌نظیر است، افزود: بیشترین گونه خفاش در جهرم در این غار است که متأسفانه به دلیل عدم رعایت نکات غارنوردی این موجودات به نصف رسیده است.
عضو انجمن غار و غارشناسی ایرانیان می‌افزاید:غار سنگ اشکن به دلیل ورود خودرو در معرض آسیب است که مسئولان باید با نصب در و نگهبان از این غار حفاظت کنند.
وی با اشاره به برخی از نکات غارنوردی، خاطرنشان کرد: عدم ایجاد سروصدا، پیمایش غار در یک مسیر، پرهیز از دست‌نوشته‌ها بر دیوارهای غار، عدم ورود خودروها و وسایل نقلیه از نکات حفظ غارها است.
گزارش از سمیرا امیرسالاری
انتهای پیام