نگاهی به مناسبات روسیه با اتحادیه اروپا و تاثیر آن بر تحولات منطقه
اروپا می‌خواهد هر چه زودتر نا امنی‌های موجود در منطقه به پایان برسد، اما سیاست‌های آمریکا برای برکناری بشار اسد به عنوان متحد ایران و روسیه، مانع از این امر است، از این رو، انجام گفت‌وگو درباره حل بحران سوریه برای اتحادیه اروپا ضروری است.
به گزارش گروه سیاست خارجی خبرگزاری تسنیم، روابط اتحادیه اروپا و روسیه، همیشه با نگرانی‌هایی همراه بوده و رهبران اروپایی در روابط خود با این کشور دچار نوعی وسواس و سوءظن بوده‌اند؛ اما در عین حال، نیازهای استراتژیک مسکو و بروکسل (مقر اتحادیه اروپا) مانع از قطع رابطه و کنار گذاشتن یکدیگر شده و این اتحادیه نمی‌تواند بزرگترین کشور دنیا در نزدیکی مرزهای خود را نادیده بگیرد. اهمیت مناسبات اتحادیه اروپا با روسیه به عنوان متحد ایران در تحولات سوریه، ایجاب می‌کند که به بررسی اجمالی این روابط بپردازیم.
*روسیه به عنوان شریک تجاری مهم اتحادیه اروپا
روسیه سومین شریک تجاری اتحادیه اروپا بعد از آمریکا و چین است، همچنین مهمترین تامین‌کننده منابع انرژی این اتحادیه محسوب می‌شود. اروپا برای تامین 44 درصد از گاز مصرفی خود به روسیه وابسته است و 67درصد گاز روسیه به اروپا صادر می‌شود. موفقیتهای ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در سیاست خارجی و تاثیرگزاری روسیه بر تحولات جهان، مرهون همین منابع فراوان گاز است که افزایش قیمت آن، موقعیت این کشور را به عنوان یک ابرقدرت انرژی در قرن بیست و یکم تثبیت کرده است.
پوتین با استفاده از همین اهرم فشار توانست سیاست خارجی جدیدی را با پشتوانه‌ای قوی در پیش گیرد، او در یک مقطع با بستن شیر گاز بر روی کشورهای اروپایی، جدیت در عرصه سیاست خارجی نوین خود را به اروپا نشان داد.
*رابطه با اروپایی‌ها همراه با استقلال عمل از اتحادیه اروپا
روابط با اتحادیه اروپا برای روسیه اهمیت زیادی دارد. سفارت روسیه در بروکسل، بزرگترین سفارت این کشور در جهان است و بیش از 40 گروه روسی در زمینه همکاری‌های دو جانبه با اتحادیه، مشغول به کار هستند. روسیه با استفاده از اتحادیه اروپا به دنبال تامین نیازهای اقتصادی و تکنولوژیک خود در جهت توسعه کشور است، اما بدون اینکه در چارچوب ارزش‌ها و استانداردهای این اتحادیه قرار بگیرد.
در مقابل، اتحادیه مذکور از ظرفیت‌ها و قابلیت‌های روسیه برای تبدیل شدن به قدرت جهانی و رقیبی جدی برای آنها هراس دارد، همچنین وابستگی اروپا به منابع انرژی روسیه مانع از آن می‌شود که این کشور را تحت فشار قرار دهد؛ از این رو می‌کوشد تا روسیه را به یک شریک قابل اعتماد و همسو با ارزشهای غربی تبدیل کند.
*خاورمیانه عاملی برای روابط بهتر اتحادیه اروپا و روسیه؟
استراتژی اصلی اتحادیه اروپا در خاورمیانه، تامین ثبات منطقه است؛ زیرا ثبات در منطقه به معنای بالا رفتن ضریب امنیت اروپا می‌باشد و از افزایش مهاجرتهای غیرقانونی به این قاره جلوگیری می‌کند. به همین دلیل اتحادیه اروپا برای تامین امنیت خاورمیانه بیش از گذشته به همکاری روسیه نیازمند است.
بحران اوکراین و جدایی شبه جزیره کریمه از این کشور، خط قرمزی را در قواعد اتحادیه اروپا تعیین کرد که انعطاف در روابط با روسیه را بسیار مشکل کرد. شواهد حاکی از آن است که روسیه از مواضع خود در این جزیره دست بردار نخواهد بود و حتی به دنبال تثبیت هرچه بیشتر الحاق این جزیره به کشور خود است.
اما اکنون روسیه در مقابله با تروریسم و افراطی‌گرایی نقش بسیار تعیین کننده‌ای دارد، به طوری که اتحادیه اروپا با وجود اختلافات زیاد در مسائل گوناگونی مانند بحران اوکراین، نمی‌تواند نقش روسیه را نادیده بگیرد و چاره‌ای جز همکاری با روس‌ها در زمینه مقابله با تروریسم ندارد.
* تنش آفرینی آمریکا در خاورمیانه، چالش جدی برای اتحادیه اروپا
با این حال همانطور که در ابتدای مطلب گفته شد، سایه سوءظن در روابط اروپایی‌ها با روس‌ها همچنان وجود دارد. اقدامات ناتو و ایالات متحده آمریکا در نزدیکی مرزهای غربی روسیه موجب افزایش تنش و بدگمانی روس‌ها شده است، طوری که سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه در مصاحبه با "اینترفاکس" اعلام کرد که «مسکو مجبور است یک سری تدابیر را با هدف مقابله با تقویت نظامی ناتو در نزدیکی مرزهای خود انجام دهد، زیرا آنها پایگاه‌های جدیدی در مرزهای غربی روسیه و بلاروس می‌سازند و زیرساخت‌های نظامی خود را توسعه می‌دهند».
اتحادیه اروپا همواره امنیت خود را به حمایت آمریکا گره زده، از این رو مجبور است که با اهداف ایدئولوژیک و استراتژیک این کشور همگام باشد و تنش‌آفرینی‌های واشنگتن در خاورمیانه را تحمل کند.
اتحادیه اروپا از یک سو به لحاظ ژئوپلتیک و امنیت انرژی مجبور به همکاری با روسیه، از سوی دیگر به دنبال اتخاذ سیاست‌هایی برای جلوگیری از سلطه روسیه و رفع نگرانی‌های منطقه‌ای خود است، به این ترتیب برای حل مسائل به مشارکت آمریکا نیازمند است.
از این رو، بحران سوریه به دلایل مختلف سیاست خارجی اتحادیه اروپا را دچار دوگانگی کرده است. دلیل اول این است که تقابل روسیه و آمریکا به هر شکلی به نفع اروپایی‌ها نیست؛ زیرا این تقابل ثبات منطقه خاورمیانه را از بین می‌برد و به دنبال آن از ضریب امنیت اروپا می‌کاهد.
دلیل دوم به حمایتهای آمریکا از گروههای افراطی حاضر در منطقه برمی‌گردد که تیغ این گروهها بدنه اتحادیه اروپا را زخمی می‌کند.
دلیل سوم در ارتباط با نقش‌آفرینی‌های مسکو در تحولات سوریه است که هراس گسترش نظامی روسیه در منطقه خاورمیانه، مقامات اروپایی را بیش از بیش نگران کرده است، در همین راستا، بر اساس اعلامیه وزارت دفاع روسیه به نقل وزیر دفاع این کشور، برخی از بنادر اروپا به کشتی جنگی روسیه که عازم سوریه بود، اجازه سوختگیری ندادند و این نشان می‌دهد کشورهای غربی در مبارزه با تروریسم از همکاری با روسیه ممانعت می‌کنند.
اروپا می‌خواهد هر چه زودتر نا امنی‌های موجود در منطقه به پایان برسد، اما سیاست‌های آمریکا برای برکناری بشار اسد به عنوان متحد ایران و روسیه، مانع از این امر می‌شود. از این رو، انجام گفت‌وگو درباره حل بحران سوریه برای اتحادیه اروپا ضروری جلوه می‌کند. یکی از دلایل سفرهای فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا به ایران و سایر کشورهای خاورمیانه به همین نتیجه‌گیری رهبران اروپایی برای حل بحران باز می‌گردد.
در مجموع، مناسبات اتحادیه اروپا با روسیه در قالبی از خوف و رجا تنظیم شده که مقامات اروپایی را وادار می‌کند در تنظیم روابط خود با مسکو، در زمینه تامین منافع راهبردی، تجاری و جلوگیری از سلطه آمریکا بر اروپای غربی دقت نظر و وسواس داشته باشند. تنش در این روابط به نفع اروپایی‌ها و خاورمیانه نیست، بنابراین اتحادیه اروپا برای بهتر شدن اوضاع منطقه باید سیاست مشخصی را در پیش بگیرد تا از اتفاقات ناخوشایند آینده در امان باشد.
انتهای پیام/