وقتی مناظره ترامپ ــ کلینتون هست، نیازی نیست بگوییم «آمریکا بد است» + فیلم
مناظره ترامپ و کلینتون کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا اتفاقی پربیننده برای مخاطبان رسانه‌های دنیا بود، این‌بار جریان خبری ایران هم نقش فعالی داشت؛ شبکه خبر این مناظره را به‌صورت زنده و مستقیم با دوبله فارسی برای مخاطبانش پخش کرد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، پخش مناظره انتخاباتی آمریکا در ایران بازتاب‌های گسترده داخلی و خارجی داشت.کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا سه بار با یکدیگر مناظره کردند که مناظره دوم و سوم آنها از شبکه خبر پخش شد. «دیلی میل» و «ایندیپندنت» مدعی شدند که کار تلویزیون ایران بالاترین تبلیغات ضد آمریکایی بوده است.
مناظره زنده ترامپ و کلینتون مخاطبان زیادی را در نیمه‌های شب، بیننده شبکه خبر کرد. این برنامه پس از پخش زنده‌اش با درخواست گسترده مردم، دوبارِ دیگر نیز بازپخش شد. شبکه‌های اجتماعی با آب و تاب فراوانی به این تصمیم رسانه ملی پرداختند. شاید تماشای مهم‌ترین و پربیننده‌ترین برنامه تلویزیونی آمریکا از تلویزیون کشورمان برای بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی عجیب و باورنکردنی بود.
کار ترجمه همزمان مناظره را سه نفر از گویندگان باتجربه صداوسیما انجام دادند. در این مناظره نیما چیت‌ساز و رضا مهاجر به ترتیب صحبت‌های دونالد ترامپ و هیلاری کلینتون را ترجمه کردند. علیرضا مددی نیز وظیفه ترجمه مجری مناظره را برعهده داشت. اینکار آنقدر دقیق انجام شد که هیچ رسانه‌ای نتوانست بهانه‌ای برای به حاشیه بردن ریسک بزرگ و موفق تلویزیون ایران پیدا کند. مترجمان می‌گویند وظیفه داشتند تا همه چیز را بدون هیچ ممیزی ترجمه کنند.
دکتر علی احمدی قائم مقام شبکه خبر همراه نیما چیت‌ساز و علیرضا مددی در خبرگزاری تسنیم حاضر شدند تا درباره این تجربه صحبت کنند. گفت‌وگوی زیر را بخوانید.
تسنیم: چند وقتی است که با رویکرد متفاوتی در شبکه خبر مواجه هستیم. تلویزیون تلاش دارد تا منبعی مهم حتی برای اتفاقات مهم خارجی باشد. این تغییر رویه را در پوشش زنده حادثه منا، کوتای ترکیه و حالا در جریان انتخابات ریاست جمهوری آمریکا دیده‌ایم.
علی احمدی: برنامه های ما و پخش های زنده با برجام شروع شد. سابقه نداشت که شورای روابط خارجی آمریکا یا رای گیری شورای امنیت در تلویزیون پخش شود. ماجرا از اینجا کلید خورد. در پخش زنده زمان را به مخاطب نزدیک می‌کنیم. مخاطب هیچ فاصله‌ای با اتفاق ندارد و واقعیت را از نزدیک لمس می‌کند. مخاطب در پخش زنده احساس نمی‌کند که خبر و رویداد با لحاظ کردن سیاست‌هایی برای او آماده و تولید شده است. هرچه واقعی‌تر باشیم، اعتبار و اعتماد بیشتر می‌شود.
قبلا مشکل تجهیزات داشتیم اما الان پیشرفت‌های خوبی داشته‌ایم. پخش زنده جذابیت بالایی برای مخاطب دارد و احساس می‌کند که با رویداد در حال پیشروی است. ماجرای کلینتون-ترامپ و یا ماجرای کودتای ترکیه چیزیست که مخاطب آن را می‌بیند حتی اگر نیمه‌های شب باشد. غالب رسانه‌های موفق دنیا به این سمت رفته‌اند و ما هم این روند را شروع کردیم.
دکتر علی احمدی قائم مقام شبکه خبر
اولین مناظره ترامپ-کلینتون را زنده پخش نکردیم و گزارشی از آن را روی آنتن فرستادیم. بعد فکر کردیم و تصمیم به پخش زنده گرفتیم. بازخورد خوبی از مناظره اول گرفتیم. برای مناظره دوم یک جلسه نقد و بررسی گذاشتیم. اعضای فنی، پخش و مترجم‌ها همه حضور داشتند. اشکالات را بررسی کردیم. مترجم‌ها کار سختی داشتند و قرار بود همه چیز ترجمه شود. اینکار برای تاریخ رسانه تصویری ما تجربه خوبی بود. ارزیابی کردیم و همه چیز را سنجیدیم.
یک سوم از مردم آمریکا مناظره‌های انتخاباتی را تماشا کردند
این مناظره خیلی متفاوت و پر بیننده بود. اولین مناظره توانست 84میلیون مخاطب آمریکایی یعنی حدود یک چهارم تا یک سوم جمعیت را پای تلویزیون بکشاند.
مددی: اگر برنامه‌ای بتواند یک بیستم جمعیت را درگیر کند یعنی برنامه پرمخاطبی است. برنامه «سوپربال» آمریکا که یک برنامه پر مخاطب است چیزی در حدود یک هشتم از جمعیت آمریکا را درگیر خودش کرده است.
علیرضا مددی مترجم نقش «مجری» در مناظره انتخاباتی آمریکا
علی احمدی:مناظره دوم مخاطب کمتری داشت. مردم دیدند حرف‌هایی که نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری مطرح می‌کنند خیلی سبک و سطح پایین است. حدود 69 میلیون نفر از مردم آمریکا مخاطب مناظره دوم بودند. آمار مخاطبان بازهم در مناظره سوم از این کمتر شد.
چیت‌ساز:ترجمه همزمان واقعا کار راحتی نیست. در بهترین شرایط هم نمی‌شود همه چیزهایی که گفته می‌شود را ترجمه کرد چون اساسا ویژگی‌های زبانی ما متفاوت است.
نیما چیت‌ساز مترجم نقش «ترامپ» در مناظره انتخاباتی آمریکا
مددی: ترجمه همزمان بعضی از زبان ها نسبتا کار راحتی است، مثلا آلمانی و انگلیسی ساختار مشابهی دارند. در زبان‌های با ساختار مشابه اگر مترجم بتواند 80درصد از مفاهیم را برساند، کارش «خیلی خوب» ارزیابی می‌شود.
چیت ساز: ترجمه ما بارها مرور شده است . اگر رسانه‌های معاند نکته خاص و اشتباهی را از کار ما پیدا می‌کردند قطعا ساکت نمی‌نشستند. پخش زنده کلا رویه و روند شبکه را تغییر داده است. این کار جسارت و اعتماد کامل می‌خواهد. پخش زنده یک کار گروهی سخت است.
تسنیم: وقتی می‌خواهیم با مخاطب روبرو شویم بهتر است از زاویه امر اجتماعی ورود کنیم. پیش از این غالب ورودهای ما به مسائل از زاویه سیاسی بود. حالا انگار اوضاع متفاوت است.
علی احمدی: برنامه «در همین نزدیکی» را با همین نگاه پیش می‌بریم و در آن سعی می‌کنیم که بیشتر از قبل به مردم نزدیک شویم.سخت است. جنس خبر هم سخت است و البته بسیاری از اخبار منفی هستند. اخبار منفی انگار جذاب‌تر هم هستند. «در همین نزدیکی»، «شما که غریبه نیستید»، «شبکه» و مستندهایی که پخش می‌کنیم همه برای این است که این فضای سخت را بشکنیم تا مخاطب بعد از بار سخت خبر، کمی احساس راحتی کند و نفس بکشد. پخش زنده هم غالبا سیاسی است و از جنگ صحبت می‌شود، اینها هم برای مخاطب سخت است که دائما آنها را بشنود و ببیند.
تسنیم: همینطور است. الان «نبض دانشجو» یکی از برنامه‌های پر طرفدار شبکه خبر شده است. دانشگاه همیشه محل چالش بود و نگاه به آن هم تهدید محور بود. الان دوربین «نبض دانشجو» به دانشگاه‌ها می‌رود و مشکلات را دانشجوها را ضبط می‌کند. دیگر مسئله سلف غذای یک دانشگاه،چالش امنیتی برای نظام نمی‌شود.
علی احمدی: ذهنیت درباره دانشگاه همین بوده است اما این برنامه بازتاب خوبی داشته است. دانشگاه برنامه‌های متنوعی مثل فعالیت‌های علمی دارد، مسابقات مختلف علمی دارد. قبلا دوربین نبض دانشجو برای ورود به دانشگاه‌ها با مشکلاتی مواجه بود اما حالا اوضاع خیلی فرق کرده است. دانشگاه‌ها بسیار منعطف عمل می‌کنند چون خروجی برنامه را دیده‌اند و می‌دانند که کسی برای مچ‌گیری از آنها نیامده است.
وقتی به قشر جوان، پویا و فعال کشور اعتماد شود، هرکاری می‌توانند بکنند. حتی بحث‌های سیاسی هم در نبض دانشجو جایگاه دارد و نمایندگان تشکل‌ها صحبت می‌کنند. بحث ها هم دانشجویی است و نباید انتظار یک تحلیل دقیق و همه جانبه داشت.
تفاوت شبکه خبر با رسانه‌های فارسی زبان خارجی در این است که ما مردم را داریم
تسنیم: توجه به مردم یک اصل در رسانه است. رسانه‌ها در گذشته با نگاه حزبی و محفلی به اتفاقات می‌پرداختند. رسانه‌های جامانده هنوز هم بهمین شکل اداره می‌شوند که مردم برایشان در اولویت دوم قرار دارند.
علی احمدی: تفاوت ما با رسانه‌های فارسی زبان خارجی این است که ما مردم را داریم و آنها ندارند. اگر ما از مردم استفاه کنیم و آنها دیده شوند، اعتماد همین مردم را بدست آورده‌ایم. اصلا قرار بر همین است که ما برای مردم کار کنیم. الان در برنامه‌های مختلف شبکه پاتوق‌های مردمی داریم که مثلا درباره فیش‌های نجومی صحبت می‌کنند. وقتی مردم دیده شوند اعتمادشان جلب می‌شود. هدف، اطلاع رسانی برای مردم است. اصل بودن مردم سابقه زیادی در رسانه ندارد اما ما بازتاب‌های خوبی داشته‌ایم. امروز دوربین ما وسط بازار و خیابان و ... می‌چرخد. قبلا خبرنگاران شبکه برای ضبط مصاحبه مردمی به امامزاده صالح می‌رفتند، خب آنجا خیلی به سازمان نزدیک است[می‌خندد]. اما الان اینطور نیست. باید دیدگاه همه گروه‌های مردمی را داشته باشیم.
خودمان باید نقد کنیم تا فضا را از رسانه معاند بگیریم
تسنیم: اینکه می‌خواهیم همه را در تلویزیون ببینیم خوب است اما برخی طیف‌ها را فقط در ایام خاص می‌بینیم؛ مثلا فقط در راهپمایی 22 بهمن است که خانم‌ها و آقایانی را می‌بینیم که با استانداردهای پوشش در شبکه تفاوت دارند. این رویه حتی مسخره می‌شد چون این افراد انگار فقط در راهپیمایی‌ها اجازه دیده شدن دارند.
علی احمدی: الان واقعا در رسانه اینطور نیست و این نگاه وجود ندارد.
چیت ساز: نه ساختاری شکسته و نه اتفاقی افتاده است. همه این روند یک قطار است که واگن اول برای سالها قبل است ولی الان واگن‌هایی با تکنولوژی روز داریم. نگاه مدیریتی خیلی اثرگذار بوده است.
علی احمدی: کاری که ما می‌خواهیم کنیم، نقد از درون است. نباید فضای نقد برای جریان معاند بگذاریم، همه را خودمان باید انجام دهیم. کشور ماست و خودمان باید نقدش کنیم و اصلاح کنیم. با برگزاری مناظره‌ها قصد نمایش و کار نمایشی نداشتیم. چرا مردم این فضا را نبینند؟
مردم باید می‌دیدند که آمریکا آش دهن سوزی نیست
چیت ساز: مردم باید می‌دیدند که آمریکا هم آش دهان سوزی نیست. تکنولوژی‌اش خوب است اما قد و قامت اینهایی که امروز کاندیدای ریاست جمهوری هستند را مردم در مناظره‌ها دیدند. یک زمانی اساتید ما در دانشگاه به ما دانشجوها می‌گفتند که برویم نطق نیکسون رئیس جمهور آمریکا را از لحاظ سخنوری گوش دهیم. حالا امروز نگاه می‌کنم به ترامپ و ادبیاتش!
مردم آمریکا باید میان «جانیِ سیاسی» و «متقلب اقتصادی» یکی را انتخاب کنند
مددی: چیزی که درمناظره‌ها گفته شد شاید الان تمام شده باشد اما سالها تحلیل و بررسی می‌شود. الان در آمریکا دو گروه داریم. افرادی هستند که می‌دانند قرار است به چه کسی رای دهند. کسی که طرفدار یک کاندیدا می‌شود، هرچه رقیب بگوید را قبول نمی‌کند. ما با این گروه کاری نداریم. سوال اساسی این است، کسی که کاندیدای مورد نظرش را انتخاب نکرده و آن را به تماشای مناظره‌ها موکول کرده است، چطور باید رئیس جمهور کشورش را میان یک «جانیِ سیاسی» و یک «متقلب اقتصادی» انتخاب کند؟
نپرداختن مالیات در آمریکا جرمی بسیار بدتر از قاچاق مواد مخدر است. حالا کسی کاندیدای ریاست جمهوری آمریکاست که یکی از بزرگترین فرار کننده‌های مالیاتی است، یا از آن طرف کلینتونی قرار است رئیس جمهور شود که جرم‌های بزرگ سیاسی دارد. هر دو شخصیت‌های منفوری بین مردم هستند.
دستور داشتیم هرچه را شنیدیم ترجمه کنیم؛ هرچه!/چرا باید سانسور کنیم؟ مردم اگر از ما نشنوند از جای دیگر خبر را می‌فهمند
تسنیم: هیچ ممیزی‌ای را برای پخش مناظره‌ها نداشتید؟
مددی: نه. واقعا قرار بود همه چیز را ترجمه کنیم. آنقدر موضوع در آمریکا هست که کمتر می‌توانستند درباره ایران و منطقه صحبت کنند؛ البته صحبت کردند و ترجمه هم شد. قرار گذاشتیم حتی اگر ترامپ و کلینتون روی حرف هم صحبت کردند ما هم همینکار را انجام دهیم.
علی احمدی: واقعا هیچ محدودیتی نداشتیم. تنها چیزی که قرار گذاشته بودیم این بود که اگر کلمه رکیکی بیان کردند، ما در ترجمه بگوییم «کلمه رکیک»، همین. چرا باید سانسور کنیم؟ مردم اگر از ما نشنوند خب از جای دیگر خبر را می‌بینند و می‌فهمند. سرعت انتقال اطلاعات بسیار بالاست و ما نباید عقب بمانیم.
مددی: من مجری هر دو مناظره بودم. از مدیریت شبکه دستور داشتیم که هرچه را شنیدیم ترجمه کنیم؛ هرچه! ترامپ به کلینتون گفت «عجب زن پلید و کثافتی هستی»؛ اینجا آقای چیت ساز کمی تلطیفش کرد و ترجمه کرد«عجب زن بدی هستی تو». همه چیز را عینا ترجمه کردیم.
علی احمدی: بنظرم همین را هم باید عین خودش می‌گفت. تلطیف نیاز نداشت.
چیت ساز: بله خودم هم پشیمان شدم اما دیگر شرایط مناظره این طور شد.
علی احمدی: البته نباید انتظار داشته باشیم که مترجم همزمان، درست در همان لحظه همه کار انجام دهد. هم ترجمه کند، هم تحلیل و بررسی کند و بعد بخواهد چیزی بگوید. او عقب می‌ماند.
مددی: کسی که مجری مناظره است، فضای گفتگو را میان دونفری مدیریت می‌کند که بالاخره یکی از آنها رئیس جمهو آمریکاست. یعنی مجری با چنین شان و جایگاهی باید فضا را مدیریت کند اما خودشان آنقدر شانشان را پایین آوردند که مجری از ابتدا تا آخر مجبور بود بگوید «بس است آقای ترامپ» یا «خانم کلینتون دیگر کافی است». کار به جایی رسید که مجری به ترامپ گفت: «جوابی که دلتان می‌خواهد را ندهید، جواب سوال من را بدهید!». من اینها را ترجمه می‌کردم و به این فکر می‌کردم که افول نظام سیاسی آمریکا تا جایی رسیده که یکی از این دونفر باید رئیس جمهور آمریکا شوند. در این مناظره‌ها هیچ برنامه‌ای ارائه نشد و همه سوالات سربسته ماند؛ خلاصه حرف‌های کاندیداها این بود که «من خوبم، تو بدی».
دیلی میل و ایندیپندنت نوشتند که پخش مناظره‌ها، بالاترین تبلیغات ضد آمریکایی ایران بود
علی احمدی: این مناظره افول آمریکا را نشان داد. آمریکا حالا یک قدرت بزرگ است و دیگر ابرقدرت نیست. الان اگر بخواهد کاری کند باید هوای چین، روسیه و ایران را داشته باشد. این مناظره همه این موارد را نشان داد. دیلی میل پس از پخش اولین مناظره در تلویزیون ایران نوشت که «ایران با پخش مناظره‌ها بالاترین تبلیغات ضد آمریکایی را انجام داد.»
تسنیم: ما در پوشش اخبار خارجی مرجع و منبع اصلی نبوده‌ایم. دائما منتظر دیگر شبکه‌های خارجی بودیم تا به نقل از آنها یک خبر را پخش کنیم. دنباله رو و پیرو بوده‌ایم اما الان خودمان خبرساز شده‌ایم .
چیت ساز: در جریان خبر یا لیدر(رهبر) هستیم و یا فالوئر(پیرو). شبکه خبر از سال 2001 و ماجرای انفجار برج‌های دوقلو کار خودش را در ترجمه همزمان آغاز کرد.
تسنیم: اما هیچ وقت چنین ریسکی برای پخش مناظره‌ای در این سطح وجود نداشت؛ مناظره‌ای که احتمالا در آن حرف‌هایی علیه نظام ایران گفته می‌شود.
چیت ساز: نه تنها این ریسک نبود حتی طرف آن هم نمی‌رفتیم. مردم همیشه این اتفاقات را دوست دارند تا جنجال‌های دنیا را دنبال کنند.
علی احمدی: الان اگر اینکار را نکنیم عقب می‌مانیم. سرعت انتقال اطلاعات بقدری بالا رفته است که اگر سمت پخش زنده و مرجعیت خبری نرویم از جریان خبری دنیا عقب می‌مانیم. حرف‌های ترامپ و کلینتون در مناظره‌ها در هر لحظه توئیت می‌شد. خب چه راهی سریع‌تر از پخش زنده هست؟ در پخش زنده مخاطب احساس می‌کند که به اتفاق نزدیک است.
بعد از پخش دومین مناظره از شبکه خبر، ایندیپندنت نوشت که بازهم بالاترین حجم تبلیغات ضد آمریکایی در تلویزیون ایران انجام شد. مردم آمریکا کامنت‌های جالبی بر آن گزارش نوشته بودند. نوشته بودند «کشورمان گرفتار عجب بلایی شده که پخش مناظره‌هایش از ایران باعث تبلیغات سوء می‌شود». برای پازپخش مناظره‌ها واقعا درخواست مردمی داشتیم و مجبور شدیم سه بار آن‌را روی آنتن شبکه خبر بفرستیم.
شبکه خبر یعنی تماشای زنده رویدادهای دنیا و نه پخش گزارشی از آنها/وقتی مناظره‌ها هست دیگر نیازی نیست بگوییم «آمریکا بد است»
هیچ شبکه‌ای مخاطب شبانه‌روزی ندارد که همه برنامه‌هایش دیده شود. آیا همه برنامه‌های شبکه نسیم دیده می‌شود؟ یک شبکه خبری وقتی دیده می‌شود که همیشه خودِ رویداد و نه گزارشی از آن رویداد را به مردم نشان دهد. شبکه خبر وقتی موفق است که اگر اتفاقی در دنیا می‌افتد و مردم سراغ شبکه می‌روند،همان لحظه بتوانند رویداد را زنده ببینند. کار ما فقط این است که یک مترجم می‌گذاریم تا مردم بتوانند رویداد را با زبان خودشان تماشا کنند. در ترجمه تمام سعی‌مان بر این است که کاملا بر متن وفادار باشیم. این اعتماد مخاطبان را افزایش می‌دهد.
چیت ساز: ما دیگر به مردم نمی‌گوییم که آمریکا بد است. نشان می‌دهیم تا خودشان تشخیص دهند. وقتی مناظره‌ها هست دیگر چرا ما به مردم بگوییم که «آمریکا بد است»؟
از من پرسیدند که برنده مناظره کیست؟ گفتم برنده‌ای نداشت ولی یک بازنده بزرگ داشت که آن هم حاکمیت آمریکا بود. در جریان مناظره از ترامپ درباره فرارهای مالیاتی‌اش پرسیده می‌شود، او هم می‌گوید بر اساس قانونی عمل کرده کلینتون در مجلس وضع کرده و شوهر کلینتون آن را در مقام ریاست جمهوری اعمال کرده است. همه این حرف‌ها یک چرخه بسته از فساد سیاسی و مالی در آمریکاست. هیچ پایان خوشی ندارد.
تسنیم:شاید مردم ما خیال می‌کردند که الان در مناظره‌های آمریکا راهکارهای دو حزب مسلط را برای اداره دنیا می‌بینند اما اصلا اینطور نشد. مناظره به جایی کشید که دقایق زیادی درباره فسادهای اخلاقی ترامپ و رابطه او با زنان بحث شد. الان جریانات گسترده آلترناتیوی در آمریکا هستند که رسانه‌های جریان اصلی نمی‌خواهند و نمی‌گذارند صدای آنها شنیده شود. امثال اِمی گودمَن، کِوین بَرت و ... یک جریان هستند که همیشه سانسور شدند و از حضور در رسانه‌ها محرومند. آنها هم می‌توانند تصاویر واقعی از آمریکا به مردم ارائه کنند.
علی احمدی: احتمالا مستندهای «گرین‌والد» را از شبکه خبر دیده‌اید. او یکی از همین افراد است که در مستندهای کوتاهش چیزهایی می‌گوید که با نگرش رسانه‌های جریان اصلی متفاوت است. مستندهای «گرین والد» به تبعیض‌های نژادی، جنسیتی، اقتصادی و ... در آمریکا پرداخته است. تعدادی از این مستندها با زیرنویس فارسی در شبکه خبر نمایش داده شد.
چیت ساز: مستندهای گرین‌والد واقعا شاهکار است. می‌گویند آمریکا دموکراسی قابل قبولی دارد؛ باشد قبول پس حالا مستندهای گرین‌والد را ببینیم!
علی احمدی: قبلا در دسته بندی کشورها آمریکا کشوری «نفوذ ناپذیر و متنفذ» قرار داشت اما الان اوضاع متفاوت است.
......................................................
گفت‌وگو: مهدی طوسی-مهدی آقاموسی طهرانی
......................................................
انتهای پیام/
