برای پایه ریزی حقوق بشر اسلامی باید تحلیل روشنی از حق داشته باشیم

به گزارش خبرنگار قضایی خبرگزاری تسنیم، رئیس قوه قضاییه اظهار داشت: حقوق بشر یک مسئله محوری از لحاظ نظری و عملی است که کارهای بسیار زیادی درباره تحلیل حق انسانی و تحلیل ماهیت حق به طور کلی و رابطه حق و تکلیف در حال انجام است. کتاب های زیادی هم با عنوان حقوق بشر منتشر شده است. در مجموعه‌هایی هم که درباب فلسفه سیاسی تدوین شده بخشی را تحت عنوان حق دیده اند.

وی ادامه داد: برای ما مسلمانان حق بشر بسیار اساسی است. نه فکر به خاطر نکات فلسفی بلکه به لحاظ ساختار انسان شناسی و جهان شناسی و خداشناسی که در پس پرده حق به نظر ما وجود دارد. تحلیل ماهیت حق یک بحث بسیار دشواری است. بعضی نظریات در تحلیل حق این است که یک نفعی باید در آن باشد لذا اگر نفعی نباشد حقی نیست. نظریاتی که درباب حق مطرح می‌شود نباید کاری به دلالت لفظ حق داشته باشند.  

آملی لاریجانی گفت: ما در فرهنگ خودمان عمدتا در مباحث فقهی راجع به حق بحث کرده ایم. در آثار علمای فقهی بحث فقهی وجود دارد.  چیزی که در آثار فقهای ما مفقو د است تحلیل برخی اشکال حقوق است. برخی موارد مثل حق آزادی و حق حیات خیلی مورد بحث قرار نمی گیرد. چون نظری نداشتند درباره حقوقی که امروزبه عنوان حقوق اساسی یا حقوق بشر مطرح می شود دارای نقض است.  چند پیشنهاد دادم به ستاد حقوق بشر که حق بشری را جزو یکی از کارهای اساسی و زیربنایی قرار دهید؛ هرچند نمی شود فقط بحث انتزاعی کرد اما یکی از کارهایی که باید از متفکرین و اندیشمندان اسلامی کمک گرفته شود راجع به ماهیت حق است و حق بشر که واقعیت است یا نیست بحث شود. 

وی افزود: آیا تمام حقوق قراردادی هستند یا لااقل برخی حقوق باید واقعی باشند و غیرقراردادی؟ که من از این حرف دفاع میکنم. می‌گویم اگر حقوق قراردادی باشند چه کسی حق قراردادن را به این افراد داده است. این تقنین ها معمولا یک نوع قرارداد هستند که به صورت تحکیم به افراد محکّم می‌شوند. این مجلس قانونگذاری از طرف چه کسی حق تقنین دارد؟ اگر حق تقنین ندارد چه الزامی به اجرای آن قرارداد وجود دارد.فرق است بین تقنین مجلس باید فردی که در خیابان می‌خواهد تقنین کند فرق است. 

رئیس قوه قضاییه گفت: اگر به عنوان مسلمان می خواهیم حقوق بشر اسلامی را پایه ریزی کنیم باید تحلیل روشنی از حق داشته باشیم و در مقام عمل هم بسیار تأثیرگذار است. آیا در تحلیل حق نگاه ما به انسان و عالم و بنیه عالم آیا دخل دارد یا خیر؟ ما گمان می کنیم در تحلیل حق دخیل است. 

آملی لاریجانی ادامه داد: حقیقت انسانی با «من» که به آن اشاره میکنیم تفاوت زیادی دارد. برخی عقلای غربگرا هم اینگونه تصور می کردند و نگاه دوگانگی بین روح و بدن را قبول داشتند.  برخی از فیلسوفان لیبرال تلاش کردند مسئله حق را فارغ از اندیشه‌های دینی و نرم های فلسفی تحلیل کنند و بگویند شما هرجور نظری در مبانی دینی و فلسفی دارید مسئله ای نیست اما به نظر من این پروژه موفق نبوده و نمی‌توان ما حق و ماهیت آن را تحلیل کنیم بدون اینکه نگاهی به انسان داشت باشیم. اگر حق بشر را بخواهیم تصویر کنیم نمی توان تصویری از آن داشته باشیم. تحلیل ما از انسان از زمین تا آسمان با تصویر ماتریالیستها فرق می کند.

انتهای پیام/