به گزارش خبرگزاری تسنیم از ارومیه، هنگامی که طریفه محمود کاکی کودک 14ساله مهابادی شاد و خندان در سالن مرکزی شهر بوداپست مجارستان برای دریافت نشان طلای مسابقات بین المللی کودکان از دست شهردار این شهر قدم برمی‌داشت، کنار دست چراغ قرمز کهنه چهارراه مافی ارومیه فرشاد 13ساله با تنی چرک و لباسی ژنده، به‌همراه پدری معلق میان نشئگی و خماری خنزر پنزر می‌فروشد.

وقتی نورا حسین‌نژاد کودک 12ساله ماکویی در مسابقات بین المللی نقاشی کشور هنگ‌کنگ دیپلم افتخار را در میان انبوه کودکان شرکت کننده با شور و اشتیاقی وصف‌ناپذیر بالای سر می‌برد در خیابان بعثت ارومیه الهام و نسترن کنار دست مادرشان آرمیده‌اند تا رهگذرها به‌افتخار معصومیت نشسته در چهره‌های خواب‌آلودشان، اسکناس‌های چروک‌خورده جلوی‌شان پرت کنند.

می‌شود ادعا کرد که امسال سال خوبی برای کودکان نبوده است؟

به خیابان نگاه کنید، بچه‌های خوشبخت کم نیستند، بچه‌هایی که با پدر و مادرهایشان آمده‌اند خرید، بچه‌هایی که امن‌ترین جای دنیا برایشان آغوش گرم پدر و مادر است، بچه‌هایی که خوشبخت هستند، چون هنوز کاربرد جانبی کمربند، چنگال و سیخ کباب داغ‌شده، قیچی‌های تیز، چاقوی آشپزخانه و سیگار روشن را نمی‌دانند و به‌گواه جواد زاهدی مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان آذربایجان غربی امسال برای کودکان عضو این کانون سال درخشانی در حوزه کسب رتبه‌های برتر جهانی در زمینه نقاشی و حوزه برتر تئاتر در کشور بوده است.

اما امسال بچه‌هایی هم در استان آذربایجان غربی وجود داشتند که نه‌تنها کانون را نمی‌شناسند و در چتر خدماتی این مجموعه نیستند بلکه به‌گواه آمارهای بهزیستی استان کاربردهای جانبی ابزارهایی چون سیگار روشن و قاشق و چنگال داغ را تجربه کردند.

کودکان تشنه‌اند

مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان آذربایجان غربی معتقد است کودکان ارزشمندترین سرمایه‌های ملی هر جامعه‌ای محسوب می‌شوند و والدین و مسئولین امانتداران این هدیه الهی به شمار می‌روند.

جواد زاهدی هفته ملی و روز جهانی کودک را فرصت مغتنمی برای معطوف کردن توجه افکار عمومی نسبت به مسائل و نیازهای این قشر دانسته اظهار داشت: توجه به حقوق شهروندی و اجتماعی، بازاندیشی در قوانین حوزه کودکان و زمینه سازی مناسب برای برنامه ریزی‌های کلان فرهنگی می‌تواند در این هفته پیگیری شود.

وی گفت: با توجه به تقارن زمانی ایام دهه اول ماه محرم و هفته ملی کودک شعار امسال هفته کودک با عنوان کودکان تشنه‌اند نامگذاری شده و رویکردهایی چون ایثار، شجاعت و مقاومت و شهادت برگرفته از ارزشهای انسان‌ساز عاشورا مد نظر است.

زاهدی معتقد است کودکان در دنیای امروز تشنه محبت، معنویت، احترام و مهربانی هستند.

ارائه خدمات فرهنگی به سکونتگاههای غیررسمی

زندگی بچه‌های کار و زخمی از آسیبهای اجتماعی، سیبی نیست که اگر هوا بیندازید هزار هزار چرخ بخورد، مثل ماه‌پیشانی نیستند که کسی از توی تنور سیاه‌بختشان، بیرونشان بکشد، آنها محکوم به زندگی نکردن هستند، محکوم به بی‌سوادی، به تبهکاری، به پابرهنه بزرگ شدن میان زباله‌ها و چهارراه‌ها و خیابانها.

مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و  نوجوانان آذربایجان غربی با اشاره به برنامه ریزی برای ارائه خدمات به کودکان سکونتگاههای غیررسمی اظهار داشت: اگرچه تا به امروز خدمات کانون به‌شکل رسمی به این کودکان ارائه نمی‌شد اما امسال همزمان با آغاز هفته کودک برنامه‌های فرهنگی و هنری کانون از طریق مساجد و مدارس و مراکز کانون پرورش فکری در شش شهر استان که دارای سکونتگاه غیررسمی هستند به‌صورت رایگان ارائه می‌شود.

جواد زاهدی افزود: برای گسترش خدمات در مناطق حاشیه‌نشین نیازمند تجهیز و توسعه امکانات هستیم.

وی یکی از اقدامات شاخص کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان را ارائه خدمات فرهنگی آموزشی به کودکان و نوجوانان کانون اصلاح و تربیت دانست و افزود: نزدیک به 10 سال است که کتابخانه سیار کانون پرورش فکری به کودکان کانون اصلاح و تربیت خدمات فرهنگی ارائه می‌کند.

زاهدی با بیان اینکه کانون پرورش فکری کودکان به‌عنوان دبیر کنوانسیون ملی حقوق کودک همچون سایر اعضای این کنوانسیون مجری برنامه‌های طراحی شده است، گفت: متأسفانه حوزه کودک در یک بلاتکلیفی به‌سر می‌برد. بخشی از کار در اختیار بهزیستی، بخشی دیگر به اداره کار محول شده، بخشی را ما متقبّلیم و بخشی را هم دانشگاه علوم پزشکی مسئول است و این پراکندگی منجر به ایجاد آهنگ ناموزون در ارائه خدمات شده است.

به‌گفته وی مسئولیت کنوانسیون ملی حقوق در استان به کارگروه زنان و خانواده محول شده، در حالی که رسیدگی به کودکان کار در کارگروه فرهنگی اجتماعی بررسی می‌شود که این دوگانگی باید برطرف شود.

شناسایی 9 کودک کار در بنگاههای اقتصادی و تولیدی آذربایجان غربی

همه‌مان بچه‌هایی را دیده‌ایم، خودروهای بهزیستی و شهرداری که می‌آیند به جوجه‌های طلایی و ترسانی می‌ماندند که از کارتن مقوایی دستفروشی بیرون ریخته باشند، جیغ می‌کشیدند و از زیر دست مأموران بهزیستی یا شهرداری فرار می‌کنند. مأمورها دست آخر، جوجه‌های طلایی و وحشتزده را می‌گیرند و می‌برند مراکز ویژه نگه می‌دارند و آن وقت، غروب نشده سر و کله والدین بچه‌ها پیدا می‌شود.

نقص قانون دست پدر و مادرها را باز گذاشته است تا همان‌ها که پیشتر طفلک‌هایشان را به‌زور فرستاده‌اند خیابان تا نان بازوهای نحیفشان را بخورند، حق دارند بچه‌هایشان را از بهزیستی و شهرداری پس بگیرند و آنها را بی‌آنکه فرصت کنند یک وعده غذای گرم بخورند یا حتی حمام کنند و سیاهی خیابان را از تن بشویند، برمی‌گردانند خانه و یکی دو روز بعد باز می‌فرستند سر کار تا سرگردان خیابان‌هایی شوند که در آنها تصادف می‌کردند، کتک می‌خوردند، فحش می‌شنیدند، مصرف مواد مخدر و انواع دیگر بزه را یاد می‌گرفتند و مورد سوءاستفاده قرار می‌گرفتند.

بچه‌های کار اما فقط اینها نیستند.

یک‌سری‌شان هم از پنج یا شش سالگی به کارگاه‌های تاریک و غیرقانونی در حاشیه شهر و یا بنگاههای تولیدی و اقتصادی تبعید می‌شوند و خبرهای قطع عضو، سوختگی و حتی مرگشان در دنیای آدم‌بزرگ‌ها به گوش رسانه‌ها و مدافعان حقوق کودک هم نمی‌رسد.

رشد آمار کودکان کار

مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی آذربایجان غربی نیز با تأکید بر برخورد با فعالیت کودکان در بنگاههای تولیدی و اقتصادی اظهار داشت: در بازرسی‌های مستمر امسال از کارگاهها و بنگاههای اقتصادی 9 کودک شناسایی شدند که پرونده این واحدهای تولیدی متخلف به مراجع قضایی ارسال شد.

رضا نقی‌زاده با بیان اینکه به‌کارگیری کودکان در واحدهای تولیدی بر اساس قانون تخلف محسوب می‌شود، افزود: متأسفانه هر سال با رشد آمار کودکان کار در واحدهای تولیدی مواجه هستیم به‌نحوی که سال گذشته در طول سال 7 نفر کودک کار شناسایی شده بود که در نیمه نخست امسال به 9 نفر کودک رسیده است.

لزوم توجه به کودکان مناطق حاشیه‌نشین

خبر ازدواج 36 درصد دختران در آذربایجان غربی پیش از 19 سال، رشد آمار بزه و اعتیاد کودکان و نوجوانان در سکونتگاههای غیررسمی، بی‌سوادی و ترک تحصیل کودکان و از همه مهم‌تر محروم ماندن از برنامه‌های فرهنگی و آموزشی باعث شده تا کودکان ساکن در سکونتگاههای غیررسمی هفته ملی کودک برایشان به یک شوخی تلخ شبیه باشد. این بچه‌ها در هیچ چیز خوش‌اقبال نیستند نه در زندگی، نه حتی در بازتاب خبر شوربختی‌شان.

مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری آذربایجان غربی نیز معتقد است در بحث مدیریت آسیبهای اجتماعی کودکان ساکن در  سکونتگاه‌های غیررسمی به‌ویژه کودکان کار باید مورد توجه باشند. «تهدید کودکان مناطق حاشیه‌نشین در خصوص آسیب‌هایی چون اعتیاد، طلاق و کار اجباری جدی است و نیاز است تا به‌صورت ویژه در برنامه‌های فرهنگی و آموزشی تحت پوشش قرار بگیرند».

هوشنگ عطاپور افزود: بی‌توجهی به این کودکان باعث می‌شود تا در آینده با جوانانی بزهکار که جرائمی به‌مراتب سنگین و خطرناک را مرتکب می‌شوند مواجه شویم.

توی یک دل چقدر غصه جا می‌شود؟

غصه مثل عشق است، حد ندارد.

در هفته ملی کودک که بسیاری از خانواده‌ها همراه بچه‌های‌شان، عروسک‌بازی می‌کنند، همراه بچه‌هایشان، آواز می‌خوانند، نقاشی می‌کنند و برایشان کتاب و اسباب بازی و خوراکی می‌خرند،

کودکان کار اما به‌ظاهر می‌خندند و وقتی بار غمشان آن‌قدر زیاد می‌شود که اشک چشم‌هایشان را شفاف می‌کند، پلک‌ها را هم می‌گذارند و رؤیای شیرین آغوش گرم خانواده، مدرسه و بازی‌های شاد دوران کودکی را متصور می‌شوند.

امید آنکه اجرای برنامه‌های فرهنگی و آموزشی برای کودکان کار و سکونتگاههای غیررسمی در آذربایجان غربی با تجهیز نهادهایی چون کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به امکانات لازم و کافی بیش از پیش گسترش و تداوم یابد.

گزارش: اسکندر خنجری

انتهای پیام/*