ملاقات اردوغان و پوتین معادلات منطقه را تغییر می‌دهد

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، عبدالباری عطوان نویسنده و تحلیگر برجسته جهان عرب در مقاله‌ای در روزنامه رای الیوم به بررسی تحولات اخیر در روابط ترکیه با روسیه و غرب در سایه کودتای نافرجام اخیر در این کشور و تاثیر آن بر بحران سوریه پرداخت و نوشت: روابط ترکیه و سوریه شاهد تحولاتی پرشتاب در مسیر عادی سازی نظامی، سیاسی و اقتصادی کامل است. این امر در راستای اجرایی شدن تفاهم های رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه در جریان جلسه بیش از دوساعته پشت درهای بسته با همتا و "دوستش" ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه است. پیش بینی می شود که این تفاهم ها به نحوی باعث گشایش در بحران سوریه و ائتلاف هایی در مناطق دیگر بویژه منطقه قفقاز شود.

به گفته دیپلمات های روس و ترک، معامله بزرگ اردوغان و پوتین در این نشست پشت درهای بسته، به مطبوعات درز کرد که می توان آن را به شرح زیر دانست.

دولت روسیه از اردوغان می خواهد که مرزهای ترکیه با سوریه را به روی هرگونه پشتیبانی به گروههای مسلح اعم از نیرو، تسلیحات یا پول بگیرد و از هرگونه اقدام در راستای تلاش برای تغییر نظام سوریه دوری گزیند و جنگجویان چچنی و قفقازی مستقر در خاک ترکیه را اخراج کند.

در مقابل، دولت ترکیه از مسکو می خواهد که تعهدی واضح بدهد که هیچ گونه حمایتی از کردها برای ایجاد مناطق خودمختار یا جدایی طلبی در جنوب شرقی ترکیه نکند و همه تحریم های اقتصادی و محدودیت های خود علیه ترکیه را بردارد و در ساختن خط لوله انتقال گاز از روسیه به اروپا از طریق ترکیه تسریع به خرج دهد.

دشوار است که اجرای فوری این معامله و مفاد آن از سوی طرفین را ببنیم یا انتظار داشته باشیم اما می توان گفت که حرکت در این مسیر با سرعتی قابل توجه آغاز شده است و چهار نشانه بسیار با اهمیت را می توان در این راستا دید.

اولا، بن علی یلدریم نخست وزیر ترکیه روز گذشته در سخنرانی خود گفت که سوریه و کشورهای دیگر در منطقه شاهد تحولات "زیبایی" خواهند بود.

دوما، دعوت مولود چاوش اوغلو وزیر خارجه ترکیه از روسیه برای آغاز اجرای عملیات مشترک علیه داعش به عنوان دشمن مشترک دوطرف و جلوگیری از گسترش آن در سوریه.

سوما، تاکید رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه در مصاحبه طولانی خود با خبرگزاری ایتارتاس روسیه بر اینکه نمی خواهد سوریه از هم بپاشد. او در عین حال مدعی شد که متحد ماندن سوریه در سایه حکومت بشار اسد رئیس جمهور این کشور دشوار است.

چهارما، عزیمت یک هیئت سه نفر به نمایندگی از ارتش و سازمان اطلاعات و وزارت خارجه ترکیه به مسکو در روز پنجشنبه برای ملاقات با همتایان روس خود به منظور مذاکره درباره اوضاع سوریه.

اردوغان این رویکرد گسترده را در قبال مسکو اتخاذ کرد زیرا می خواهد به انتقادها و اهانت های اروپا و آمریکا به خودش - از متهم شدن به سرکوب و نقض حقوق بشر و تهدید به بستن درهای اتحادیه اروپا به روی ترکیه گرفته تا لغو توافق امضا شده درباره آوارگان- عملا پاسخ دهد. اردوغان از موضع غرب که اکثر درها را به رویش بست، ناراحت است زیرا سران غرب از او استقبال نمی کنند و هیچ یک از آنها از زمان کودتا تماسی با وی نگرفته اند یا حتی تلفن هایش را جواب نداده اند. برای همین است که اردوغان در مصاحبه خود با خبرگزاری ایتارتاس روسیه هر چهار دقیقه پوتین را دوست خطاب می کرد.

درخواست ترکیه برای اجرای عملیات نظامی مشترک با روسیه علیه داعش و مواضع این گروه در سوریه بدان معنا است که اردوغان به طور کلی تصمیم خود درباره پرونده سوریه را گرفته است و دیدگاه روسیه را به طور تدریجی در دستور کار قرار می دهد که بر لزوم اعطای اولویت به مبارزه با تروریسم و از بین بردن آن تاکید می کند. این ریسک چه بسا با واکنش تروریستی انتقام جویانه در داخل ترکیه نظیر حمله به اهداف حیاتی گذشته در شهرهای آنکارا و استانبول روبرو شود. فکر نمی کنیم که این احتمال در ذهن مسئولان ترکیه نباشد و آن را محاسبه نکرده باشند.

نکته قابل توجه این است که واکنش رسمی سوریه درقبال ملاقات آشتی جویانه ترکیه و روسیه تاکنون مبهم بوده و این ملاقات نادیده گرفته شده است. این سوال مطرح است که آیا رهبران سوریه درقبال این نشست و نتایج آن محتاطانه برخورد می کنند یا منتظر سفر فرستاده ای روس همراه با اطلاعات کافی به دمشق پیش از هرگونه موضع گیری در استقبال یا عدم استقبال از این امر هستند؟

اگر یکسره شدن نبرد حلب - که به نظر می رسد در سایه تجمع گسترده نیروهای دوطرف نزدیک باشد- انجام شود، چه بسا نشانه ای از عملی شدن تفاهم های ترکیه و روسیه باشد و ما باید مثل دیگران تنها منتظر باشیم و تحرکات میدانی ترکیه را زیر نظر بگیریم.

به طور قطع، ملاقات روسای جمهور ترکیه و روسیه معادلات زیادی را در منطقه تغییر خواهد داد و باعث بازنگری در تعداد زیادی از مواضع و ائتلاف ها خواهد شد و روزها و هفته های آینده اسرار زیادی را برملا خواهد کرد.

انتهای پیام/